نفت ایران ۳۵ دلار شد؛ توان دیپلماسی زنگنه "ته" کشید!

گروه اقتصادی اقتصادی خبرگزاری نسیم: نشست یکصد و شصت و هشتم سازمان صادرکنندگان نفت اوپک با عدم تعیین سقف تولید، جواز رقابتی نفسگیر را برای افزایش بیش از پیش تولید و درعین حال کاهش بهای جهانی نفت آنهم در میانه فصل سرما، صادر کرده است؛ مسابقه ای که از هم اکنون می توان عربستان ، کویت و امارات متحده عربی را در زمره برندگان نهایی و ایران را بازنده غایی این مسابقه برشمرد.

در نشست اخیر، سازمان اوپک سقف تولید روزانه اعضای خود را بر روی رقم 30 میلیون بشکه در روز،ثابت نگه داشت هرچند که تعدادی از اعضای این سازمان از جمله "عربستان سعودی ،کویت و عراق، در نبود ایران، بالاتر از سقف مصوب، به تولید بیشترمبادرت ورزیده و این امر سبب شده تا تولیدات سازمان اوپک در محدوده 31 میلیون و 500 هزار بشکه در روز بایستد.

استمرار رفتار خارج از قاعده عربستان سعودی دیگر اعضای اوپکی مستقر درجغرافیای خارج ازحاشیه خلیج فارس را به نابودی کشانده و وزیر نامدار نفت ایران هم سرافکنده تراز قبل به دلیل بی پاسخ ماندن نامه هایش نزد اعضای این سازمان، مطمئن تر از گذشته شده که صدای او دیگر در سرسرای سازمان اوپک هیچ پژواکی ندارد.

این یعنی یک شکست بزرگ دیگر در کارنامه دیپلماسی وزیری که دست خالی وین را به مقصد تهران ترک گفته است.

پیش از عزیمت زنگنه به این نشست، وزیر نفت نیجریه اعلام داشته که برای جلوگیری از افت بیشتر قیمت جهانی نفت که بر درآمدهای کشورهای تولید کننده آثار منفی می گذارد ازاوپک خواهد خواست تا ایران را برای افزایش تولید نفت پس ازلغو تحریم های بین المللی منصرف سازد.

با استناد به این اظهارات می توان استباط کرد که حنای دیپلماسی نفتی ژنرال پیر دولت روحانی برای کشور ضعیفی چون نیجریه نیز رنگ باخته و نشان دادکه لابی عربستان سعودی و همپیمانان عرب اودرحاشیه خلیج فارس فرسنگ ها دورتر یعنی دراقلیم آفریقا هم کارساز است.

رخدادی که به واقع برکاستی های زنگنه دردیپلماسی عرصه بین الملل بیش ازپیش صحه می گذارد.

یکه تازی آل سعود در عرض و طول سازمان اوپک

واقعیت این است که اوپک به رهبری عربستان سعودی از نقش سنتی خود در کاهش تولید نفت با هدف تقویت قیمت ها عدول کرده و با این اقدام سبب شده تا نه تنها قیمت نفت درشرایط کنونی به محدوده 38 دلار هم سقوط کند بلکه جنگ واقعی داخلی بین اعضای این سازمان به حد اعلای خود برسد.

سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) این اواخر، درگزارش ماهانه خود اعلام داشت که بهای نفت سنگین ایران در سبد نفتی این سازمان در ماه نوامبر نسبت به اکتبر، 5 دلار و 63 سنت تنزل داشته و به رقم 38 دلار و 92 سنت در هر بشکه رسیده است.

بر پایه این گزارش، نفت ایران در یازدهمین ماه سال میلادی به عنوان پنجمین نفت ارزان در بین 12 نفت موجود در سبد نفتی اوپک قرار گرفته،به طوریکه در این سبد به ترتیب نفت "مری ونزوئلا"،"اورینت اکوادور"،"صادراتی کویتگ و" نفت سبک بصره" قیمت پایین تری نسبت به نفت سنگین ایران داشته اند .

برآورد می شود از زمان کاهش بیش از 60 درصدی قیمت نفت یعنی از 115 دلار در18 ماه قبل تر تا رقم کنونی 38 دلار، ایران از محل کاهش درآمدهای نفتی نزدیک به 17 میلیارد دلار ضررکرده است.

ایران پیش از تحریم های بین المللی روزانه 4 میلیون و200 هزار بشکه نفت خام تولید و نزدیک به یک میلیون 800 هزار بشکه آن را روانه بازار می کرد.

اکنون با رسیدن میزان تولید نفت خام ایران به رقم 2 میلیون و900 هزار بشکه در روز، میزان صادرات نفت خام ایران در محدوده 900 هزاربشکه در روز ایستاده است،رقمی نزدیک به یک دوم اعداد صادرات نفت خام پیش از تحریم.

حال پرسش اصلی این است که با گذشت دوسال ازآغاز وزارت وزیرالوزرای دولت یازدهم برصنعت نفت ایران رابطه دیپلماسی ضعیف نفتی زنگنه با باز نشدن گره های کور فروش نفت خام وافت درآمد جدی ایران از محل فروش نفت چیست؟

منتقدان بیژن زنگنه اذعان دارند که توان دیپلماسی او درعرصه بین الملل مدتهاست که"ته" کشیده و برای توجیح این واقعیت تلخ، هم او پشت دیوار تحریم های بین المللی سنگرگرفته است. او این روزها در برابر نفت 35 دلاری ایران هیچ کاری نمیتواند بکند!

ادعایی که با عنایت به اظهارات او در یک برنامه رسانه ملی دایر بر اینکه "اعتقاد ندارد که تیپ هایی مثل او وزیرشوند و باید افرادی جوان تر نه به معنی بی تجربه ها بلکه جوانترهایی که از انرژی زیادتری برخوردارند وزیر شوند" ، چندان هم بیراه نیست.

او توضیح نداده که با علم به چنین واقعیتی،پس چرا به تصدی کرسی وزارت نفت ایران چشم دوخته بود.

به نظر می رسد بیان این جملات از زبان ژنرال صنعت نفت ناشی از این ذهنیت بوده که هم او، به عمق چالش های فراروی صنعت نفت کشور پی برده و درعین حال در تطبیق توانمندی های تحلیل رفته خود با برداشتن موانع پیش روی ناتوان بوده است.

هرچند که وزیر نفت از ابتدای حضور خود درصنعت نفت دولت یازدهم، مدیران دولت قبل را گروهبانهایی خطاب کرده که به اشتباه در مسئولیت های مهم صنعت نفت گمارده شده اند.

با اینهمه منتقدان زنگنه،او را یک متخصص در"مفت فروشی نفت" می دانند، زیرا آنها معتقدند که وزیر نفت ایران در مقابل توطئه عربستان و همدستی ایالات متحده آمریکا در پایین کشیدن عمدی قیمت نفت در دوسال اخیر ،هیچ واکنش جدی از خود نشان نداده وحتی بدلی برای این ترفند آل سعود در زمین زدن قیمت نفت توسط عرب های سازمان اوپک از خود ارایه نکرده است.

بیژن نامدار زنگنه، دو سال قبلتر، درحاشیه اخذ رای اعتماد ، به نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی اعلام داشته که قصد دارد رابطه حداکثری با کشورهای عضو اوپک برقرار سازد و از دوستان کشورهای عضو اوپک خواهد خواست تا در برآوردن توقعات ایران درسازمان اوپک اورا یاری رسانند.

اتفاقی که در دوسال اخیر به هیچ عنوان روی نداده وبا افت بیش از پیش قیمت نفت و تنزل قدرت ایران در بخش بین الملل انرژی درآمدهای نفتی ایران هم روز به روزکمترشده است.

ازنگاه ناظران عرصه بین الملل صنعت نفت،کارتل اقتصادی اوپک مدتهاست که از هم پاشیده واستمرار سیاست های عربستان بر مدار برنامه های آمریکا دایر بر سرازیر ساختن نفت بیشتر در بازار با هدف ضربه زدن به اقتصاد ایران و روسیه از مهمترین نشانه های آن است.

به ویژه آنکه"جان مک کین"سناتور ارشد جمهوری خواه، اندکی قبلتر اذعان داشته که عربستان بیش از سیاست های باراک اوباما باعث فروپاشی اقتصاد روسیه و ایران شده است.

ازنگاه دست اندرکاران عرصه اقتصاد انرژی، با دیپلماسی ضعیف بیژن زنگنه موقعیت ایران در سازمان اوپک به شدت متزلزل شده پس یگانه راه پیش روی ایران در شرایط کنونی، خروج سریع از عضویت درسازمان و ایجاد ائتلافی فراگیر تر با کشورهایی چون روسیه بوده ، به ویژه آنکه کشورهای دیگری در سازمان اوپک هم وجود دارند که دل خوشی از عربستان و همقطاران او در سازمان اوپک ندارند؛ازجمله ونزوئلا،آنگولا، عراق و اکوادور.

عربستان سعودی می داند که بزودی تحریم های بین المللی بر علیه ایران رفع خواهد شد بنابراین با علم به این ماجرا درتلاش است تا ایران دارای منابع غنی نفت و گاز پس از تحریم ها وارد بازاری شود که قیمتها درآن به شدت فروخورده شده اند.

بدیهی است وزیر نفت،با علم به این ماجرا، در دوسال اخیرنتوانسته نمرات خوبی درکارنامه خود در قبال دیپلماسی انرژی به ثبت رساند، پس تردیدی نیست که درفرصت پیش آمده هم عربستان،کویت ،امارات متحده عربی وحتی قطر، افزایش تولید خود راکلید خواهند زد،بنابراین اگر بیژن زنگنه قصد دارد تا بردوران انفعال درمشی دیپلماسی خود خط بطلانی بکشد چاره ای جز تغییرمسیر ویارگیری در بیرون از سازمان اوپک ندارد.

درغیراینصورت کشورهای اعراب از پیش برشمره، نیاز یک میلیون و200 هزاربشکه ای سال آینده اعلامی ازسوی آژانس بین المللی انرژی را تامین خواهند کرد و ایران با دستانی خالی تردردنیای انرژی به تماشاگری محض بدل خواهد شد.