طرح جایگزین در صورت شکست مذاکرات صلح سوریه چیست؟

کدخبر: 2008650

فارین پالیسی: احتمال دست یابی به توافق نامه صلح از طریق مذاکرات بسیار بسیار کم است؛ هیچ راه حلی برای آینده نزدیک وجود ندارد و داعش نیز به صورت گسترده بمباران نخواهد شد.

گروه بین الملل « نسیم آنلاین »- نشریه فارین پالیسی در مقاله ای در خصوص مذاکرات صلح مذاکرات صلح سوریه چنین می نویسد:

مذاکرات صلح سوریه دوشنبه گذشته شروع شد و سپس جمعه و ممکن است که این هفته نیز ادامه داشته باشد. اما حتی اگر دولت سوریه نیز قطعنامه سازمان ملل برای پایان یافتن محاصره غذایی که به آن تحمیل شده را بپذیرد، باز هم احتمال دارد که جنگ ادامه داشته باشد، کشته های بیشتری برجای بگذارد و حتی تعداد پناهجویان بیشتر از این تعداد شود. مذاکرات تقریباً شانسی برای خاتمه یافتن با یک توافق نامه صلح را ندارد.

هیچ راه حلی برای آینده نزدیک وجود ندارد وگروه تروریستی داعش نیز به صورت گسترده بمباران نخواهد شد. کاملاً درست است که تنها راه حل دیپلماسی قادر است مانع خونریزی های بیشتر در سوریه شود و خاتمه دادن به جنگ داخلی سوریه برای نابودی گروه تروریستی داعش،‌لازم الاجراست. اما به نظر نمی رسد که امروز "فرایند ژنو" قادر باشد موفق تر از سال 2014 عمل کند. آیا باید کسانی که در آن سوی میز نشستند،‌ از ادامه گفتگوها دست بکشند؟ گمان نمی رود که دولت سوریه به ریاست جمهوری بشار اسد، روسیه و ایران،‌ هیچ یک از شرایط شورشیان و حامیان آن ها را بپذیرند.

پس راه جایگزین چیست؟ پاسخ این است: هیچ راه جایگزینی وجود ندارد.

سال گذشته دی میتسورا امیدوار بود که بتواند از طریق مذاکره، به یک آتش بس محلی برسد اما این تلاش ناکام ماند. حال که بشار اسد در حال بازپس گیری این سرزمین از دست شورشیان با کمک حمایت های هوایی روسیه است، روشن است که هیچ پیشنهاد و شرطی را قبول نمی کند و شاید به این دلیل است که دی میتسورا در حال آماده شدن برای یک "دیپلماسی واسطه گری" بلند مدت است. چه انتخاب دیگری می تواند داشته باشد .

از آنجایی که یک آتش بس در سوریه، حداقل از نظر تئوری، تلاش یکپارچه ای برای معامله با گروه تروریستی داعش - که اکنون یک دولت قدرتمند وبا نفوذ است و می تواند گروه های شورشی دیگر را وادار به پذیرش شروط اسد بکند - تسهیل کند. اما این، کار طاقت فرسایی است. مقامات اذعان کرده اند که چنین کاری انجام نخواند داد. کری و دیگر متحدان مکرراً و قاطعانه فرمول هایی که اسد باید از آن پیروی کند را تکرار کرده اند، فرمولاسیونی که حتی اگر در مراحل پایانی انتقال قدرت باشد نیز باید انجام شود. برخی از بازیگران اصلی در منطقه مانند امارات متحده عربی، این پیشنهاد را امضا کرده اند. برخی دیگر مانند عربستان سعودی و ترکیه تا به حال مقاومت کردند اما امکان تغییر مسیر آن ها وجود دارد.

به هر صورت این تلاش ها اهمیتی ندارد، اسد این فرمول را قبول نخواهد کرد و در حال حاضر هم هیچ نشانه ای وجود ندارد که ایران و یا روسیه هم وی را وادار به این کار کند. در این برهه،‌ دولت اوباما هم ناچار خواهد بود که یک تعهد بدبینانه که به یک بن بست دیپلماتیک میرسد و باعث خواهد شد تا شورشیان، محاسبات را تغییر دهند، تن دهد.

