روزنامه خراسان: دولت با آمار رشد اقتصادی بازی می‌‌کند تا محبوبیت کسب کند

به گزارش «نسیم» روزنامه خراسان نوشت:

اینکه مرکز آمار بعد از سکوت درباره نرخ رشد اقتصاد در سال 93 به یکباره قبل از بانک مرکزی نرخ رشد 6 ماهه امسال را اعلام می کند، حالا دیگر چندان عجیب نیست. اینکه رشد اقتصادی بهار اعلام نمی شود و روند معمولِ ارائه فصلیِ آمار تولید در جهان، در ایران سلیقه ای اجرا می شود حالا طبیعی شده است. حتی کمتر کسی به این جمله رئیس مرکز آمار در توضیح این آشفتگی آماری که "سیاست در این است که این نرخ 6 ماهه اعلام بشود و فقط این را بگویم که نرخ رشد بهار مثبت بوده است" معترض می شود. همه این ها طبیعی است به خاطر اینکه بار اول نیست که یا با آمار بازی می شود یا با آماردهی. از زیرسوال رفتن آمار تورم سال 85 بانک مرکزی و چالش مرکز پژوهش های مجلس با بانک مرکزی تا بازی با آمارهای اشتغال در سال های قبل. از اینکه هر دو نهاد آماری کشور اصرار به حضور در حوزه های آماری مشترک دارند و گاهی با هم مجادله هم می کنند، اما وقتی زمان ارائه گزارش به مردم می شود، می گویند "سیاست در این است که..." تا اینکه هنوز در کشور برخی آمار ضروری مربوط به بازار کار و وضعیت اشتغال و معیشت مردم در رسته های شغلی تولید و عرضه نمی شود. بارها گفته شده است که اینگونه آماردهی، سری های زمانی مورد نیاز پژوهشگران را تکه پاره و یکی بود یکی نبود می کند. علاوه بر آن وقتی مرکز آمار فقط یک گزارش سه خطی از وضعیت تولید ارائه می کند، قطعا هیچ تحلیلگری نخواهد توانست وضعیت حرکت اقتصاد کشور و بخش های مختلف را تحلیل کند و به مدد آن به دولت و سیاستگذاران کمک کند. قبلا گفته ایم که این گونه رفتارها با اعتماد مردم، سرمایه اجتماعی و سیاست پذیری مردم چه می کند. قبلا از اساتید اقتصاد کشور نقل کرده ایم که وقتی اعتماد به آمار رسمی از بین برود، مردم قیمت بنزین را شاخص تورم می گیرند و بر اساس آن رفتارهای اقتصادی خود را تنظیم می کنند! قبلا گفتیم که اثر و رسوب بلندمدت این رفتارها در ذهن مردم، بی اعتمادی به نهاد دولت است، فارغ از اینکه چه کسی رئیس باشد و چه کسی وکیل. و این بی اعتمادی به نهاد دولت یعنی بسته شدن راه برای سیاست گذاری دولت و سیاست پذیری مردم. بارها گفته شده است که با وجود صحت اصل آمار تهیه شده و سازوکار تهیه و پردازش آن و تعداد کثیر کارشناسان به گونه ای نیست که این آمار قابل تحریف باشد اما اختلافات علنی رسانه ای و اعلام های سلیقه ای، اصل آن را در ذهن مردم تخریب می کند. پر واضح است که ارائه سلیقه ای آمار و سیاست هایی که بر اساس آن آمار ارائه می شود یا نمی شود، رابطه ای مستقیم با منافع کوتاه مدت دولت ها دارد. چنانچه درباره عدم اعلام نرخ رشد اقتصادی سال 93 توسط مرکز آمار، احمد توکلی نماینده مجلس، به نقل از مسئولان مرکز آمار اعلام کرد که نرخ رشد محاسبه شده مرکز آمار بیش از 1 واحد درصد کمتر از نرخ رشد محاسباتی بانک مرکزی است و احتمالا به همین دلیل بانک مرکزی نتایج را منتشر کرد و مرکز آمار سکوت کرد. حالا هم بانک مرکزی همچنان سکوت کرده و مرکز پیش قدم ارائه آمار شده باز فرضیه های این چنینی مطرح است. لبخند مردم به بازی های آماری دولت ها بگذریم از همه این حرف ها و تحلیل ها و آسیب شناسی هایی که کرده ایم این رفتارها را. آنقدر این بازی های آماری در کشور رخ داده و آنقدر آسیب شناسی شده و تذکر داده شده است که همگان می دانند این رفتارها، در جهت کسب محبوبیت حتی کوتاه مدت دولت ها هم بی اثر است. لذا دیگر جایی برای تحلیل و آسیب شناسی نمی ماند. انگار سرهایی زیر برف است! حرف اصلی این است که از پس این همه اعتمادزدایی، آیا اعلام نرخ رشد 1 درصدی یا 2 درصدی یا صفر درصدی، برای عامه مردم متفاوت است؟ شاید دولتمردان در آینده توجیهات و حتی ادله ای در مورد نحوه آماردهی خود ارائه کنند که برای نخبگان قابل پذیرش هم باشد ( اگرچه در این موضوع فرض غریبی است) اما قطعا عامه مردم با این اعداد دیگر رای به محبوبیت یا ضعف دولتی نخواهند داد. حرف اصلی این است که برای کارگرانی که طی رکودهای این سالها، بر سر گذر، روزها در انتظار چند ساعت کار می مانند چه فرق می کند که نرخ رشد اعلامی صفر است یا 1؟ که بر سر اعلام آن اینقدر بازی در می آورند. مگر مردم اعلام کرده اند که در ازای خرج کرد پول مالیات و نفت برای هزینه های مرکز آمار و بانک مرکزی، حتما نرخ های رشد مثبت اعلام کنید؟ خیر. مردمی که انتظار دارند آمارها، هر روز دقیق تر و کامل تر شود تا امکان برنامه ریزی و سیاستگذاری دقیق تر و به هنگام تر فراهم آید، به این بازی ها لبخند می زنند؛ شاید مانند لبخند پدری به پنهان کاری فرزندش! پیشرفت و روزهایی که به مسائل کوچک می گذرد بگذارید کمی از بالاتر به موضوع نگاه کنیم. از ویژگی های کشورهای کمتر توسعه یافته، ماندن در مسائل کوتاه مدت، کم اهمیت و دورهای باطل است. موضوع آماردهی یکی از چندین مسئله کم اهمیتی است که هر روز ذهن فضای تحلیلی، رسانه ای و حتی نظارتی کشور را به خود مشغول می کند و این مسائل کوچک در شرایط سیاست زدگی شدید مسئولان، رسانه ها و نتیجتا مردم، بزرگ می شوند. اینکه آمار نرخ رشد در این دولت چقدر بوده و چه میزان بهتر از دولت قبل بوده به یک خوراک جذاب برای رسانه های سیاست زده تبدیل می شود. به این شرایط این موضوعات جذاب رسانه ای را اضافه کنید که فساد در زمان این دولت بیشتر بود یا دولت قبل؟ بیشتر دکل ها قبل از سال 84 گم شده بود یا بعد از آن!؟ و این گونه می شود که دغدغه ها و حساسیت ها متوجه همین مسائل کم اهمیت تر می شود و مسیر اصلی پیشرفت در حاشیه می ماند و نهایتاً با گذشت زمان مردم هم متاثر از این فضا، بر اساس همین کم اهمیت ها انتخاب خواهند کرد. شاید بر همین اساس بتوان علت اصرار دولت ها به این بازی های ظاهرا کودکانه را تحلیل کرد.