در حال تکمیل ...
کارشناسان درباره وقایع ترکیه چه می‌گویند؟
از شب گذشته و همزمان با آغاز کودتای بخشی از ارتش ترکیه در این کشور مجموعه‌ای از گمانه‌زنی‌ها در خصوص عوامل پیش صحنه‌ای این اقدام نظامی و همچنین شرایط ترکیه بعد از این کودتا در میان کارشناسان مسائل سیاسی و بین‌الملل در حال انجام است.
به گزارش خبرنگار « نسیم آنلاین »، از شب گذشته و همزمان با آغاز کودتای بخشی از ارتش ترکیه در این کشور مجموعه‌ای از گمانه‌زنی‌ها در خصوص عوامل پیش صحنه‌ای این اقدام نظامی و همچنین شرایط ترکیه بعد از این کودتا در میان کارشناسان مسائل سیاسی و بین‌الملل در حال انجام است.
پیش‌بینی کارشناسان درباره کودتا در ترکیهدر ساعتی بعد از نیمه شب گذشته و در حالی که هنوز چند ساعت بعد از کودتا شرایط به خوبی مشخص نبود مهدی محمدی کارشناس مسائل بین‌الملل در مطلبی خاطر نشان کرد که از این ساعت همه چیز در ترکیه به چند عامل بستگی خواهد داشت:
١- میزان بسیج مردمی در آنکارا علیه کودتا
٢- موفقیت یا شکست اردوغان در بازگشت به آنکارا
٣- جدیت و انسجام ارتش در تولید خشونت
٤- انسجام طبقه حاکم
در این شرایط سعدالله زارعی کارشناس مسائل بین الملل معتقد بود:
اگر کودتا با پشتیبانی گولن انجام شده معنایش این است که آمریکا رهبری کودتا را در دست دارد و این برای ما بدترین تحول از اغاز دهه شصت شمسی تا کنون به حساب می‌آید. چرا که از متن کودتای کنعان اورن در دهه شصت دولت اوزال بیرون امد که برای ما خوب بود ولی از متن این کودتا تهدیدی علیه ایران شکل می‌گیرد. دولت حامی گولن به سعودی نزدیک می‌شود.
البته با توجه به میزان نفوذ و فراوانی هواداران حزب عدالت و توسعه قاعدتا جنگ داخلی راه می‌افتد و ترکیه به سمت فروپاشی اجتماعی می رود که برای ما اثر بدی دارد. غرب سال‌هاست فروپاشی کشور قدرتمند مسلمان در ترکیه را هدف قرار داده است.
کودتا طلوع آفتاب در ترکیه را نمیبینددر ادامه در حالی که ساعتی بیشتری از کودتا می‌گذشت احسان سلطانی یکی از کاربران شبکه‌های اجتماعی در تحلیلی با عنوان "کودتای پنجم ترکیه احتمالا طلوع آفتاب در ترکیه را به خود نخواهد دید" در خصوص کودتای ترکیه نوشت:
نیروی دریایی که در کودتاهای پیشین یکی از مهمترین ارکان کودتا بوده است اعلام کرده از آن پشتیبانی نمی‌کند. (ضربه اول)
ارتش عملا در سه جبهه تقسیم شده است. جبهه اردوغان، جبهه گولن و جبهه جریان باشبوغ؛ نوع شروع کودتا و عدم حمایت فرماندهان عالیرتبه نشان از این داشت که کودتا مشخصا هیچ ارتباطی با جریان باشبوغ ندارد. (ضربه دوم)
هر سه حزب بزرگ ترکیه کودتا را محکوم کردند. (ضربه سوم)
برخلاف کودتاهای پیشین، این کودتا از هیچ پشتیبانی مردمی برخوردار نبود و نیست و برخلاف هر چهار کودتای پیشین در همان ساعات اولیه تعداد بسیار زیادی به مخالفت با آن به خیابان‌ها ریخته‌اند. (ضربه چهارم)
نکته مهم اعتراضات خیابانی، حضور مردم شهر کردنشین دیاربکر بود که بیشترین رنج ها را از حکومت اک پارتی و اردوغان متحمل شده اند، مردم این شهر دقایقی پس از شروع کودتا در خیابان های دیاربکر علیه کودتای ارتش شعار سر دادند. این یعنی اینکه اینها می‌فهمند "دشمنِ دشمن من، لزوما دوست من نیست".
