یادداشت «نسیمآنلاین» بر کتاب «محمد(ص) ابراهیم حسنبیگی؛
وقتی یک یهودی محمد(ص) را روایت میکند
مرد یهودی مأمور است با هر حربهای ، دین محمد(ص) را متلاشی کند؛ این داستان کتاب محمد(ص) ابراهیم حسن بیگی است؛ کتابی که روایت روزهای بعثت پیامبر را روایت میکند.
گروه فرهنگی «نسیمآنلاین»؛ زهرا جعفری؛ می گوید جزء نویسندگانی هستم که نوشتن در خصوص شخصیت های صدر اسلام را آغاز کردم؛ خودش را از پیشگامان این عرصه می داند.
ابراهیم حسن بیگی شاید جز معدود نویسندگانی باشد که از پیامبر اسلام نوشته است؛ کتابی که تو را به همان دوران می برد و برایت روایت می کند از پیامبر مهربانی ها.
رمان محمد (ص) در قالب پانزده گزارش نوشته شده است؛ هریک از این پانزده گزارش به منزله بخشی از کتاب محسوب میشود که دربر دارنده حوادث مهمی از زندگی و مجاهدات پیامبر(ص) است .
روایت داستان توسط مردی یهودی انجام میگیرد که مأمور مخفی شورای عالی یهودیان و مخالف با دعوی پیامبر(ص) و ترویج آیین اوست. که این خود امتیاز ویژه اثر محسوب میشود .
مردی یهودی از طرف حضرت والایش که وابسته به کمیته یا شورای عالی یهودیان است، بهعنوان مأمور یا جاسوس، به سوی مکه(حجاز) گسیل میشود، تا از جریان زندگی و دعوی پیامبریِ مردی عرب از قبیلهای بتپرست، ـ مردی که خود را از مُریدان ابراهیم خلیل میداند ـ سر درآورد.
مرد یهودی مأمور است با هر حربهای که میتواند، جلوی این دعوی را بگیرد؛ حتی پیامبر را بکشد و اگر کشتن را به مصلحت نمیبیند، با کمک دوستانش در یثرب، دین محمد(ص) را متلاشی کند .
«هرچه دیدی و درباره او دریافتی برایم بنویس و بفرست. بدان که ما در شورای عالی یهود، سخت نگران اتفاقاتی هستیم که در حجاز رخ میدهد.» (ص 9)
مأمور به دستور مافوق عمل میکند و گزارشهای مربوط به پیامبر را که دیده و شنیده است، (مثل پیشبینیهای بحیرا ـ راهب نصرانی ـ درباره به پیامبری رسیدن حضرت محمد(ص)، جریان خلوتهای او در غار حراء و مبعوث شدن، چگونگی معجزات ریز و درشت وی، ترویج آیین اسلام، مبارزات و جنگها و... و همچنین خیانتها و قانونشکنیهای خود و همکیشان یهودیاش، برای براندازی دین اسلام و...) برای او میفرستد .
مأموریت به ده سال میرسد و مأمور با وجود آنهمه تخم کینه و نفاق که بین مسلمانان پاشیده، به مقصد نمیرسد و خسته و شکستخورده، همسر و فرزند خود را رها میکند و برمیگردد. که این میسر نمیشود، مگر با وحدت پیامبر(ص) و یارانش و واکنشهای سنجیده ایشان در جواب هر دسیسه و تفرقهافکنی .
«غائلهای که میرفت باعث تفرقه بین مسلمانان شود، با این سخنان محمد و پیگیریهای بعدی او و اصحابش، خنثی شد.» (صفحه 201)
انتخاب زاویه دید، در این رمان با هوشیاری نویسنده، اول شخص،انتخاب شده است و تا پایان هم با همین زاویه دید ادامه پیدا می کند.
نویسنده در بعضی قسمت ها برای اینکه گزارش را به شکل خطی و یکنواخت در تمام داستان از قول خود، بیان نکرده باشد، در چند مورد، از زاویه دید دانای کل محدود استفاده کرده و روایت را به یکی از شخصیتهای داستان سپرده است. مثلاً صفحه 69 از زبان ابوسعید :
«آن شب جبرئیل بر پیامبر نازل میشود، درحالیکه اسبی به نام براق را نیز به همراه دارد، از او میخواهد که سوار بر اسب شود. محمد(ص) میپرسد به کجا خواهند رفت؟ جبرئیل پاسخ میدهد: «به آسمان.»
