شکاف نسل ها پدیده ای طبیعی است

به گزارش « نسیم آنلاین » ، برنامه "گفت و گوی فرهنگی" با موضوع « نقش رسانه ها در ارتباط بین نسل ها» با حضور منصور ساعی (عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی)، حامد محمدی (پژوهشگر و استاد دانشگاه) و تماس تلفنی با حمید ضیایی پرور( استاد علوم ارتباطات) روانه آنتن رادیو گفت و گو شد.

در ابتدای این برنامه، ساعی (عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی) گفت: روابط بین نسلی به میزان تشابه یا تمایز نگرش ها و ارزش ها میان نسل ها می پردازد. متغیرهای مختلفی بر این تشابه یا تمایز تأثیر می گذارد و از میان آن ها رسانه، نقش تأثیرگذاری دارد.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی ادامه داد: یکی از مهمترین کارکردهای رسانه ها انتقال ارزش ها و مفاهیم نسل گذشته به نسل فعلی است. گاهی اوقات رسانه صرفا ارزش های گذشته و حال را بازنمایی نمی کنند بلکه ارزش های جدیدی نیز ایجاد می کنند.

وی افزود: بسیاری از نظریه پردازان معتقدند رسانه ها موتور تغییرند؛ چون حامل نگرش ها و ارزش های جدیدی هستند. رسانه ها وقتی وارد محیط های سنتی می شوند، فرهنگ های بومی و محلی را به چالش می کشند و این چالش می تواند هم عامل تقویت ارزش و فرهنگ و هم ضعف آن باشد.

ساعی تأکید کرد: پژوهش های جدید نشان می دهد به دلیل پیش برندگی ارزش های جدید، معمولا رسانه ها تعارض ایجاد می کنند. به عبارتی نسل جدید در محیطی، جامعه پذیر شده که همگام و همراه با رسانه بوده و این جزو تجربه نسل قدیم نیست. بنابراین، اگر برنامه سازان و مخاطبان رسانه ها سواد رسانه ای و توانایی رمزگشایی پیام های ارتباطی را نداشته باشند، می توانند چالش و شکاف بین نسلی را تشدید کنند.

وی عنوان کرد: بر اثر تسریع تحولات اجتماعی و فناوری، تطبیق با ارزش های سنتی دشوار شده و نسل جدید توانایی هماهنگی کمتری با ارزش های نسل گذشته دارند.

در ادامه محمدی در پاسخ به این پرسش که رسانه ها چگونه می توانند تفاهم میان نسل ها را بیشتر کنند، گفت: سه رویکرد در حوزه رسانه داریم که یکی دیدگاه بدبینانه ایجاد شکاف نسلی است، دوم از بین بردن شکاف نسل ها و سوم حرکت بینابینی. در کشور ما رسانه ها موجب شکاف نسلی شدند چون تولیدات رسانه ها در اختیار کشورهای درحال توسعه نیست.

محمدی ادامه داد: بیش از نیمی از تولیدات در اختیار آمریکاست و سهم کشورهای درحال توسعه در این فرآیند اندک است. به همین واسطه، رسانه های غربی ارزش های خود را تولید و اشاعه می دهند و ما نیز به دلیل عقب بودن از چرخه تولید رسانه ای، به طور طبیعی پذیرنده هستیم. نتیجه این پذیرش، شکاف نسلی است؛ چون آنچه به ما منتقل می شود، با آنچه از طریق خانواده، ریش سفید ها و رسانه های سنتی به ما انتقال یافته، مغایرت دارد.

این پژوهشگر افزود: رسانه ها در کشوری مثل ایران نتوانستند در همسان سازی بین نسلی اتفاق نظر ایجاد کنند و در حال حاضر شاید سرعت این تغییرات از 30 سال به 8 سال رسیده است. این اختلاف نسلی شکاف نسلی را بیشتر کرده است

در ادامه این بحث، حمید ضیایی پرور متخصص و استاد ارتباطات در تماسی تلفنی درباره شکاف نسل ها در رسانه گفت: رسانه ها و گفتمان موجود در آن ها به اندازه کافی تکنولوژی ستیز هستند و منفی بودن ابعاد آن را گسترش می دهند. شکاف نسلی واقعیتی انکارناپذیر است.

ضیایی پرور ادامه داد: در حال حاضر مدت زمان این فاصله نسلی در حال کاهش است و حتی بین فرزندان، این شکاف نسل ها مشاهده می شود؛ دلیل آن این است که رسانه ها در فضای دیجیتال و الکترونیک قرار گرفته اند و علاوه برآن، آموزش های دریافتی از نهادهای اجتماعی کاملا متفاوت است.

این استاد ارتباطات یادآوری کرد: سرعت فناوری و رسانه های نوین بعد از ایجاد اینترنت موجب شده نوع فرهنگی که به نسل جدید منتقل می شود، متفاوت باشد. رسانه های جدید موقعیت های تازه ای با رشد تحصیلی و فرصت های شغلی ایجاد کرده اند و این منفی نیست. شتاب نسل جدید نیز در یادگیری مسائل مختلف بیشتر شده و بچه های امروز گه گاه به اندازه یک فرد چهل ساله دانش و مهارت دارند.

وی در پایان گفت: شکاف نسل ها یک موضوع طبیعی است و این نیز به دلیل تعدد رسانه ها و میزان دسترسی افراد به دانش های مختلف است. فکر می کنم نسل های آینده بسیار باهوش تر از نسل فعلی هستند؛ چون شرایط اجتماعی شدن آن ها تغییر خواهد کرد.

برنامه"گفت‌و‌گوی فرهنگی" از شنبه تا چهارشنبه ساعت 20:00 روی آنتن شبکه رادیویی گفت و گو می رود. علاقه مندان می توانند فایل صوتی آن را از آرشیو شبکه و رادیو تأمین کنند.