مهدی شکیبایی:
اراده سیاسی ضعیف پشت آتشبس سوریه
پذیرش آتش بس، تاکیدی است بر درستی ایده "راهکار سیاسی تنها راه حل بحران سوریه" که از سوی جمهوری اسلامی ایران در اولین سال بحران سوریه در ۲۰۱۲ مطرح شد
گروه بینالملل « نسیم آنلاین » - "مهدی شکیبایی" سخنگوی انجمن روزنامهنگاران مسلمان و کارشناس مسائل خاورمیانه طی یادداشتی شفاهی به « نسیم آنلاین » گفت:
نمیتوان به صراحت پیش بینی کرد قرار داد آتس بسی که هم اینک از سوی همه طرفهای درگیر در بحران سوریه مورد پذیرش واقع شده تمدید و یا دائمی خواهد بود چون موارد مین گذاری شده متعددی در بندهای این قرار داد وجود دارد که هرگونه دورنمای مثبتی ازآن را با تردید مواجه میکند.
با این وجود اما آتش بس موقت اعلام شده در سوریه که از ۲۷ فوریه (شنبه آینده) اجرایی خواهد شد از چند منظر دارای نکات مفیدی است:
نخست؛ اینکه نفس اعلام این اتش بس و پذیرش آن از سوی همه طرفهای درگیر، تاکیدی است بر درستی ایده "راهکار سیاسی تنها راه حل بحران سوریه" که از سوی جمهوری اسلامی ایران در اولین سال بحران سوریه در ۲۰۱۲ مطرح شد لیکن با خودشیفتگی قدرتهای غربی و ارتجاع منطقه که سقوط نظام سوریه را لحظه شماری میکردند رد شد.
دوم؛ اینکه پذیرش این آتش بس از سوی طرفهای درگیر بیانگر یک نکته قابل تامل است و آن اینکه برای نخستین بار از سال ۲۰۱۱ در سه سطح داخلی، منطقهای و بین المللی همگان بر وجود تروریسم در سوریه تاکید و تنها راه مبارزه با آن را تمایز بین معارضان و تروریستها دانستند. امری که با مستثنی کردن داعش و جبهه النصره (القاعده) از شمول این اتش بس بر آن تاکید شده است.
سوم؛ برای نخستین بار پس از سال ۲۰۱۱ همه طرفهای درگیر داخلی (معارضان و دولت سوریه)، منطقهای (عربستان و ترکیه و ایران) و بین المللی (آمریکا و روسیه) بر گزینه مذاکره سیاسی برای دستیابی به راه حلی جهت خروج از بحران هم رای شدند. در واقع با پذیرش اتش بس به گزینه مورد تاکید ایران و روسیه رسیدند.
با وجود موارد بالا این آتش بس دو چالش عمدهای را پیش روی خود دارد.
نخست؛ ابهام در تعریف گروههای تروریستی مندرج در بندهای آتش بس: به این معنی که هنوز به طور صریح مشخص نیست کدام گروه تروریستی است و کدامیک تروریست نیستند. در مورد تروریستی بودن گروه داعش اختلاف نظری وجود ندارد؛ بنابراین آتش بس شامل نقاطی که داعش در آن وجود دارد، نخواهد شد. اما در خصوص النصره با وجودی که دربندهای آتش بس به نام النصره اشاره شده و این گروه تروریستی را نیز از آتش بس مستثنی کردهاند. لیکن اختلاف نظردر خصوص مکانیزم برقراری اتش بس در نقاطی که عناصر النصره در آن حضور دارند همچنان وجود دارد. زیرا این مناطق بین جبهه النصره و گروههای دیگر مشترک است و این همان موارد مین گذاری شده در درون مفاد اتش بس است که در بالا به آن اشاره شد.
دیگری؛ میزان جدیت طرفهای درگیر درحفظ، تمدید و یا دائمی کردن آتش بس: به قطعیت نمیتوان گفت این اتش بس تمدید میشود زیرا موارد ابهامی در درون قرار داد آتش بس از یک سو، سکوت معنادار عربستان و ترکیه در قبال آن از سوی دیگر و مهمتر از همه منافعی که این دو کشور از بحران افرینی در تحولات سوریه دنبال میکنند باعث شده است تا دست کم در میان مدت هیچ افق روشنی را دال بر وجود اراده سیاسی مستحکم در بین طرفهای درگیر منطقهای برای پایان دادن به این بحران نتوان متصور شد. به یک معنا ارتجاع منطقه به نظر میرسد با توجه به ضعف وضعیت میدانی عناصر تروریستی بیشتر با هدف خرید زمان تن به این اتش بس دادهاند.