همچنین روایتی از جانب زید که از غلامان پیامبر(ص) است :
«آن روز عصر اربابم مرا صدا زد و گفت: هرچه زودتر به سوی کعبه برویم.» (صفحه 43)
داستان این کتاب واقعی است، ولی این داستان واقعی زیر مجموعه هایی دارد که به زیبایی داستان می افزاید؛ مراحل شکلگیری دینی ـ دین اسلام ـ را با تمام جزئیات مربوط به آن، چگونگی، رواج، همهگیر شدنش و ... همانگونه که مشخصة اینگونه داستانهاست، بیان میکند.
زبان کتاب ساده و روان و بیتکلف است و از جذابیت مخصوص خود برخوردار است، مهمترین امتیاز زبانِ ساده، قابل درک بودن آن برای هر قشر و طبقه و سن و سال است.
حسن بیگی در این کتاب، به جای توضیح و توصیف پیدرپی، همه خصوصیتهای شخصیت، اعم از: خُلق و خو، رفتار، کردار، زبان، گویش، دین و مذهب و... را به نمایش میگذارد و به این طریق، شخصیت، در معنای واقعی خود، کشف میشود.
گزارش اول :
«این جا سرزمین عجیبی است، بربریت و بدویت بیداد می کند... نامش محمد (ص) است. پیروانش او را رسول الله یعنی فرستاده خدا می نامند.»
گزارش دوم :
پس از گزارش نخست که مرد یهودی به سران خود می دهد و در آن نقل می کند که زمان رسیدن او به مکه، پیامبر به یثرب هجرت کرده بود، درگزارش دوم این گونه نقل می شود که اطلاعات کلی ای از محمد (ص)و چگونگی بعثت او، غار حرا و اطرافیان و به اسلام گرویدن آن ها در اختیار مرد قرار داده می شود.
گزارش سوم :
در گزارش سوم از ابوسفیان، ابولهب و عمروبن عاص سخن به میان می آید. در واقع شخصیت پردازی این سه تن شروع می شود. همان گونه که در گزارش دوم عموی پیامبر (ص) و حضرت علی (ع) به نوعی شخصیت شان به مخاطب معرفی شد .
در گزارش سوم مرد یهودی می نویسد: «در این دوره گرایش به دین او شدت گرفت، بخصوص که از آزار و اذیت سران قریش نیز اندکی کاسته شده بود. بزرگترین واقعه این دوران تا قبل از هجرت محمد (ص) به یثرب واقعه معراج او به آسمان است. این ادعایی است که محمد (ص) نقل کرده و پیروانش آن را کاملاً پذیرفته اند.» در پایان این گزارش شخصیت ابوسعید هم معرفی می شود: «جزئیات آن ( واقعه معراج رسول«ص») را از زبان کسی نقل می کنم که از یاران نزدیک محمد ( ص) است. ابوسعید، عربی است مبادی آداب و سخت دوستدار و پیرو محمد (ص ). بسیاری از آیات قرآن را از حفظ است و بدش هم نمی آید که با مردی یهودی چون من (راوی یا گزارشگر) درباره محمد(ص) و دینش سخن بگوید .»
گزارش چهارم :
این آخرین گزارشی است که از شهر مکه برایتان (شورای عالی یهود) می نویسم . راوی از این به بعد وارد یثرب می شود. دراین گزارش راوی به مخاطب می گوید که حدود ده سال از بعثت پیامبر اسلام (ص) می گذرد
گزارش پنجم :
«یثرب برخلاف مکه شهر زیبا و گشاده ای است» در این گزارش مرد یهود اقرار می کند تاکنون نتوانسته کاری علیه پیامبر اسلام (ص) انجام دهد. «هرچه هست در این مدتی که در مدینه ام، اوضاع را اصلاً بر وفق مراد نمی بینم و باید اقرار کنم که نتوانسته ام برنامه ای برای مقابله با محمد و پیروانش تدارک ببینم.»
ترجمه این کتاب به زبان انگلیسی توسط شقایق قندهاری انجام شده و انتشارات ایرانی، انگلیسی «شمع و مه » نسخه ترجمه شده این رمان را منتشر کرده است. نسخه چاپی این کتاب 5/19 دلار و قیمت نسخه الکترونیکی آن 5/8 دلار قیمتگذاری شده است .