احتمال بسیار زیاد، پیش قراولی از جماعت گولن در ارتش دست به کودتا زده است. جماعت گولن هنوز در رده های بالای ارتش حضور ندارد و پایگاه آن در رده های افسران جزء است و برای همین بسیاری معتقد بودند اگر کودتایی قرار باشد در ترکیه از سوی جماعت گولن رخ دهد باید دستکم ده سال منتظر ماند.
اولین کودتایی که در آن رئیس ستاد مشترک به جای همراهی با کودتا از سوی شبکه ی کودتا دستگیر شد و فرماندهان عالیرتبه به سرعت نسبت به آن واکنش نشان دادند. یک کمدی تمام عیار در یک کودتای نظامی...
کودتا یا تئاتر؟در ادامه برخی منتقدان رجب طیب اردوغان کودتا را ساختگی و نمایشی و بهانه‌ای برای اردوغان دانستند تا با شدت بیشتری مخالفان خود را با برچسب کودتاچی سرکوب کند.
همچنین برخی از کارشناسان بین المللی در تحلیلی از کودتای ترکیه معتقد بودند: زمینه‌های این کودتا توسط اردوغان فراهم شده است تا مخالفین خود را از بین ببرد و به پاکسازی ارتش بپردازد.
این کارشناسان با اشاره به اینکه نکته جالب درگیری‌های ترکیه تا به این لحظه آن بوده است که هرگونه تحولی در ترکیه منوط به تغییر شرایط در آنکارا است، در حالی که عمده درگیری ها در استانبول جاری بوده است این سوال را مطرح کردند که آیا کودتای ترکیه تنها یک بهانه برای سرکوب مخالفان رییس جمهور در ارتش بوده است؟!
در ادامه خاطرنشان شد: با توجه به جدیدترین تحولات ترکیه، فرضیه انجام کودتای ساختگی برای پاکسازی طرفداران فتح الله گولن و جلوگیری از خطرات احتمالی آنها در آینده به شدت محتمل به نظر می رسد.
محمد عبداللهی تحلیل‌گر سیاسی و سردبیر خردنامه همشهری نیز چند نکته را در مورد کودتای ترکیه خاطر نشان کرد.
عبداللهی اظهار داشت: دو فرضیه در خصوص کودتای ترکیه محتمل است
1. فرضیه اول اینست که این کودتا توسط نیروهای جریان گولن که مورد حمایت آمریکا می باشند در بدنه ارتش سازماندهی شده است. با این پیش فرض اگر کودتای ترکیه با پشتیبانی گولن انجام شده؛ یعنی آمریکا رهبری کودتا را در دست دارد. خصوصا آن که گولن در مقاطع مختلف علاوه بر سازمان سیا از جامعه یهودی آمریکا و جهان نیز کمک‌های زیادی دریافت کرده است. علاوه بر این ها این کودتا پس از آن رخ داد که هفته گذشته برای اولین بار عملیات‌های امنیتی علیه شاخه نظامی این جریان انجام شد. شواهد دیگر نیز احتمال مطلع بودن جریان غربی را تقویت میکند. مثلا اینکه یک هفته قبل فرانسه بدون هیچ دلیل خاصی سفارت خود در کشور ترکیه را بست و یک سناریوی از پیش تعیین شده را برای جلب افکار عمومی در شهر نیس فرانسه پیاده کرد. افکار عمومی پس از واقعه نیس مشغول فرانسه اشد و همین امر کافی بود که خیلی راحت کودتای ترکیه پیاده شود.
2. دومین فرضیه بر آن است که این کودتا تنها یک نمایش سخت و سنگین از سوی اردوغان بوده است تا با استفاده زا شرایط بحرانی ایجاد شده دست به تضعیف ارتش زده و امکان کودتاهای جدی‌ای که می‌توانست در آینده گریبانگیر او شود را از بین ببرد. البته این احتمال نیز وجود دارد که اردوغان برای مظلوم نمایی و کسب محبوبیت این نمایش را اجرا کرده باشد. درخشانتر شدن چهره اردوغان در این مساله به عنوان یک قهرمان ملی نشان میدهد که همه ماجرا تحت نظارت او بوده است.
3. شواهد نشان میدهد در کودتای ترکیه عاملیت آمریکا در هر دو صورت مساله پر رنگ است. هرچند با توجه به بالا بودن میزان هزینه ای که اردوغان برای این مساله متحمل شده و اینکه اصلی ترین نیروهای عامل در این کودتا نیروی هوایی و ژاندارمری (یعنی نیروهای تحت نفوذ گولن) بوده اند که تا کنون همواره وظیفه اصلی کودتاها را برعهده داشته است احتمال صدق گزاره عاملیت جریان گولن بیشتر محتمل است. اوباما برای انجام تغییرات منطقه ای بسیار جدی است و این تحولات را بخشی از راهبردی کلانی میدانم که فلش اصلی آن جمهوری اسلامی ایران را هدف گرفته است . این هشدار را باید جدی گرفت که تداوم سیاست سازگاری با آمریکا و تهی کردن ظرفیت های مقاومتی کشور در داخل و در منطقه از سوی دولت می تواند عواقب بسیار خطرناکی را در آینده نزدیک برای امنیت ملی کشور به همراه داشته باشد.
در این شرایط و در حالی که هشتگ "کودتا که نه، تئاتر" در توئیترِ ترکیه درباره کودتای شب گذشته ترند شد تحلیلگران ترک معتقد هستند که اتفاق شب گذشته در ترکیه بیشتر از آنکه کودتا باشد بازی جدید اردوغان است؛ مصطفی آکیول در این زمینه اظهار داشت: کودتا بازی جدید اردوغان است. این اتفاق وی را قوی تر، محبوب تر و مظلوم تر میکند.
برخی از کارشناسان فرضیه‌هایی از این قرار را درباره ساختگی بودن کودتای ترکیه مطرح کردند:
1. بسترسازی برای اجرایی کردن قانون جدید مبنی بر افزایش اختیارات رئیس جمهور.
2. افزایش محبوبیت اردوغان با توجه به تنزل جایگاه وی در میان مردم با انفجارهای اخیر ترکیه.
3. برجسته کردن جایگاه حزب عدالت و توسعه در برقراری نظم و امنیت با وجود کودتا.
4. بسترسازی برای سرکوب مخالفان با هدف تثبیت دیکتاتوری اردوغان در راستای راهبرد "نئوعثمانی گری"
نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی: کودتا در ترکیه مشکوک استعلاوه برکارشناسان ابوالفضل حسن‌بیگی نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی با بیان اینکه "کودتا در ترکیه مشکوک است" در تحلیلی در خصوص این کودتا اظهار داشت: دو تحلیل از کودتا در ترکیه وجود دارد؛ اولاً جمع کثیری از مردم با برقراری رابطه با اسرائیل مخالف بوده و سعی کردند به اردوغان فشار بیاورند. علاوه بر این آمریکا هم از برقراری رابطه مجدد ترکیه با روسیه ناراحت بوده و جمهوری خواهان از طریق حمایت از کودتا قصد ایجاد فشار بر دولت ترکیه را داشتند. ارتش هم مدت هاست در آرزوی در دست گرفتن دولت در ترکیه است.
نماینده مردم دامغان در مجلس گفت: در این شرایط هواداران حزب اردوغان و نیروهای امنیتی و پلیس تنها نیروهای اردوغان برای خنثی کردن کودتا هستند.
نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی در ادامه احتمال ساختگی بودن کودتای ترکیه را منتفی ندانست و گفت: این کودتا شاید حرکت ساختگی از ناحیه حزب اردوغان باشد چون هیچ یک از مکان‌های حساس توسط کودتاچیان بمباران نشده است و اردوغان نیز با آرامش کامل به فرودگاه آمد و سخنرانی کرد.
وی کودتا در ترکیه را مشکوک خواند و گفت: خسارت‌ها و کشتارهایی که ایجاد شده نیز در اختیار فرماندهی کودتا نبوده و به تبع کودتا با واکنش مردم مواجه شده و سربازان نیز ناچار به مقابله با مردم شده‌اند.
حسن بیگی، عقب‌نشینی سریع ارتش را از دیگر نشانه‌های ساختگی بودن کودتا خواند و گفت: اگر کودتا واقعی بود مثل جریان کودتای مصر، ارتش می‌توانست مقابل مردم بایستد.
وی انگیزه اردوغان از ایجاد کودتای ساختگی را شرایط وخیم ترکیه خواند و گفت: ترکیه پس از مدتی که تلاش داشت خود را رهبر جهان اسلام در مخالفت با اسرائیل معرفی کند، مجبور به برقراری مجدد رابطه با اسرائیل شد.
نماینده مردم دامغان در مجلس ادامه داد: علاوه بر این مجبور شد به روسیه باج بدهد و ناچار به برقراری رابطه مجدد با این کشور شد.
وی تاکتیک کودتای ساختگی در ترکیه را تلاش برای حل بحران های موجود با ایجاد بحران ساختگی خواند.
حسن‌بیگی با تاکید بر اینکه هر نوع کودتایی از منظر جمهوری اسلامی محکوم است گفت: کودتا مغایر با رأی مردم و دموکراسی است، ترکیه نیز با ما هم‌مرز است و ایجاد ناامنی در کشور برای جمهوری اسلامی قابل پذیرش نیست.
وی با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی با حساسیت موضوع کودتا در ترکیه را دنبال کرده و از مردم ترکیه حمایت میکند، در تحلیل واکنش کشور های عربی و غربی با ترکیه گفت: جمهوری اسلامی در این ماجرا دقیق عمل کرد اما کشورهای عربی با برخورد دوگانه، عدهای شادی و عدهای ناراحتی خود را اعلام کردند.
نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی اظهار داشت: در آمریکا نیز جمهوری‌خواهان از کودتا حمایت کردند که این موضع‌گیری دقیق نبود.
از شکست کودتای ترکیه خوشحال شویم یا پیروزی کودتامحمد سعید احدیان مدیرمسئول روزنامه خراسان در تحلیلی درباره اقدامات نظامیان در ترکیه با عنوان "از شکست کودتای ترکیه خوشحال شویم یا پیروزی کودتا" نوشت:
احساسات ما بدلیل سیاست های ترکیه می‌گوید باید از پیروزی کودتا خوشحال شویم اما عقل می گوید پیروزی کودتا در ترکیه معلوم نیست چندان خوب باشد. بالاخره حزب عدالت و توسعه با همه مسایلش اسلام‌گرا است که از سکولارها بهتر است و ثانیا اسلام گرای طرفدار سعودی نیست و ثالثا اخیرا شروع کرده بود به اصلاح سیاست‌های خارجی‌اش. حمله تروریستی توسط داعش بتنهایی گواه تغییر مواضع اردوغان بود.
چرا حالا کودتا شروع شد وقتی ترکیه شروع به تغییر موضع کرده بود.
از شکست کودتا بیشتر خوشحال می‌شوم تا پیروزی کودتا
ترکیه به اردوغان کارت زرد داددر ادامه سعدالله زارعی نیز در شرایطی که ساعتی از اعلام شکست کودتا توسط دولت ترکیه می‌گذشت در مطلبی نوشت:
کودتای ترکیه که ظاهرا شکست خورده است ولی آثار آن بر فضای سیاسی باقی می‌ماند. امشب ترکیه به اردوغان کارت زرد داده و این به معنای ان است که موقعیت او حتی در صورت غلبه بر کودتا تضعیف شده است اردوغان که در هفته‌های اخیر واگرایانه عمل کرد و در صدد حذف احزابی بر امد که حاکمیت مطلقه آ ک. پ را بر نمی‌تابیدند. با وقوع کودتا اردوغان قادر نخواهد بود تا اصلاحات مورد نظرش را دنبال کند.
آیا حمایت اولیه امریکا و عربستان از کودتا که به عقب نشینی آمریکا از موضعش منجر شد، اردوغان را ناگزیر به اصلاح در دیدگاه خود خواهد کرد؟
چرا هرگونه ناآرامی در ترکیه منافی منافع ایران است؟در تحلیلی که در شبکه‌های مجازی در خصوص کودتا در ترکیه مطرح شده با طرح این سوال که "چرا هرگونه ناآرامی در ترکیه منافی منافع ایران است؟" آمده است:
در بامداد شنبه عدهای کودتاچی خیابان های استانبول را صحنه نبرد نظامی خویش کردند و به خیال گرفتن قدرت دست به شورش زدند. فرودگاه آتاتورک و تلویزیون دولتی این کشور به تسخیر کودتاگران در آمدند و استانبول برای ساعاتی دچار «ناامنی» شد. سوای از علت و علل این ناامنی که در جای خود موضوع قابل بحثی است، لازم به ذکر است که ناآرامی در ترکیه به هیچ وجه موضوع خوشایند جمهوری اسلامی نیست، چرا؟
1. ما در منطقه ای قرار داریم که آبستن بزرگترین بحرانهای جهان قرار گرفته است. تروریسم دولتی اسرائیل، جنایات سازمان یافته دولتی مثل بحرین و عربستان و گروه های تروریستی نیابتی مثل داعش و نهایتا جنگ های منطقه ای مثل جنگ عربستان علیه یمن. بنابراین این منطقه درگیر وحشتناک ترین نزاع ها ست و توان تحمل جنگ داخلی دیگر و ناآرامی در یک کشور دیگر را ندارد.
2. ایران ترکیه را کشور باثباتی می خواهد. سوای از دیدگاه امنیتی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی نسبت به ترکیه به عنوان یک همسایه غربی با مرزهای زیاد با ایران که در صورت ایجاد ناامنی بیم انتقال بحران از آن وجود دارد، در بعد اقتصادی نیز ایران روابط بسیار عمیقی با ترکیه دارد، که ایجاد ناامنی در این کشور روابط اقتصادی دو کشور را تحت الشعاع قرار خواهد داد.
3. هر چند ترکیه در سالهای اخیر روند سیاست خارجی نادرستی در حمایت از داعش و ایجاد آشوب در منطقه را پیش گرفته است، ولی ایجاد ناامنی در این کشور نیز میتواند شهرهای این کشور را زیر چکمه های افراط گرایانی چون داعش قرار دهد و ایران به هیچ وجه مایل نیست همسایه امن و با ثباتش دچار جنگ داخلی و افراط گرایی شود.
4. استراتژیست های آمریکایی و افسران ارشد اطلاعاتی اسرائیلی از ناآرامی دیگری در غرب آسیا ناراحت نمیشوند، چرا که یک بار دیگر منطقه را دچار آشوب می کنند و کشورهای منطقه تبدیل به دولت های ضعیف و ضعیف تر می شوند و این همان چیزی است که اسرائیل به دنبال آن است، این در حالی است که جمهوری اسلامی دقیقا برعکس به دنبال دولت ها قوی و دموکراتیک در منطقه است.
وقایع ترکیه نمایش یک کودتااسماعیل بندی داریان کارشناس مسائل ترکیه در گفتگو با خبرنگار «نسیم آنلاین» در تحلیلی درباره وقایع دیروز و دیشب ترکیه گفت:
در عرض یک و نیم ساعت شبکه تلویزیونی TRT دولتی با قرائت اعلامیه‌ای از طرف ارتش از وقوع یک کودتا در ترکیه خبر داد و گفت که این تلویزیون دولتی به دست کودتاگران افتاده است و این اعلامیه را مدام تکرار می‌کردند.
باوجوداینکه به‌صورت مداوم از تلویزیون TRT اعلامیه‌ای از طرف ارتش و به نام ارتش خوانده می‌شد؛ اما نه ارتش و نیروی نظامی درصحنه تلویزیون به‌عنوان کودتاگر دیده می‌شد و نه اسمی از یک شخصیت ارتشی در جریان قرائت این بیانیه برده می‌شد، و این خود برخلاف روال همه کودتاهای دیگر به‌ویژه کودتاهایی است که در ترکیه اتفاق افتاده است.
در وقایع دیشب ترکیه نامی از هیچ‌یک از ژنرال‌ها یا سرهنگ یا یک شخصیت ارتشی برده نشد و یا اینکه نام رهبر این کودتا به‌صورت رسمی از هیچ منبعی بیان نشد.
در جریان وقایع دیشب در شهرهای کوچک ترکیه کمترین واقعه‌ای اتفاق نیافتاد و تنها اعلام شد که در بعضی از شهرهای بزرگ بین ارتش و پلیس درگیری مسلحانه صورت گرفته و همچنین مدام تلویزیون تکرار می‌کرد که فرودگاه‌ها فعال نیستند و دیگر کسی به فرودگاه‌های این کشور مراجعه نکند و ورود و خروج‌های مرزهای زمینی و هوایی و دریایی تعطیل‌شده است.
در وقایع ساعات گذشته استانبول و آنکارا برخی از المان‌ها و نمادهای کودتا رخ داد؛ دو چیز در جریان مسائل دیروز ترکیه خیلی عجیب بود، یکی اینکه چه کسی این کودتا را انجام داده که معلوم نبود و دوم آن کودتاگر خودش نمی‌آمد پشت تلویزیون و خودش را نشان نمی‌داد.
دیشب تا بامداد گفته می‌شد که TRT هنوز در اشغال کودتاگران است و تلویزیون‌ها همه می‌گفتند که ما از زیرزمین‌های ساختمان‌ها که به‌اصطلاح ضد انفجار هست صحبت می‌کنیم ولی صبح امروز مشاهده شد که TRT فعالیت‌های گذشته خود را از سر گرفت است و در حال مصاحبه با برخی افراد کارشناس در خصوص وقوع کودتا است.
رسانه‌های دولتی در ترکیه از دیشب تا این ساعت در حال معرفی فتح‌الله گولن روحانی مقیم پنسیلوانیای آمریکا به‌عنوان رهبر کودتا هستند، یک روحانی ضد اردوغان که خود طرفدار آمریکا و اسرائیل است.
باوجود انتشار این خبر هنوز معلوم نیست که آیا طرفداران فتح‌الله گولن در ارتش و پلیس این کار را انجام داده‌اند یا خیر.
تابه‌حال کودتایی با این سرعت در ترکیه و در جای دیگر دنیا اتفاق نیفتاده و به این سرعت هم برنگشته است؛ حوالی اذان مغرب دیشب در ترکیه گفته می‌شد که کودتا شده است و بر این اساس معلومات باید تانک‌ها و ادوات نظامی وارد شهرها می‌شدند و ارتش کنترل شهرها را به دست می‌گرفت و ممنوعیت عبور و مرور در خیابان‌ها اعلام می‌شد؛ ولی این بار به‌هیچ‌عنوان چنین اتفاقی رخ نداد و برعکس، به‌جای ارتش مکانیزم‌های دولت و حکومتی اعلام می‌کردند که یک کودتایی صورت گرفته و برخی می‌خواهند آسایش مردم را به هم بریزند و لازم است که مردم به خیابان‌ها بیایند.
از شب گذشته تاکنون وقتی داخل خیابان‌ها را می‌بینید خبری از درگیری وجود ندارد، هرچند که از مکان‌هایی صدای تیراندازی و انفجار می‌آید و مثلاً گفته‌شده که نیمه‌های شب در اطراف مجلس بارها انفجار صورت گرفته است.
تعدادی از نمایندگانی که گفته می‌شد در مجلس هستند از طریق تلویزیون مداوم در حال گفتگو با مردم بودند و می‌گفتند که این کودتا چیز مهمی نیست و از عهده آن بر خواهیم آمد و البته آقای اردوغان هم مدام از طریق تلویزیون مصاحبه تصویری انجام می‌داد و معلوم نبود که کجا هست و شایع شده بود که به خارج از کشور فرار کرده ولی بعد از چندساعتی دیده شد که وی استانبول است و حتی با هواپیما به آنکارا رفته است. و جمیع این وقایع یعنی اینکه یک نمادی از کودتا در ترکیه بود اما معلوم نبود واقعاً این یک کودتا هست یا خیر؟
بر این اساس تا اینجا بنده فکر می‌کنم که معلوم نیست واقعاً یک اتفاقی افتاده باشد که به به راحتی بتوانیم به آن کودتا بگوییم!. این چه طور کودتایی است که رئیس جمهور به این راحت دخالت میکند و به مردم می‌گوید که به خیابان‌ها بیایید و من اینجا در جای خودم هستم و وزیر کشور مداوم صحبت میکند؟ یعنی این مسئله به یک نمایش بیشتر شبیه است.
