چگونه عمل به "قانون انطباق" یک پرستار را بیکار کرد؟

گروه جامعه « نسیم آنلاین »-مهدیه عرفاتی: موضوع تفکیک جنسیتی در ادارات و شهرداری‌ها، بحث‌های مربوط به امنیت اخلاقی و اجتماعی در جامعه همواره با بحث‌های بسیاری همراه بوده است، بسیاری از افراد نگران به خطر افتادن ارزشهای اسلامی جامعه بوده و برخی دیگر بر شدت و ضعف اقدام‌ها و نظارت‌ها در این زمینه خرده می‌گیرند.

رعایت حریم اخلاقی و تطبیق جنسیتی بیماران در بیمارستان‌ها در هنگام عمل‌های جراحی که در نواحی تناسلی صورت می‌گیرد چه در زمان بیهوشی و چه در زمان هوشیاری از طرف کادر درمان نیز از همین دست موارد است که همیشه به عنوان حقوق بیمار مطرح بوده به طوریکه حتی در کشورهای غیر مسلمان و غربی نیز رعایت آن جزء کرامت انسان‌ها و حقوق شهروندی محسوب شده و کاملا رعایت می‌شود.

بر همین اساس در ایران نیز به عنوان یک کشور اسلامی در تاریخ۱۰/۸/۱۳۷۷ قانون انطباق امور اداری و فنی موسسات پزشکی با موازین شرع مقدس توسط مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۲۴/۸/ ۱۳۷۷ ابلاغ شد.

بر اساس «ماده ۱۷» این قانون پرستار اسکراب درمورد اعمال جراحی نواحی تناسلی باید همگن انتخاب شود و از حضور مستخدمین و پرسنل غیر بهداشتی و درمانی غیر همگن جلوگیری شود «که وظیفه نظارت بر اجرای آیین نامه آن برعهده معاونت فرهنگی وزارت بهداشت بوده و مدیر کل سازمان منطقه‌ای بهداشت و درمان هر استان ضامن اجرای صحیح آن است.

با وجود این قانون و اهمیت این موضوع چندی پیش از اخراج یکی از پرستاران به دلیل اعتراض به عدم رعایت این مصوبه قانونی با خبر شدیم.

شهره. ه، پرستار یکی از بیمارستان‌های خصوصی تهران در گفتگو با نسیم آنلاین اجرای قانون انطباق را از حقوق مسلم پرستار و بیمار دانسته و می‌گوید: بر اساس این قانون در اعمال جراحی روی ناحیه نتاسلی باید پرستار هم جنس بیمار بکار گرفته شود و این قانون سال هاست که در کشور اجرا می‌شود.

وی با اشاره به ۱۲ سال سابقه کاری خود می‌افزاید: دراین بیمارستان حدود دو سال سابقه کار دارم و در روز ۲۲ آذر ماه سال جاری بود که باید روی یکی از بیماران عمل TUR P (عمل برداشتن پروستات از طریق مجاری ادراری) انجام می‌شد و با وجود اینکه این عمل غیر اورژانسی بوده و در آن زمان پرستار مرد نیز در بیمارستان حضور داشت، از من خواسته شد تا در اتاق عمل حاضر شوم.

وی ادامه می‌دهد: حتی پس از اعتراض به این موضوع توسط سوپروایزر اتاق عمل بیمارستان تهدید شدم که اگر در این عمل حاضر نشوم آن قدر گزارش علیه من رد می‌شود که اخراج شوم.

این پرستار اضافه می‌کند که با وجود غیر قانونی بودن درخواست سوپروایزر اتاق عمل، من در این عمل حاضر شدم؛ اما پس از اعلام این مسئله به مسئولان بیمارستان کمیته‌ای برای بررسی موضوع تشکیل و در ‌‌نهایت از من خواستند تا تسویه حساب کنم!

شهره. ه. تاکید می‌کند: وقتی پرستاری به غیر شرعی، غیر قانونی و غیر انسانی بودن حضور پرسنل غیر همجنس بر بالین بیمار که درحال عمل جراحی بر روی نواحی تناسلی خود بوده، معترض می‌شود؛ چرا باید ضمن هتک حرمت وی در محیط اتاق عمل، از کار بیکار و خانه نشین شود؟

بدون شک رعایت قانون انطباق از حقوق مسلم بیمار و پرستار است و عدم رعایت این قانون و خانه نشین شدن پرستاری به دلیل اعتراض به این تخلف موضوعی نیست که به راحتی بتوان از آن عبور کرد و این مسئولان ذیربط هستند که باید در خصوص نظارت بر اجرای این مصوبه قانونی و بروز چنین تخلفاتی پاسخگو باشند.

محمود عمیدی، معاون پشتیبانی سازمان نظام پرستاری در این خصوص می‌گوید: به کارگیری پرستار غیر هم جنس در اعمال جراحی نواحی تناسلی و در موارد غیر اورژانس قطعا از نظر شرع و قانون امری ناپسند بوده و در مورد این اتفاق نیز با توجه به حضور همکار آقا در بیمارستان در زمان انجام عمل استفاده از همکار خانم به هیچ وجه قابل قبول نبوده و تخلف از قانون صورت گرفته است.

وی با اشاره به بررسی‌های صورت گرفته توسط سازمان نظام پرستاری در این زمینه می‌افزاید: مسئولان بیمارستان ادعا می‌کنند که بحث اخراج مطرح نیست بلکه موضوع اتمام قرارداد است؛ در حالی که قرار داد این پرستار تا پایان دی ماه بوده و این موضوع در آذر ماه اتفاق افتاده و اینکه لغو قرارداد به نوعی‌‌ همان اخراج است.

معاون سازمان نظام پرستاری با بیان اینکه در حوزه پرستاری قوانین بسیاری روی زمین مانده است، تاکید می‌کند: پرستاران در بیمارستان‌های خصوصی بر اساس قانون کار جذب می‌شوند و بر اساس این قانون باید پرداختی‌ها برای مشاغل سخت شش ساعت در روز و ۳۶ ساعت در هفته محاسبه شود و پرداختی شیفت‌های غیر متعارف نیز ۴۰ درصد بیشتر از ساعت کار عادی باشد در حالی که در مورد پرستاری هیچ یک از این قوانین اجرا نمی‌شود.

عمیدی ادامه می‌دهد: بر اساس گزارشات حدود ۱۰۰ نفر از پرستارانی که در استان کرمان به صورت قراردادی جذب شده بودند اخراج یا به گفته مسئولان بیمارستان لغو قرارداد شده‌اند و این امر حاکی از عدم امنیت شغلی پرستاران در جذب قراردادی است.

وی موضوع کمبود پرستار را یکی از دلایل عدم اجرای صحیح قوانین دانسته و تاکید می‌کند: از نظر ما در حال حاضر در جامعه کمبود پرستار وجود ندارد و کمبود در جذب، استخدام و بالین بیمار است.

به گفته عمیدی در حال حاضر سالانه حدود هشت هزار دانشجوی پرستاری از دانشگاه‌ها فارغ التحصیل می‌شوند که در عمل هیچ یک بکار گرفته نمی‌شوند.

معاون پشتیبانی سازمان نظام پرستاری ادامه می‌دهد: روش جذب مناسبی برای بکارگیری فارغ التحصیلان پرستاری در نظام درمان کشور وجود ندارد.

وی با اشاره به اینکه بر اساس گزارشات در ایرانشهرحدود ۵۷ بیمار در بخش اطفال توسط تنها سه پرستار اداره می‌شود، تصریح می‌کند: براساس آمار در حال حاضر به ازای هر هزار نفر حدود ۲. ۵ پرستار در سطح جامعه وجود دارد که این آمار در بالین حدود ۰. ۸ است.

عمیدی با تاکید بر اینکه به طور کلی در حوزه پرستاری نظارت بر اجرای قوانین صورت نمی‌گیرد، می‌افزاید: طرح انطباق نیز مانند بسیاری از طرح‌های حوزه پرستاری به درستی اجرا نمی‌شود و برخی موارد هم پرستار زن به دلیل ترس از قطع کارانه یا لغو قرارداد اعتراضی به تخلف از قانون در این زمینه نمی‌کنند.

ابوالقاسم پوریانی، سوپروایزر پژوهشی بیمارستان فارابی نیز در این خصوص اظهار می‌دارد: قانون انطباق در بیمارستان‌های دولتی تا حد امکان اجرایی می‌شود مگر در موارد اورژانسی که در این صورت خود قانون نیز به کارگیری پرستار غیر همجنس را جایز دانسته است.

وی کمبود نیرو را دلیل اصلی تخلف ار این قانون در برخی از بیمارستان‌های خصوصی دانسته و می‌افزاید: در حال حاضر نیروی مورد نیاز به ویژه در بخش پرستار مرد به میزان کافی وجود ندارد و همین امر باعث عدم اجرای قانون انطباق در برخی بیمارستان‌ها می‌شود.

سوپروایزر پژوهشی بیمارستان فارابی تاکید می‌کند: در بیمارستان‌های دولتی حتی در بخش اورژانس نیز این حریم‌ها حفظ می‌شود و کارهای مربوط به بیماران مرد توسط پرسنل مرد و اقدامات مربوط به بیمار زن توسط پرستار زن انجام می‌شود.

پوریانی با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۸۰ درصد پرستاران در بیمارستان‌ها را پرستاران زن تشکیل می‌دهند، می‌گوید: به همین دلیل گاهی چاره‌ای جز استفاده از پرستار زن برای بیمار مرد وجود ندارد.

وی ادامه می‌دهد: با توجه به مشکلات پرستاری و سختی‌های مربوط به این شغل، برخی از فارغ التحصیلان پرستار مرد انگیزه‌ای برای اشتغال در این بخش را ندارند و به حرفه‌های دیگر و شغل آزاد روی آورده‌اند.

