ایران گزینه‌ای بی‌بدیل برای تامین گاز اعراب و پاکستان
"دالغا خاتین اوغلو"آغاز سال جاری میلادی پر از رویدادهای گازی در اطراف ایران، خصوصا خاورمیانه بود.
به گزارش « نسیم آنلاین »، "دالغا خاتین اوغلو" مدیر اخبار ایران بخش انگلیسی خبرگزاری "ترنداز" در گزارشی نوشت: آغاز به ساخت خط لوله ترکمنستان-افغانستان-پاکستان-هند (تاپی)، هدفگذاری برای تکمیل سومین خط لوله انتقال گاز آسیای میانه به چین و آغاز چهارمین خط لوله، آغاز به لوله‌گذاری ٨٠٠ کیلومتر از خط لوله ترانس آناتولین در ترکیه، اعلام آمادگی ترکمنستان برای بررسی جدی‌تر خط لوله ترانس خزر، تلاش گرجستان برای دستیابی به منابع جدید گاز تا قرارداد ١٦ میلیاردی قطر و پاکستان برای صادرات گاز مایع و توافق عمان و شرکت بی‌پی برای توسعه فاز دوم میدان گازی خزان. در این میان، خود ایران نیز مذاکراتی با عراق، ترکیه، گرجستان، ارمنستان، عمان و پاکستان برای صادرات گاز خود آغاز کرده است.
به نظر می‌رسد قرارداد صادرات سالانه سه میلیون و ٧٥٠ هزار تن گاز مایع قطر به پاکستان (معادل ١٤ میلیون متر مکعب در روز) با قیمتی بسیار نازل، همچنین قرارداد ١٦ میلیارد دلاری شرکت بی‌پی و عمان برای تولید روزانه ٤٢ میلیون متر مکعب که بیش از نیمی از آن تا سال آینده محقق خواهد شد، بر معاملات گازی ایران با این دو کشور همسایه سایه افکنده باشد، اما در واقع هردو این کشورها در میان‌مدت چاره‌ای جز خرید گاز ایران ندارند.
ایران نیز به نظر من عجله چندانی برای صادرات گاز خود ندارد، چرا که تا چند سال آینده تقریبا امیدی به افزایش قیمت نفت و گاز نیست و مهم‌تر از همه، ایران در بخش‌هایی نیاز عاجل به افزایش مصرف گاز دارد، از جمله در بخش تولید برق نیاز به افزایش مصرف روزانه ٦٠ میلیون متر مکعبی گاز برای توقف مصرف سوخت‌های مایع، همچنین افزایش تزریق گاز به میادین نفتی برای افزایش تولید نفت خام دارد. بیش از ٨٠ درصد میادین فعال نفتی ایران در نیمه دوم عمر خود قرار دارند و نیاز به تزریق حداقل ٢٣٠ میلیون متر مکعب گاز دارند تا آهنگ افت تولید آنها کندتر شود.
برای ایران نیز طی سال‌های آتی، احیای بازارهای نفت و بازگشت به سطح تولید دهه گذشته و حتی بالاتر از آن هدفگذاری شده است، لذا تاخیر در صادرات گاز ایران، مشکلی پیرامون افزایش تولید گاز در میان‌مدت نخواهد داشت.
فعلا تهران دو قرارداد گازی با عراق دارد و هر دو آنها می‌توانند به راحتی ظرف سه سال آینده با راه‌اندازی خط لوله ششم به‌طور کامل عملیاتی شوند و روزانه ٥٠ میلیون متر مکعب گاز ایران را راهی همسایه غربی کنند.
تا این فرصت، خطوط لوله انتقال گاز ایران به عمان و پاکستان نیز می‌تواند آغاز شود و به احتمال زیاد، کارخانه «ایران ال‌ان‌جی» نیز با ظرفیت تولید سالانه بالای ١٠ میلیون تن راه‌اندازی شود.
اخیرا قطر و پاکستان قرارداد «ال‌ان‌جی» امضا کردند که براساس آن، شریک گازی ایران در پارس جنوبی قرار است سالانه ٣ میلیون و 750 هزار تن گاز مایع به پاکستان صادر کند.
