انقلاب مصر، دیکتاتور را از بین برد نه دیکتاتوری

به گزارش گروه بین الملل «نسیم آنلاین»، 11 فوریه سالگرد پیروزی انقلاب مصر است. انقلابی که خوب شروع شد و با پایداری مردم این کشور به پیروزی ابتدایی نیز رسید اما از مسیر خارج شد و بحرانی دیگر در شمال آفریقا آفرید. همرمان با سالگرد پیروزی انقلاب ۲۵ ژانویه مصر با جعفر قنادباشی گفتگو کردیم که در ادامه خواهید خواند.

قنادباشی با اشاره به دلایل اصلی شکست انقلاب مصر، گفت: به دوعوامل اصلی و فرعی مختلفی وجود داشت که با یکدیگر دست به دست و باعث ذبح انقلاب مصر شدند. بخشی از این مجموعه عوامل به بالادستی‌ها و سیاسیون مصر باز می‌گردد و بخشی دیگر، به عملکرد مردم مربوط است.

وی ادامه داد: راهبردی‌ترین اشتباه مجموعه انقلابی‌های مصر این بود که پس از سرنگونی حسنی مبارک در ۱۱ فوریه ۲۰۱۱ که مصادف با سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران (۲۲ بهمن) نیز بود، ارکان حکومت را در دست نگرفتند. بعد از سقوط مبارک، اداره امور مختلف از جمله دستگاه‌های امنیتی، نظامی و رسانه‌ها همچنان در دست نظامیان بود و هیچ تغییری دستگاه قضایی به وجود نیامد.

این کار‌شناس مسائل آفریقا افزود: در واقع، در نتیجه انقلاب مصر، دیکاتور رفت اما دیکتاتوری نرفت. نیروهای انقلابی بعد از استعفای مبارک باید حرکت خود را ادامه می‌دادند و مولفه‌های قدرت را یکی پس از دیگری در اختیار می‌گرفتند. آنان نه تنها این راهبرد را در پیش نگرفتند بلکه اجازه دادند انتخابات‌ را نیز نظامیان برگزار کنند.

قنادباشی با اشاره به نقش اساسی حضور مردم برای تداوم مبارزه، خاطرنشان کرد: دومین اشتباه اساسی این جریان، این بود که اهرم اصلی قدرت را بعد از سقوط مبارک به خانه‌هایشان فرستادند. وقتی اخوان المسلمین هدایت کار را در دست گرفت مردمی که با حضورشان در میدان التحریر و استمرار اعتراض پیروز اصلی انقلاب بودند، بعد از تحصیل هدف اولیه که‌‌ همان ساقط کردن حکومت مبارک بود، خیابان‌ها را ترک کردند و حضورشان را تا رسیدن به اهداف اصلی ادامه ندادند.

وی ادامه داد: ارتش مصر در فاصله ۱۸ روز آغاز انقلاب تا ساقط شدن مبارک، مقابل مردم نایستاد و دست به اسلحه نبرد. رسانه‌ها استراتژی ارتش مصر را همراهی ارتش با مردم تعبیر کردند و این موضوع را با این رویکرد به طور گسترده پوشش دادند. ژنرال طنطاوی رئیس شورای عالی نظامی نیز با حضور میان مردم این بازی رسانه‌ای را تقویت کرد و در مجموع، این عوامل باعث شد تا نظامیان مصر چهره خوبی به خود بگیرند و حضور مجدد آنان در راس قدرت برای مردم مساله‌ای نباشد. قدرت آنان همچنان ادامه پیدا کرد تا در ‌‌نهایت، کودتای ۲۰۱۳ یا انقلاب دوم را رقم زد.

قنادباشی با تاکید بر لزوم وجود رهبری واحد در جریان انقلاب گفت: یکی دیگر از معضلاتی که موجب از ریل خارج شدن انقلاب مصر شد، این بود که اعتراض مردم یک رهبر واحد نداشت؛ حتی اخوان‌المسلمین نیز طی روزهای اول برای ورود به این جریان تردید داشت. آنان ابتدا از این موضوع می‌ترسیدند که در جریان انقلاب، سران حزبشان دستگیر شوند اما در ‌‌نهایت وارد بازی شدند. بعد از پیروزی اولیه، کسانی هدایت کار را در دست داشتند که مورد وثوق همه جریان‌ها نبودند

وی در پایان گفت: بنابراین، از‌‌ همان ابتدا نیز مشکلاتی به وجود آمد که راه را برای منحرف شدن انقلاب هموار کرد. کسی وجود نداشت که محور انقلاب مصر باشد و قدرت را بعد از پیروزی در اختیار بگیرد. همین عدم انسجام، انقلابی که خوب آغاز شده بود را از مسیر خارج کرد.