مروری بر چند کتاب تاریخ‌نگاری انقلاب

به گزارش « نسیم آنلاین » ، انتشارات سوره مهر حوزه هنری حالا دیگر در زمینه ثبت و نشر خاطرات انقلاب و دفاع مقدس، کاملا شناخته شده است. این انتشارات با در نظر داشتن تبعات زیان‌بخش نابودی یا در محاق فراموشی و نسیان فرورفتن خاطرات ناظران حوادث مهم تاریخ نهضت اسلامی، به انتشار کتابهای متعددی خاطره یا پژوهش درباره زندگی انقلابیون نامدار و اثرگذار اقدام کرده است که در ادامه، به معرفی برخی از آنها میپردازیم: خاطرات عزت‌ شاهی این کتاب که محسن کاظمی آن را به نگارش درآورده، اثر برتر رشته خاطرات در بیست و ششمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و اثر برگزیده در جشنواره آثار با موضوع امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی در سال 1385 شناخته شده است. مخاطبان این کتاب با مرور خاطرات صریح و جذاب عزت شاهی، با یکی از شاخصترین چهره های مبارز و معتقدی آشنا میشوند که در جریان رویارویی قهرآمیزش با رژیم شاه، همه شداید و مشکلات را به جان خرید اما از پا ننشت و حتی مهلکترین ضربه های ساواک و شکنجه های روحی و جسمی طاقت فرسای دوران بازجویی و زندان هم نتوانست خللی در اراده و عزم آهنین او ایجاد کند. اما باید اذعان کرد که آشنایی با شخصی چون عزت شاهی، ویژگی اصلی این کتاب به شمار نمی آید بلکه عمده ترین مشخصه و اهمیت آن در به دست دادن تصویری عینی از ماهیت انقلاب و نظام اسلامی است که موجب میشود مخاطبان کتاب را با شوق و علاقه زیادی دنبال کنند. نامی که ماند تحقیق در زمینه زندگی و مبارزات شهدای انقلاب اسلامی که توسط عوامل رژیم پهلوی به شهادت رسیده و بی آن که شاهد به بار نشستن نهال مبارزات خود و سایر همرزمانشان باشند، در خاک خفتند، از جمله مهمترین زمینه های پژوهشی مغفول مانده است که جواد کاموربخشایش با انتشار کتاب «نامی که ماند» نخستین قدمها را در این زمینه برداشته است. وی با انجام پژوهشهای گسترده درباره شهید کاظم ذوالانوار، شرح جامعی از زندگی و مبارزات او فراهم آورده است. او اولین فردی است که نامش در بنیاد شهید شیراز ثبت شده است. به نظر میرسد این کتاب میتواند و باید گشایشگر فعالیتهای گسترده تر سایر پژوهشگران در این زمینه باشد و امید میرود که هرچه سریعتر شاهد تشکیل و آغاز فعالیت تیمهای پژوهشی زبده برای تحقیق در زندگی و مبارزات دلیرانه شهدای گرانقدر انقلاب اسلامی باشیم. پاسیاد پسر خاک این کتاب که سیری کامل در زندگی و مبارزات مرحوم علی اکبر ابوترابی فرد مبتنی بر اخبار و اطلاعاتی نویافته است را محمد قبادی تالیف کرده. این اثر که از همان بدو انتشار با استقبال وسیع مخاطبان و منتقدان حرفه ای حوزه ادبیات و تاریخ مواجه شد، در دو فصل کلی تدوین شده است که در فصل اول اطلاعات اولیه ای همچون پیشینه خانوادگی، تولد، تحصیل و فعالیت سیاسی و آشنایی مرحوم ابوترابی فرد با شهید سیدعلی اندرزگو مورد بررسی قرار گرفته است. فصل دوم کتاب به شرح فعالیتهای سیدعلی اکبر ابوترابی در کمیته استقبال از امام خمینی (ره) و دوران دفاع مقدس و احوال وی از دوران اسارت در زندانهای ارتش متجاوز حزب بعث عراق اختصاص دارد و حاوی اطلاعات بسیار مهم و تازه ای است که شاید برای بسیاری از دوستداران و نزدیکان مرحوم ابوترابی نیز تازگی داشته باشد. این کتاب اثر برگزیده اولین دوره جشنواره ادبی شهید آوینی در سال 1391 و اثر تقدیری بخش جنبی در بیست و هشتمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شناخته شد. خاطرات زندان سید سعید غیاثیان در کتاب «خاطرات زندان» مروری داشته بر خاطرات 28 نفر از انقلابیون محبوس شده در زندانهای مخوف رژیم پهلوی. این کتاب، گویاترین سندی است که با مطالعه آن روشن میشود در میان سیاهه انبوه اسامی مستبدان تاریخ چگونه میتوان از محمدرضا پهلوی به عنوان سردمدار آنها و موجد روش جدیدی از شکنجه و کشتار نام برد. مولف در این کتاب به بازخوانی بخشهایی از خاطرات تعداد 28 نفر از زندانیان سیاسی پیش از انقلاب میپردازد که آنها را از میان حجم انبوهی از خاطرات مستند موجود در دفتر ادبیات انقلاب اسلامی برگزیده است. او این گزینش را به نحوی انجام داده که مخاطبان با مطالعه این اثر با شمای کلی وضعیت زندانهای رژیم پهلوی و سیر رویدادهایی که هر زندانی از دستگیری تا بازجویی و شکنجه و ... سپری میکرد، اشنا شوند. خاطرات علی امینی کوشش یعقوب توکلی در زمینه گردآوری و انتشار خاطرات علی امینی، اقدامی بنیادین در راستای به دست دادن متنی بی واسطه و دست اول از یکی از مهره های سیاسی اثرگذار عصر پهلوی است. کتاب «خاطرات علی امینی» علاوه بر استفاده مخاطبان عام میتواند به عنوان یکی از منابع پژوهشی ارزشمند مورد استفاده محققان قرار بگیرد. از آنجا که امینی در سرتاسر خاطراتش - که آنها را کمی پیش از مرگ برای روزنامه کیهان لندن به نگارش درآورده است - طوری از خودش حرف میزند که گویی هرگز اشتباهی مرتکب نشده و خطایی نکرده است؛ ضرورت بازخوانی نقادانه این خاطرات دوچندان میشود.