سوپروایزر پژوهشی بیمارستان فارابی با تاکید بر لزوم تخصصی‌تر شدن پرستاری در کشور می‌افزاید: برای افزایش تمایل افراد برای تحصیل، اشتغال و جذب در حرفه پرستاری باید پرستاری تخصصی‌تر شود و رشته پرستاری در مقاطع بالا‌تر از جمله کار‌شناسی ارشد توسعه یاید.

پوریانی خاطر نشان می‌کند: کمبود نیرو همچنان مهم‌ترین مشکل پرستاری در کشور است که به دنبال آن باعث افزایش میزان کار پرستاران و در ‌‌نهایت کاهش کیفیت خدمات و کارایی افراد می‌شود.

احمد نجاتیان، مشاور معاون پرستاری وزیر بهداشت نیز در این خصوص به « نسیم آنلاین » می‌گوید: ایران کشوری اسلامی است و همه ما ملزم به رعایت دستورات دین مبین اسلام و قوانین اسلامی هستیم و رعایت مسائل شرعی در بیمارستان‌ها از مهم‌ترین دغدغهٔ مسئولان نظام و وزارت بهداشت است.

وی با اشاره به تصویب قانون انطباق در کشور می‌افزاید: برنامه ریزی‌های لازم برای رعایت مسائل شرعی در مراکز درمانی صورت گرفته اما گاهی ممکن است به دلیل کمبود نیرو اجرای این قوانین و برنامه‌ها با مشکل مواجه شود.

مشاور معاون پرستاری وزیر بهداشت تصریح می‌کند: با وجود افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان پرستاری مرد اما در این بخش همچنان با کمبود شدید نیرو مواجه هستیم به طوریکه در برخی از بیمارستان‌ها در شیفت شب اصلا پرستار مرد وجود ندارد.

نجاتیان از تشکیل کارگروه ویژه‌ای در وزارت بهداشت برای پرداخت جدی‌تر به بحث انطباق خبر داده و اضافه می‌کند: این موضوع در معاونت فرهنگی وزارت بهداشت در حال بررسی است.

وی در خصوص لغو قراداد این پرستار به دلیل اعتراض به نقض قانون انطباق می‌گوید: در صورت حضور پرستار هم جنس در بیمارستان در زمان انجام عمل قطعا مدیران بیمارستان موظف به استفاده از پرستار همجنس بیمار بوده و نمی‌توان پرستار را خطاکار دانست و باید مدیران مجموعه درمانی پاسخگو باشند.

مشاور معاون پرستاری وزیر بهداشت تاکید می‌کند: این لغو قراداد یا اخراج پرستار به دلیل اعتراض به نقض قانون انطباق قابل پیگیری است و هیچ بیمارستانی حق ندارد این عمل را انجام دهد؛ چرا که قانون انطباق از حقوق پرستار است و تمام بیمارستان‌ها و مراکز درمانی ملزم به رعایت آن هستند.

نجاتیان از افزایش ۱۰ درصدی پرستاران مرد خبر داده و خاطر نشان می‌کند: در سال‌های گذشته نسبت پرستار زن به پرستار مرد در بیمارستان‌ها ۸۰ به ۲۰ بود که با افزایش ظرفبت‌های پذیرش پرستار مرد و برنامه ریزی‌های صورت گرفته برای رفع این مشکل، در حال حاضر این نسبت به ۷۰ به ۳۰ رسیده است.

بسیاری از کار‌شناسان و مسئولان حوزه سلامت مشکلات مربوط به خدمات پرستاری و بروز تخلفاتی از این دست را ناشی از کمبود نیرو می‌دانند کمبود نیرویی که در بخش پرستاران مرد دو چندان می‌شود و قطعا کار را برای مدیران مراکز درمانی و پرستاران سخت‌تر می‌کند؛ اما مسئله اصلی این است که مشکل کمبود نیرو در حوزه پرستاری نباید به توجیهی برای عدم نظارت مسئولان بر اجرای قوانین تبدیل شود.

اجرای قانون حق مسلم تمامی افراد جامعه است و پرستاران قشر مظلوم جامعه پزشکی هستند؛ چراکه سال هاست برای احقاق حقوق خود و اجرای قوانین مصوب این حوزه از جمله قانون تعرفه گذاری تنها در مراسمی در روز پرستار وعده‌هایی را شنیده و در طول یک سال چشم انتظار تحقق وعده‌ها ماندند و سال بعد‌‌ همان آش بوده و‌‌ همان کاسه!

قانون انطباق نیز یکی از حقوق مسلم این قشر است که به درستی دیده شده اما نظارت بر اجرای آن مسئله‌ای است که نیازمند توجه بیشتر است و مسئولان باید در برابر خانه نشین شدن این پرستار پاسخگو باشند.

لازم به ذکر است نام بیمارستان و پرستار نزد « نسیم آنلاین » محفوظ است.