فاطمه معصومه(س)، مبلّغ پیام رضوی و تقویت‌کننده پایگاه شیعیان در ایران

به گزارش گروه فرهنگی «نسیم»؛ به مناسبت فرارسیدن ولادت حضرت فاطمه معصومه و روز دختر مروری بر سجایای اخلاقی حضرت معصومه خواهیم داشت و به همین بهانه با الگو قرار دادن این بزرگ بانو ، در سیستم تربیتی دختران خود نیز نظری اجمالی و انتقادی می افکنیم.

تلطیف فضای مادی و معنوی قم با حضور فاطمه معصومه (س)

بسیاری از ما به دلایل متعددی به قم سفر کرده ایم. گاهی تنها به قصد زیارت سفر کرده ایم و گاهی نیز مقاصد دیگری داشته ایم اما در نهایت قبل یا بعد از رسیدگی به کارمان ، به زیارت فاطمه معصومه (س) رفته‌ایم و چه بسا با خود اندیشیده ایم که اگر این بانو در قم سکنی نگزیده بودند، زندگی و رفت و آمد به این شهر چه قدر طاقت فرسا بود، خشکی هوا و بیابانی بودن محیط و شوری آب همه و همه زندگی در قم دشوار کرده اند.

با همه این بیانات می‌توان به راحتی این نکته را درک کرد که حضور فاطمه معصومه سلام الله علیها در این ناحیه نه تنها فضای مادی بلکه فضای معنوی این شهر را نیز تلطیف کرده و موجبات حضور اقشار مختلف را فراهم کرده است. افراد از شهرهای مختلف در گرما و سرما خود را به حضور این بانو می رسانند تا از فیوضات ایشان بهره گیرند و به حدیث امام صادق علیه السلام جامه عمل پوشانند که: «اَلا اِنَّ قم حَرَمی و حرم وَلدی من بعدی..»؛ بدانید قم حرم من و حرم فرزندانم پس از من است، زنی از فرزندان من در این شهر در می‎گذرد که او دختر موسی است...». (1)

و در حدیثی دیگر می‎فرمایند «شهر قم، حرم ما است و در آن زنی از فرزندان من مدفون می‎شود، به نام فاطمه هر کس او را زیارت کند بهشت برای او ثابت می‎شود...»(2)

چه بسا اگر حضور فاطمه معصومه در قم نبود بسیاری از علما این شهر را برای سکونت بر نمی‌گزیند و با حضور در این شهر بر محافل علمی رونق نمی بخشیدند . شاید بتوان گفت شکل گیری محافل علمی ، مدیون حضور این بانو است؛ چراکه علما به واسطه مجاورت با این حضرت، زندگی در این شهر و کسب علوم دینی را برای خود هموار می بینند و در طول تحصیل، در مواجهه با مشکلات با طلب کمک از حضرتش بر مشکلات فائق می آیند .

حضرت معصومه با عزیمت به قم انتشاردهنده پیام رضوی بودند

رابطه خواهر و برادری در میان تشیع همواره از قداست خاصی برخوردار بوده است. این رابطه قبل از هرچیز تداعی کننده رابطه امام حسین(ع) و حضرت زینب (س) است. البته در این میان حضرت زینب نه تنها عاشق و دوستدار برادر به واسطه رگ و ریشه خونی بوده است بلکه عاشق ولایت نیز بوده است و در راستای امر ولایت محوری، پیام رسانی کربلا را به دوش کشیده و واقعه کربلا را در دل تاریخ زنده نگه داشته است.

حضرت معصومه نیز تداعی کننده جلوه زینبی در ذهن است . هرچند که اقوال متعددی در زمینه عزیمت حضرت معصومه از مدینه وجود دارد و برخی این عزیمت را به درخواست امام رضا می‌دانند و برخی نیز آن را تمایل حضرت معصومه برای تجدید دیدار با برادر و دلتنگی می دانند. در هر صورت حضرت معصومه با عزیمت از مدینه و حضور خود در قم پایگاه دیگری برای شیعیان تاسیس کردند و بر قدرت شیعیان افزودند و مسلما پیام رضوی را نیز در میان مردم انتشار می دادند.

فاطمه معصومه(س) در 6 سالگی پاسخگوی سوالات شیعیان بود

یکی از کرامات حضرت معصومه علم و فضل ایشان است به نحوی که از همان کودکی جلوه گر شده است .در تاریخ نقل شده که زمانی که پدر بزرگوارشان در سفر بودند، جمعی از شیعیان برای دریافت پرسشهای خود به مدینه وارد شدند تا به محضرامام موسی بن جعفر(ع) برسند و پاسخ سؤالات خود را از حضرتش دریافت کنند. اما با خبر شدند که آن بزرگوار در مسافرت هستند لذا پرسشها را به خانواده امام کاظم (ع) سپردند تا در سفر بعد پاسخ بگیرند. حضرت معصومه (س) که حدود شش سال داشت، پاسخ سؤالات آنها را نوشت و به ایشان داد. امام موسی کاظم (ع) پس از بازگشت از سفر و باخبر شدن از این قضیه به نشان تمجید از دخترش حضرت معصومه (س) و تصدیق او سه بار فرمودند:«فداها ابوها»؛ پدرش به فدایش.(3)

این امر نکته تربیتی قابل تاملی را روشن می سازد و ما را متوجه این نکته می کند که در تربیت دختران مان نیز باید هم چون پسران همت بگماریم و سعی در تربیت زنانی توانمند داشته باشیم. زنان و دخترانی که هم پای مردان در علم و فضیلت گام بردارند و توانایی اداره امور را به بهترین نحو داشته باشند.

البته باید میان توانمند سازی زنان و دختران و حضور آنان در جامعه تمایز قائل شد . به این معنا که دختران ما نباید لزوما به دنبال کشف استعدادها و به تبع آن شکوفاسازی آن تنها در محیط بیرون از خانه باشند ؛ چه بسا بسیاری از توانمند سازی ها چه برای دختران و چه پسران در درون محیط خانه تامین شود و نیازی به حضور در بیرون از خانه نباشد. چه در این صورت حضور در بیرون از خانه اتلاف انرژی و زمان محسوب می شود و در روند رشد اختلال ایجاد می کند. اما همواره باید درنظر داشت که در سیستم های تربیتی مذهب را دستاویزی برای اشتباهات تربیتی خود قرار ندهیم و سعی نکنیم با توسل به مذهب سیستم تربیتی خود را توجیه کنیم که دختران باید خانه نشین و متعاقبا محروم از تمامی امکانات ایجاد شده در جامعه باشند.

در بسیاری موارد این محروم سازی زنان و دختران را ناتوان بار می‌آورد و یک سلسله عقیم و نارس در جریان رشد فکری و فرهنگی کشور ایجاد می کند؛ چراکه دختران کنونی ، مادر آینده هستند که نسل های بعدی را تربیت می کنند و اگر امروز ما بر تربیت دختران خود تمرکز کنیم و آنان را توانمند بار بیاوریم. نسل های بعدی را نیز به نحوی توانمند کرده ایم و مسلما منظور از این توانمند سازی ، توانمند سازی در حیطه های نامربوط به زنان و دختران نیست .

پی نوشت ها : 1. سفینة البحار، ج 2، ص 276. 2.. علامه مجلسی، بحار الانوار، ج 6، ص 216. 3.ویکی فقه ، دانشنامه حوزوی ، حضرت معصومه