ممکن است رجب طیب اردوغان به دلیلی و برای محکم‌تر کردن موقعیت خودش به خصوص به دست آوردن "سیستم ریاستی" به مردم ترکیه بگوید که "اگر ما حریف این کودتا نمی‌شدیم وضعیت خیلی بد می‌شد"؛ احتمالا در ساعات آینده اردوغان به مردم خواهد گفت که اگر کودتا اتفاق می‌افتاد اقتصاد ترکیه به هم می‌ریخت و بازار را به فلاکت می‌برد ولی نشد و شما باید شاکر باشید که این کودتا محقق نشد و برهمین اساس هم باید اختیارات تام را به رئیس جمهور بدهید و حکومت ترکیه از این پس با روش پریزدنتی اداره شود و رئیس جمهور آخرین تصمیمات را برای قوه قضائیه، ارتش و... بگیرد.
یک نکات جالبی هم در این میان هست، و آن اینکه رجب طیب اردوغان دقیقا دو روز پیش قانون مصونیت ارتشی‌ها را تصویب کرد و بلافاصله پس از تصویب این قانون، وقایع شبیه کودتا اتفاق می افتد. لذا باید این سوال را پرسید که چرا آقای اردوغان مصونیت ارتشی‌ها را اعلام میکند و یک روز بعد از آن این اتفاق می‌افتد؟ چرا در شرایط مصونیت بخشی به ارتشی‌ها یعنی در زمانی که هیچ دادگاهی حتی دادگاه نظامی بدون اجازه ریاست جمهوری نمی تواند نیروهای اتش را مجازات کند و هر فرمانده جزء و کل اختیارات خود را در حیطه خود بدون نیاز به مافوقش میتواند اعمال کند، این اتفاقات در ترکیه رخ می دهد؟
در ارتش و حتی در دیگر نهادهای ترکیه نفوذی‌های آقای فتح الله گولن بودند و هستند، هرچند که در این سالهای اخیر هزاران نفر از آنها شناسایی و تصفیه شده‌اند. در ترکیه دولت مکرر گفته است که این تصوفیه ها به این دلیل بوده که طرفداران گولن از آمریکا دستور می‌گیرند و با ارائه اسناد دولت ترکیه به اجانب یعنی آمریکا و انگلیس به ترکیه خیانت می کنند.
در جریان وقایع شب گذشته ترکیه هیچ خبری از فرماندهان بلند پایه ارتش نبود و فرماندهی مانند فرمانده ستاد مشترک فرمانده اصلاً در کار نبود، چیز دیگری که باز در هیچ کودتایی شاهد آن نبودیم این بود که مردم خیلی آزاد و راحت با پرچم‌های ترکیه در خیابان‌ها تردد می‌کردند انگار که به جشن می‌رفتند و کسی با خطر مواجه نبود و باز هم چیزی که در هیج کود.تایی اتفاق نیفتاده و در اینجا دیدیم این بود که از مناره‌های مساجد تا نماز صبح دعا خوانده شد به خصوص دعای جوشن کبیر و «خلصنا من النار یا رب، خلصنا من النار یا رب» تکرار می‌شد یعنی خدایا ما در خطریم و این خطر را رفع کن. از مساجد مدام این خوانده می‌شد و لذا می‌توانیم حدث بزنیم که این صدا و این دعا فراخوانی مردم برای حضور در خیابان هاست و باز هم خیلی جالب است که در تجمعات شب گذشته مانند ایران، مردم تکبیر و الله اکبر می‌گفتند.
شواهد نشان می دهد که وقایع دیشب بیشتر یک کودتانمایی بوده است؛ برخی معتقدند این وقایع همگی رخ داد تا موقعیت دولت محکم‌تر شود و دولت از مردم طلبکار شود که خطر از بیخ گوشتان رد شد و اگر دولت نبود معلوم نبود که چه بلایی برسرتان می‌آمد و وجه سومش هم این بود که وقایع اخیر این امکان را به دست دولت میدهد که مخالفانشان را به صورت شدیدتری تصفیه کند.
وجه چهارم میتواند نوعی خط و نشان کشیدن جدی برای مخالفان باشد که به هر صورت خیلی اعتراض نکنید چرا که تقریباً ارتش مطیع ریاست جمهوری ترکیه شده و دیگر کسی نمی‌تواند کودتا کند. وجه بعدی هم اینکه که اگر کسانی در فکرشان انجام یک کودتای واقعی را دارند یک بار دیگر بنشینند و فکر کنند چرا که طرفداران اردوغان به اوضاع مسلط هستند و مردم هم به اینها ملحق شدند و آخین نکته هم اینکه مردم به این مساله برسند و آن را لمس کنند که اگرکودتایی رخ بدهد مثل این کودتا آنها می توانند به خیابان ها بیایند و جلوی آن را بگیرند و آن را خنثی کنند.
شباهت کودتا در ترکیه با کودتای نوژهعبدالله شهبازی پژوهشگر تاریخ معاصر در خصوص کودتا در ترکیه با انتقادی رسانه‌ها در اطلاع رسانی درباره کودتا نوشت:
رسانه‌های فراوانی یکصدا شده‌اند تا «جماعت گولن» را از مشارکت در کودتا مبرا کنند بدون این که صبر کنند تا مستندات ادعای دولت ترکیه منتشر شود. مهم‌تر این که کودتا را ساختگی و نمایشی و به خود اردوغان نسبت می‌دهند. این شبیه به همان تحلیلی است که اتفاقاً این روزها در ایران رواج پیدا کرده و مدعی است کودتای نافرجام نوژه در ایران کار خود جمهوری اسلامی، یا توطئه حزب توده، بود برای متلاشی کردن ارتش؛ برغم اسناد محرمانه فراوان دولت بریتانیا که از طبقه‌بندی خارج شده و ارتباطات نزدیک کودتاچیان را با صدام و شاپور بختیار و غلامعلی اویسی نشان میدهد.
این رویکرد تبلیغی به کودتای شامگاه ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۶ ترکیه نشانگر حمایت برخی کانون‌های قدرتمند و متنفذ در رسانه‌ها از کودتا است.
٥ عامل نجات دهنده اردوغانمهدی محمدی در تحلیلی درخصوص اتفاقات شب گذشته ٥ عامل زیر عوامل نجات دهند اردوغان نامبرد:
١-حضور نسبی هوادارانش در خیابان ٢- حمایت صریح امریکا ٣- عدم تمایل ارتش به خون ریزی و عدم انسجام درون ارتش، و میان ارتش و سایر نهادهای امنیتی ٤- ماشین عملیات روانی قدرتمند دولت اردوغان با تمرکز بر شبکه های اجتماعی ٥- نپیوستن چهره های شاخص اپوزیسون مانند گولن و کردها به کودتا
اردوغان که آشکارا غافلگیر شده ناچار است به سرعت چند اقدام اساسی صورت بدهد:
١- تصفیه ارتش ٢- تقویت مواضع پوپولیستی که حمایت مردمی از او را ایجاد کرده ٣- مصالحه با آنچه او خود آن را "جریان موازی" خوانده یا اگر نشد، کشف وسرکوب آن ٤- نزدیکی بیشتر به امریکا و محور اخوانی منطقه ٥- درونگرایی تاکتیکی در سیاست منطقه ای بویژه در سوریه
از این منظر، درست است که به معنای ساختاری کلمه اردوغان ظاهرا سقوط نکرده اما این کودتا با آشکار کردن آسیب پذیری های او، آغاز راهی است که میتواند به فجایعی بدتر از سقوط بینجامد.
این تحلیل که اردوغان خود طراح کودتا بوده تا موقعیتش را مستحکم یا مخالفانش را حذف کند، شبیه همان تحلیلی است که می گفت بهار عربی کار امریکاست. هیچ بازیگر عاقلی از روشی با این درجه از ریسک برای تحقق هدفش استفاده نمی کند.
در حال تکمیل ...