داعش را نمی توان بدون کمک شورشی ها از بین برد؛ چرا؟ به این دلیل که اکنون واضح و روشن است که داعش تنها با بمباران ها هوایی عرصه را رها نمی کنند. به نیروهای زمینی نیز برای راندن آن ها از مناطق روستایی تحت کنترل آن ها، نیاز است. در عراق این امر امکان دارد که گروه تروریستی داعش از طریق بمباران های آمریکایی و مبارزات زمینی توسط ارتش عراق و کردهای پیشمرگه؛ ریشه کن شود. در سوریه، ارتش متعلق به دولت اسد است. کردها قادر نیستند که مناطقی بیشتر از آنچه که متعلق به آن هاست تحت اشغال درآورند و هر اقدام آزادسازی ای توسط نیروهای غیرسنی ها باعث خشمگین شدن سنی هایی خواهد شد که اکنون تحت سلطه داعش هستند. کشورهای سنی مانند ترکیه، عربستان سعودی و مصر می توانند که چنین نیروهای زمینی ای را تامین کنند، اما این کار را نخواهند کرد. آن ها هرکدام دشمنانی دارند (مانند کردها، ایران، برادری مسلمانان و ...) که از آنان بیش از نیروهای ابوبکر البغدادی هراس دارند.

با این شرایط تنها و تنها یک راه حل باقی می ماند و آن شورشی ها هستند. شورشی ها (البته نه گروه النصره و یا القاعده) اغلب سلفی های ملی گرا هستند، مانند احرارالشام. "ژان پیر فیلیو" دیپلمات فرانسوی و عرب شناس، از غرب درخواست کرده است تا شورشیان را برای مبارزه در "رقه"، پایتخت حکومت داعش، سازماندهی و حمایت کند و استدلالش این است که گسترش حلقه گروه تروریستی داعش و حمله به خارج مرزها مانند پاریس، استانبول و جاکارتا، نشان می دهد که آن ها بیش از این قابل کنترل نیستند.

فیلیو معتقد است که با حمایت های غرب، شورشیان می توانند "رقه" را تحت کنترل درآوردند و سپس بر روی به دست آوردن حلب تمرکز کنند تا به آرامی داعش را از این سرزمین برانند و با حمایت های غرب به پیروزی برسند. زمانی که از فیلیو سوال می شود که آیا روسیه شورشیان را بمباران نخواهد کرد؟

وی پاسخ می دهد: این نیز یک مشکل دیگری است زیرا واشنگتن نه تنها باید کمپین حملات هوایی را علیه داعش هدایت کند بلکه باید از روسیه نیز درخواست کند که شورشیان خوب را به حال خود رها کند. اما تنها شمار اندکی از کارشناسان این طرح فیلیو را محتمل می دانند. یک خبرنگار سوری به نام حسن حسن، معتقد است که شورشیان هم انگیزه و هم توانایی انجام این کار را دارند.

اما تنها دو راه وجود دارد که بتوان شرایط این کار را مهیا کرد: اول، مذاکرات ژنو به موفقیت نسبی برسد و اسد آتش بس را بپذیرد و روسیه نیز بمباران شورشیان را متوقف کند. مقامات نظامی آمریکا معتقدند که باید صدها سرباز به سوریه و عراق فرستاده شود تا تحت تعلیم آموزش های نظامی، نظارتی و اطلاعاتی قرار بگیرند. آن ها هم از نیروهای کرد وهم شورشیان عرب پشتیبانی خواهند کرد. دیگر راه جایگزین این است که مذاکرات شکست می خورد و دولت اوباما نیز این مسئله را به عنوان یک منافع شخصی ملی مورد توجه قرار می دهد.

خود به تنهایی گروه های شورشی مهم را سازماندهی می کند و مورد حمایت قرار می دهد و به روسیه و ایران نشان می دهد که اسد چشم انداز بلند مدتی از ماندن در قدرت حتی تنها در غرب سوریه هم ندارد. و در همان لحظه ائتلاف ضد داعش نیز یک منطقه پرواز ممنوع ایجاد می کنند و به شورشیان اجازه می دهند تا از حلب به سمت شهر اشغال شده "منبج" و سپس به "رقه" حمله کنند. البته چنین اقدامی نیازمند برخی دیپلماسی های سختگیرانه در قبال روسیه است.

شاید راه حل دیگری نیز برای سوریه وجود داشته باشد. اما اگر حتی این مسئله حقیقت داشته باشد که شورشیان مانعی برای جنگ علیه داعش باشد، اما حداقل می توانند که یک همپیمان قدرتمند باشند، آمریکا باید با آن ها با این رویکرد برخورد کند. در صورت مواجهه با شکست مذاکرات، آن ها باید از خود توانایی های سازماندهی شده و پیوستگی و اتحاد بیشتری نسبت به گذشته بروز دهند، بسیار فوق العاده خواهد شد اگر مذاکرات صلح به نتیجه برسد اما اگر این اتفاق نیفتد، آمریکا باید برای یک طرح جایگزین آماده باشد.

ارسال نظر: