اسلام رحمانی قرائت سرمایه‌دارانه از اسلام است/ برخی می‌خواهند به طرفداران اسلام ناب، برچسب "داعشی" بزنند

رهبر معظم انقلاب در مراسم امسال سالگرد رحلت امام خمینی (ره) در تبیین شاخص اولِ انقلابی‌گری یعنی "پایبندی به ارزش‌ها و اصول مبنایی"، "اعتقاد به اسلام ناب در مقابل اسلام آمریکایی" را اصلی‌ترین نکته‌ این شاخص دانستند و خاطرنشان کردند: اسلام آمریکایی دو شاخه‌ی "اسلام متحجر" و "اسلام سکولار" دارد که استکبار از هر دو شاخه حمایت می‌کند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای سال گذشته و در دیدار جمعى از دانشجویان نیز به نوع دیگری از اسلام با نام "اسلام رحمانی" اشاره کرده بودند و در مورد آن اظهار داشتند: بعضی‌ها که در حرفها و نوشتجات و اظهارات این تعبیر "اسلام رحمانی" را به کار میبرند، انسان مشاهده میکند و خوب احساس می‌کند که این اسلام رحمانی یک کلیدواژه‌ای است برای معارف نشئت‌گرفته‌ی از لیبرالیسم، یعنی آن چیزی که در غرب به آن لیبرالیسم گفته میشود .... اگر اسلام رحمانی اشاره‌ی به این است، این، نه اسلام است، نه رحمانی است؛ مطلقا.

اشاره دوباره رهبر معظم انقلاب به انواع اسلام‌‌های ساخته شده در برابر "اسلام ناب" محمدی ما را بر آن داشت تا در گفتگو با محمدصادق کوشکی استاد دانشگاه تهران و کارشناس مسائل سیاسی، معیارهای اسلام ناب و نسبت آن با دیگر عنواین منسوب به اسلام‌ بررسی کنیم.

آنچه در ادامه می‌آید متن گفتگوی خبرنگار «نسیم آنلاین»، محمدصادق کوشکی استاد دانشگاه تهران است:

« نسیم آنلاین »: نسبت اسلام ناب محمدی با اسلام انقلابی چیست و تفاوت‌های این اسلام با اسلام سکولار یا رحمانی و اسلام متحجری که پیش از این حضرت آقا در خصوص آنها صحبت کرده بودند؟

کوشکی: وقتی صحبت از اسلام انقلابی آن هم به روایت حضرت امام می‌شود، این به نوعی تبیین نظریه انقلاب اسلامی است. حضرت امام قیام احیاگرانه خود را برای احیاء دین در جامعه و نظام بین‌الملل و نه فقط در ایران انجام دادند چون بارها با تاکید بیان می‌کنند که اسلام سنگرهای کلیدی جهان را فتح خواهد کرد و تاکید می‌کنند که اگر خمینی یکه و تنها بماند به یاری بسیجیان جهان اسلام و به همراه پابرهنگان مغضوب دیکتاتورها خواب راحت را از جهانخواران خواهد گرفت پس نگاه حضرت امام نگاه احیاگرانه است مبنی براینکه باید دین و دینداری اسلامی در قرن بیستم و پس از آن زنده و شناسانده شود آن هم روایتی از اسلام که روایت معصومین است.

این روایت از اسلام که امام آن را اسلام ناب نامگذاری کردند از این نظر انقلابی است که برای شناساندن، معرفی و ترویج این اسلام در جهان نمی‌شود از رویه‌ها و روش‌های عادی استفاده کرد؛ این اسلام از بدو ظهور انقلابی بوده و انقلابی عمل کرده یعنی اینکه مناسبات نظام جاهلی را دگرگون کرده و بر هم زده‌اند و امروز هم که در روزگار معاصر حضرت امام می‌خواستند اسلام را برای دیگر بار به جهان عرضه کنند و نگاه و نگرش اسلامی و زندگی دینی را احیاء کنند باز هم ناگزیر بودند که این نگاه انقلابی انجام شود.

اسلام برای متحول کردن ساختارهای رایج زندگی بشر آمده است ؛ این ساختارها از زمان جاهلیت تا به امروز تغییری نکرده‌اند یعنی ساختارهای استعماری، استکباری، ظالمانه، غیرمعنوی و مادی‌گرایانه در زمان پیامبر بوده و امروز هم هست؛ قیافه‌ها عوض شده اما محتوا همان است؛ محوریت با انسان متکبر، فرعون صفت و شهوت پرست و خودخواه است، حالا اسلام آمده تا این نگاه و رویه را تغییر بدهد و تغییر این رویه‌ها یعنی اسلام انقلابی نه فقط در حوزه سیاسی بلکه در همه عرصه‌ها بروز و ظهور دارد.

با این توصیف اسلام ماهیتاً یک حرکت و فکر انقلابی است که دگرگون کننده است و به تعبیر قرآن حیات بخش است حالا این اسلام انقلابی در بیان حضرت امام همان اسلامی است که پیامبر ارائه کرده است یعنی اسلام ناب و ما عملاً اگر بخواهیم انقلابی بودن را از اسلام بگیریم آن وقت اسلامی که باقی می‌ماند اسلام آل‌سعود و اسلام آمریکایی است یعنی اسلامی که با ظالمین مشکلی ندارد و اسلامی است که به دنبال ایجاد تحول و بهود در زندگی انسان‌ها نیست این اسلام یک عادت است ؛ یا می شود اسلام متحجرانه که اسلامی است که نه تنها تاثیر مثبتی بر زندگی مردم نمی‌گذارد بلکه ممکن است هر روز وضعیت زندگی آنها را بدتر هم بکند.

« نسیم آنلاین »: رهبر معظم انقلاب پیش از این به اسلامی تحت عنوان اسلام رحمانی اشاره داشتند و گفته بودند که از اسلام رحمانی که برخی عنوان می‌کنند اسلام سکولار در می‌آید؛ رفتار سیاسی این مدافعان اسلام رحمانی چیست؟

کوشکی: وقتی صحبت از اسلام رحمانی می‌شود منظور اشخاصی است که اسلام به معنای اسلام علوی و محمدی و اسلام به روایت معصومین را مخالف حیات دنیایی خود می‌دانند ؛ این افراد کسانی هستند که به واسطه منافع خودشان، منافع جناحی و شخصی، به خاطر ترس و به خاطر عدم ارتباط با مفاهیم درونی اسلام یا اسارت در شهوات این برداشت از اسلام را مطرح می‌کنند که با شهوات و رفاه طلبی آنها سازگار است.

این تعبیر حضرت امام است که اسلامی که با رفاه طلبی مشکلی نداشته باشد و اسلامی که می‌گوید انسان به خاطر اینکه زنده بمانده با ظالمین و مستکبرین سازش کند، اسلام آمریکایی است؛ حال این عده از آنجایی که در بیان حضرت امام دینداری آنها آمریکایی معرفی شده برای اینکه از زیر این اتهام خودشان را خلاص کنند از واژه زیبای رحمانی استفاده می‌کنند و به این عنوان بیان می‌کنند که اسلام ما اسلامی است که با هیچ کسی جنگ ندارد یعنی با مستکبرین جنگ ندارد با ظالمین جنگ ندارد و اسلامی است که به دنبال نجات مستضعفین و عدالتخواهی نیست.

این اسلام، اسلامی است که بی دردسر و آرام و راحت می‌توان مسلمانش بود و با ظالمین و مستکبرین وکفار هم همزیستی کرده منافع خود را تامین کرد و زندگی خوش مادی داشت؛ به تعبیر شاعر "اسلام ما جنون و خطرکردن است/ اسلام بی مخاطره ارزانی شما" این اسلام بی مخاطره را به نام اسلام رحمانی نامگذاری کردند در حالی که در حقیقت اسلام، رحمانیت برای خودی‌ها و شدت برای کفار است؛ تعبیر قرآن این است که اشداء علی الکفار و رحماء بینهم؛ کسانی که می‌گویند اسلام رحمانی باید بگویند پس اشداء علی الکفار چه می‌شود؟ آن آیات قرآنی که می‌فرماید بر کفار و مشرکین سخت بگیر چه می‌شود؟ و آیاتی که می‌فرماید و اعدوا لهم ما استطعتم من قوه یا آیاتی که مسلمانان را تشویق می‌کند به اینکه امکانات نظامی و قدرت دفاعی خود را برای ترساندن کفار افزایش دهند چه می‌شود؟ کسانی که اسلام رحمانی را تبلیغ می‌کنند باید بگویند که آیا این آیات را می‌خواهند از قرآن حذف کنند یا این آیات دیگر نسخ شده و باید کنار گذاشته شود؟

در واقع اسلامی رحمانی همان اسلام آمریکایی است و مشخصات آن همان مشخصاتی است که امام به عنوان اسلام رفاه طلبان و اسلام سرمایه‌داری از آن یاد کرده بودند.

« نسیم آنلاین »: طرفداران اسلام رحمانی اعلام می‌کنند اسلام انقلابی همان اسلامی است که شهید مطهری را به شهادت می‌رساند، ارزیابی شما در این خصوص چیست؟

کوشکی: این بازی با واژه‌ها است و این بازی برای آن دسته از افرادی است که می‌خواهند از الفاظ سوء‌استفاده کنند است وگرنه مشخص است که آن اسلام انقلابی که امام از آن سخن گفته اسلامی نیست که شهید مطهری را به شهادت می‌رساند.

گاهی اوقات ممکن است شباهت واژه باعث شود که افراد نادان یا جاهل به دو راهی بیفتند که این اشکالی ندارد چون نادان هستند اما ممکن است بعضی‌ها بخواهند سوء استفاده کنند؛ شباهت واژگانی اسلام انقلابی که مطهری را به شهادت می‌رساند با واژگان اسلام انقلابی در کلام حضرت امام نباید باعث شود کسانی که به دنبال سوءاستفاده هستند بگویند اسلامی که امام گفته همان اسلامی است که قاتل شهید مطهری است مگر چنین چیزی ممکن است؟ یعنی آیا امام چنین مفهومی را نمی‌دانسته؟ آیا امام جاهل به این مسئله بوده که از این واژه استفاده کرده در حالی که شباهت لفظی با برخی از الفاظ دیگران داشته است؟ اگر مثلاً طالبان یا القاعده و یا داعش از شریعت سخن می‌گویند و جنایت انجام می‌دهند نتیجه‌اش این می‌شود که هر کسی که سخت از شریعت گفت او را به داعشی؛ طالبانی و یا القاعده‌ای بودن متهم کنیم؟ این موضوع نشان می‌دهد که چه مقدار این حرکت، اقدام جاهلانه و سخیفی است.

کسانی که به دنبال سوء استفاده هستند چنین می‌گویند که چون داعش سخن از شریعت به میان می‌آورد پس هر انسان دیگری که سخن از شریعت به میان آورد داعشی است و به همین خاطر این اقدام شبیه همان اقدامی است که عده‌ای می‌گویند اسلام انقلابی قاتل مطهری بوده است. طبیعتا شباهت واژگانی نباید باعث اشتباه شود؛ هرچند ممکن است افرادی به خاطر جهلشان این حرف‌ها را بزنند اما افرادی که جاهل نیستند به دنبال سوء‌استفاده هستند و به همین منظور در متون گشته‌اند و یک واژه‌ای را پیدا کردند تا اسلام انقلابی را که مخالف منافعشان است خراب کنند، همان اسلامی که رسوا کننده این افراد است.

« نسیم آنلاین »: فرق اسلام انقلابی با اسلام افراطی یا به قول شما اسلام طالبان و داعشی و همچنین اسلام رحمانی چیست؟

کوشکی: اسلام آمریکایی باعث می‌شود که کشورها و مردم مسلمان هر روز بدتر، بیچاره‌تر، تو سری خورتر، عقب مانده‌تر و فقیرتر از گذشته شوند؛ اسلام آمریکایی جز این حاصلی برای مردم و کشورهای مسلمان‌نشین نداشته است.

از آن طرف آن چیزی که به عنوان اسلام القاعده و طالبان هست نیز جز نابودی و نیستی برای مردم نتیجه‌ای ندارد اما اسلامی که پیامبر برای مردم به ارمغان آورده تمدن‌‌ساز، قدرت‌آفرین و عامل ایجاد استقلال است، هم شخصیت و هویت و هم قدرت سازندگی، ابتکار، تولید علم و تولید فکر ایجاد می‌کند و همچنین قدرت دفاع از خود را دارا است.

اگر بخواهیم مرز اسلام طالبانی و اسلام آمریکایی که به اسلام رحمانی نامگذاری کرده‌اند را با اسلام ناب محمدی بررسی کنیم؛ مشخص می‌شود تنها اسلامی اسلام پیامبر است که هم علم تولید می‌کند و هم قدرت نظامی و سیاسی دارد، هم رفاه اقتصادی ایجاد می‌کند و هم عزت و سربلندی دارد.

حال باید ببینیم که در بین اسلام‌های موجود کدام یک توانسته به این امکانات دست پیدا کند؛ آن اسلامی که توانسته آمریکا را در خلیج فارس شکست بدهد و منکوب کند کدام اسلام است؟ آن اسلامی که توانسته برای جمهوری اسلامی استقلال را به ارمغان بیاورد، اسلامی که موجب رهایی لبنان شده، اسلامی که موجب ذلت اسرائیل در درون فلسطین اشغال شده، اسلامی که می‌تواند ماهواره بسازد، اسلامی که توانسته صنایع دفاعی داشته باشد و یا اسلامی که می‌تواند در فناوری‌های جدید خلاقیت ایجاد کند اسلامی است که مورد نظر پیامبر است.

« نسیم آنلاین »: اسلامی که مروج آنها دولت هایی مانند ترکیه یا عربستان کدام یک از این خصوصیات اسلام ناب را ندارد؟

کوشکی: آیا ترکیه سیاست داخلی یا خارجی مستقلی دارد؟ آیا ترکیه توانسته یک بازیگر مستقل باشد یا همیشه در پازل غرب و آمریکا بازی کرده؟ از طرفی باید ببینید که چه میزان از شریعت در ترکیه عملی شده؛ در ترکیه مدام صحبت از اسلام‌گرایی حزب عدالت و توسعه می‌شود در حالی که این حزب در اساسنامه‌اش به صراحت خود را سکولار معرفی می‌کند و به صراحت تضمین می‌دهد که به هیچ عنوان به دنبال اسلامی کردن کشور ترکیه نیست و این اشتباه خبری تحلیلی بوده که حرکت اردوغان یا حزبش را اسلام گرایی توصیف کرده‌اند چون خود حزب اعلام می‌کند که من سکولار هستم و هیچ کدام از آن خاصیت‌هایی که برای اسلام ناب گفتیم در ترکیه جاری نیست.

همینطور در سعودی و یا در قطر؛ اسلامی که به مردم حق رأی دادن نمی‌دهد، اسلامی که به زن ها حق رانندگی نمی‌دهد و اسلامی که با سلطه آمریکا کاری ندارد و با اسرائیل کاری ندارد، اما با مردم آزادی خواه یمن که می‌خواهند سرنوشتشان را بر اساس قرآن تعیین کنند کار دارد. خب تفاوت معلوم است یعنی اینکه الآن جایگاه عربستان در ساختار تولید علم جهانی کجاست؟ و جایگاهش به عنوان یک کشور مستقل کجاست؟ آیا عربستان تحت تاثیر سیاست‌ خارجی آمریکا و اسرائیل ایفای نقش می‌کند یا اینکه خیر؛ تابع تصمیمات داخلی خود هستند؟ کدام یک از کشورهای عربی در نظام بین الملل کشورهای مستقلی محسوب می‌شوند و یعنی خودشان بر اساس منافع و دیدگاه‌هایشان برای خودشان تصمیم می‌گیرند و تفاوت بسیار فاحش و آشکار است.