پاکستان هم‌اکنون پروژه ساخت دو خط لوله (کراچی-لاهور و گوادر-نوابشاه) را دارد که هر دو آنها با تحویل گاز مایع در دریای عمان و تبدیل آن به گاز طبیعی، نیازهای مناطق مرکزی و شمالی کشور را تامین خواهند کرد. اما موضوع قابل توجه این است که بندر گوادر تنها ٨٠ کیلومتر از مرز ایران فاصله دارد و به راحتی می‌تواند به خط لوله هفتم سراسری وصل شود. خانم شهزاد عمرزاد، معاون پارلمانی دولت پاکستان در امور انرژی هفته گذشته اعلام کرد که پاکستان مصمم به واردات گاز از ایران است.
البته وی به قیمت‌ها نیز اشاره کرد و گفت که قیمت گاز قطر پایین‌تر از قیمت گاز ایران است. اسلام‌آباد قرار بود ژانویه ٢٠١٥ گاز ایران را دریافت کند، اما تاکنون حتی اقدام به ساخت خط لوله نکرده است.
قطر قیمت گاز مایع خود را ١٣ ممیز ٣٧ درصد متوسط قیمت نفت برنت در سه‌ماهه قبل از تحویل محموله برای پاکستان در نظر گرفته است که قیمتی باورنکردنی است. اگر قیمت برنت را ٣٤ دلار در نظر بگیریم، قیمت گاز قطر برای پاکستان به ازای هر ١٠٠٠ متر مکعب حدود ١٦٧ دلار می‌شود در حالی که این رقم هم‌اکنون در بازارهای جهانی حول و حوش ٢١٠ دلار است. پاکستان طی سال گذشته برای واردات هر میلیون بی‌تی یو گاز مایع نزدیک به ٨ دلار پرداخت کرده است، به عبارتی قیمت هر هزار متر مکعب گاز وارداتی پاکستان تقریبا ٢٩٠ دلار بوده است.
در کوتاه‌مدت، شاید این موضوع انگیزه پاکستان برای واردات گاز ایران را کاهش دهد، اما نیم‌نگاهی به وضعیت کشور، حتی با عملیاتی شدن واردات از گاز ترکمنستان از طریق خط لوله تاپی، اسلام‌آباد چاره‌ای جز واردات گاز ایران ندارد. هم‌اکنون پاکستان روزانه کمی بیش از ١١٠ میلیون متر مکعب تولید گاز و حدود ١٨٠ میلیون متر مکعب تقاضای گاز در بخش‌های مختلف دارد. اما تا سال ٢٠٢٠ تولید کشور به ٧٠ میلیون و نیاز کشور به حدود ٢٠٠ میلیون افزایش خواهد یافت و تا ١٠ سال آینده تولید کشور به ٥٥ میلیون و تقاضای داخلی به ٣٥٠ میلیون متر مکعب اوج خواهد گرفت.
این آماری است که خود دولت پاکستان پیش‌بینی کرده است. در موضوع عمان نیز وضعیت مشابهی حاکم است. این کشور روزانه شش میلیون متر مکعب واردات گاز از قطر دارد، اما سالانه ١٠درصد به نیاز داخلی کشور افزوده می‌شود، به‌طوری که سال ٢٠١٤ حدود ٢٣ درصد از ظرفیت تولید گاز مایع عمان به خاطر کمبود گاز، بلا استفاده ماند و برای سال گذشته و جاری، انتظار می‌رود که این رقم افزایش یابد. شرکت بی‌پی، احتمالا تا سال ٢٠٢٠ موفق شود ٤٢ میلیون متر مکعب گاز به تولید کنونی ٨٥ میلیون متر مکعبی عمان بیفزاید، اما نیاز داخلی نیز به همین میزان افزایش خواهد یافت و برای دهه آینده عملا این کشور چاره‌ای جز واردات گاز ایران نخواهد داشت.
این مقاله توسط دالغا خاتین اوغلو مدیر اخبار ایران بخش انگلیسی خبرگزاری ترند برای روزنامه اعتماد نوشته و منتشر شده است.
