توصیه جمشید پژویان به مردم و دولت یازدهم بعد از لغو احتمالی تحریم‌ها

به گزارش «نسیم»، جمشید پژویان اقتصاددان در گفتگو با تراز در پاسخ به این سوال که تحریمها و فشارهای خارجی در صورت لغو میتواند چه اثراتی بر کل اقتصاد ایران داشته باشد گفت: اگر ما وادار به اصلاحات اقتصادی و بهره‌وری بالا باشیم و خودمان هم تا حدودی به جای ورود تکنولوژی، تولید‌کننده‌ی آن باشیم، قطعاً لغو تحریمها به نفعمان خواهد بود. وی ادامه داد: جوانان و متخصصین ما می‌توانند موشک‌های قاره‌پیما بسازند و ماهواره به آسمان بفرستند، همچنین در بخش نظامی می‌توانند تا حد بسیاری موفق باشند. پس چرا نتوانیم در صنایع و بخش‌های دیگر این موفقیت را داشته باشیم؟ چون با واردات همه چیز را حل می‌کردیم، کسی به فکر حل این مشکل نبوده است.

وی با بیان اینکه متاسفانه کشور هم اکنون و در گذشته به شدت واردات محور بوده و همه مشکلات را با ورود کالاهای خارجی حل میکردند افزود: این یک فرهنگ اشتباه بوده و همچنان ادامه دارد. وی در ادامه در پاسخ به این سوال که لغو تحریمهای خارجی چه مزایایی میتواند داشته باشد و آیا به نظر شما انتظارات از افزایش تحریمها بیش از اندازه نیست، گفت: "در کوتاه‌مدت رفع تحریم‌ها و توانایی ما در کسب درآمد بیشتر لازم است. به این دلیل که ما دموکراسی را تجربه می‌کنیم، مردم ما ۳۵ سال پیش و قبل از آن، به مسائل اقتصادی و سیاست‌هایی که دولت در این حیطه انجام می‌داد نه توجهی داشتند و نه پیگیری می‌کردند که پیامدهای آن چیست. ولی امروزه واکنش نشان می‌دهند؛ اما به دلیل نداشتن تجربه بسیار اشتباه کردند. در زمانی که قرارداد قطع جنگ امضا شد، یک‌مرتبه این انتظار در اکثر مردم به وجود آمد که دلار باید به ۷تومان برسد؛ در صورتی که کاملاً غیرواقعی بود و هیچ دلیلی نداشت که این اتفاق بیفتد. به همین دلیل یک عده که دلار داشتند، هجوم بردند و دلار به شدت سقوط کرد. فوراً این کار متوقف شد و دلار سر جای اولش برگشت. همچنین زمانی که بانک مرکزی اعلام کرد که هرکسی بخواهد به او ۵ هزار دلار می‌دهیم. اوایل خیلی عادی بود و صفی جلوی بانک ها ایجاد نشد، چون همه می‌گفتند بعداً سراغش می‌رویم؛ تا اینکه متوجه شدند که عده‌ای شناسنامه‌های مردم را می‌خرند و با آن ۵ هزار دلار را می‌گیرند. پس قدری عمیق‌تر روی این مسئله تأمل کردند." وی توضیح داد: اما شاهد بودیم وقتی صحبت تحریم‌ها شد، آن انتظار در بازار دلار به وجود نیامد. در بازار سرمایه که مردم تجربه‌ی چندانی نداشتند، انتظار داشتند که روندی در بخش تولید و ارزش سهام ایجاد شود. پس به آنجا هجوم بردند و بعد متوقف شد و کمی هم پایین آمد. بعد از مدتی فهمیدند لغو تحریم‌ها به این معنا نیست که یک‌مرتبه رشد ۶-۷ درصدی پیدا شود. هنوز عده‌ی بسیاری کاملاً به رفع تحریم‌ها دل بسته‌اند و انتظار دارند که یک جهش عمده در شرایط اقتصادی مملکت رخ دهد. همان طور که عرض کردم، چنین انتظاری بی‌مورد است. وی در پاسخ به این سوال که توصیه شما به دولت و مردم بعد از لغو تحریم‌ها چیست؟ گفت: توصیه‌ی من به تمام دولت‌ها این است که از اقتصاددان‌های مستقل که اقتصاد ایران را می‌شناسند، استفاده کنند؛ افرادی که بدون اینکه پست و وامی بگیرند، سیاست‌های ساختاری ایجاد کنند که بتواند ساختار را متحول کند. اقتصاددانانی که وارد دولت می‌شوند دولتی‌اند و هر چند که باتجربه باشند، جهت‌دار خواهند بود. وی ادامه داد: نفر اول اقتصاددان بانک جهانی و رئیس اقتصاددانان مشاور آقای کلینتون، در کتابش کاملاً این مطلب را روشن کرده است. در کشورهای دیگر هم مشاورین اقتصاد هیچ شغل دیگری ندارند جز اینکه اقتصاد را رصد کنند، مثل پزشکی که می‌خواهد بیمارش را معالجه کند. این افراد می‌توانند کمک باشند. توصیه‌ی من این است که ما نیازمندیم که یک سری سیاست‌های اقتصادی منسجم و ساختاری داشته باشیم.

وی با بیان اینکه البته به مردم نمی‌توان توصیه‌ی اقتصادی کرد که این را بخورید یا نخورید، سرمایه‌گذاری کنید یا نکنید؛ گفت: چون در واقع ما اقتصاددان‌ها نظریات اقتصادی را از رفتار مردم می‌گیریم و مردم با توجه به شرایط و اطلاعاتشان همیشه بهترین تصمیم‌ها را می‌گیرند. آنچه بیشتر توصیه می‌کنم این است که دولت یا حکومت اطلاعات شفاف و صریح را دراختیار مردم قرار دهد تا آن‌ها دچار سردرگمی نشوند. اگر این اطلاعات شفاف و درست باشد، مردم کار خودشان را بلدند.