سعدالله زارعی در سخنان پیش از خطبه‌های نماز جمعه تهران:
ترکیه باید اصلاح سیاست‌های منطقه‌ای را دنبال کند/ بیش از ۹۵ درصد مردم ترکیه با آمریکایی‌ها مخالف هستند
کارشناس مسائل منطقه گفت: ترکیه باید با اصلاح رویکرد منطقه‌ای و بازگشت به سیاست حل و فصل اختلافات با همسایگان، شرایط جدیدی برای خود فراهم کند. همچنین باید در متن جامعه خود همگرایی بوجود آورد.
به گزارش « نسیم آنلاین »، فارس نوشت: سعدالله زارعی کارشناس مسائل منطقه در سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه تهران پیرامون تحولات اخیر ترکیه گفت: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ترکیه جزو اولین کشورهایی بود که واکنش مثبتی را از حیث مردم خود نسبت به انقلاب اسلامی نشان داد.
وی افزود: همزمان در سطح حاکمیتی هم اولین واکنش‌ها نسبت به انقلاب اسلامی در ترکیه اتفاق افتاد و آن وقوع کودتای 22 شهریور 59 توسط ارتش این کشور بود. برخلاف تصور کودتاچیان که کودتا می‌توانست اسلام‌خواهی را کنترل کند، این‌گونه نشد، بلکه عامل تسریع اسلام‌خواهی در ترکیه شد.
زارعی با بیان اینکه روی کار آمدن دولت‌های مختلف در ترکیه نشان از گرایش سیاسی مردم ترکیه که همان اسلام‌خواهی بود، داشت گفت: در ادامه حزب رفاه ترکیه با تغییر وضعیت و هویت قدرت را در ترکیه به دست گرفت. غربی‌ها که نمی‌خواستند اسلام در ترکیه حاکمیت پیدا کند،به دنبال یک بدیل در اسلام‌گرایی با نزدیک کردن دو جریان اردوغان و گولن بودند.
این کارشناس مسائل منطقه تصریح کرد: با همگرایی این دو حزب عدالت و توسعه و دولت این حزب در سال 1381 در ترکیه شکل گرفت. تصور غرب این بود که با استفاده از ظرفیت اسلام‌گرایی در ترکیه می‌تواند یک جریان وابسته (گولن) را به قدرت برساند و می‌تواند اردوغان را کنار بگذارد.
وی ادامه داد: اما از آنجایی که همگرایی بین اردوغان و گولن بر اساس قدرت و کسب دولت شکل گرفته بود، این وحدت استمرار پیدا نکرد و شکست خورد. اختلافات بین اردوغان و گولن در دو مسئله «سیاست حل و فصل اختلافات با همسایگان» و «سیاست یکپارچه‌گرایی» بود.
زارعی با بیان اینکه سیاست غرب و گولن جدایی از جهان اسلام و اتصال به اروپا و آمریکا بود، گفت: همین موضوع اولین اختلاف بین اردوغان و گولن بود. از دید غربی‌ها سیاست حل و فصل اختلافات با همسایگان در ترکیه که با معماری داوود اوغلو دنبال می‌شد، بسترساز تقویت جمهوری اسلامی بود.
این کارشناس مسائل منطقه خاطرنشان کرد: سیاست یکپارچه‌گرایی (که با عناوین عثمانی‌گرایی و یا توسعه به مرزهای جنوبی نیز بیان می‌شد) نیز که اردوغان دنبال می‌کرد با مخالفت غربی‌ها همراه بود. آمریکا نمی‌خواست در جهان اسلام قدرتی به وجود آید که بخش‌های مختلف را با هم همگرا کند. این دو مسئله اردوغان و گولن را رودرروی هم قرار داد.
وی در ادامه اظهار کرد: تسلط زیادی که گولن بر اجزای سیستم در ترکیه داشت، این تصور را به وجود آورد که می‌تواند با این نفوذ و همکاری با اروپا، آمریکا و عربستان قدرت را به دست گیرد و حزب عدالت و توسعه را کنار بزند. اسلام‌گرایی در ترکیه از جنس گولن نبود، به همین خاطر با مخالفت مردم ترکیه در مقابل رفتار گولن شکل گرفت.
زارعی با اشاره به سه عامل اصلی شکست کودتا در ترکیه گفت: اولین عامل هوشیاری بخش عمده ارتش ترکیه بود که باکودتا همراه نشد، آن بخش هم که با کودتا همراه شد، چون احساس می‌کرد جمهوری اسلامی نارضایتی‌هایی از اردوغان دارد، باعث می‌شود ایران هم از کودتا استقبال کند، اما نمی‌دانست جمهوری اسلامی اصل سیاست مداخله در امور کشورها را مردود می‌داند و همچنین اینکه توجه دارد چه اتفاقاتی قرار است، بیفتد.
این کارشناس مسائل منطقه محبوبیت نسبی اردوغان و حزب عدالت و توسعه و همچنین استفاده وی از شیوه‌های انقلابی در مقابل کودتا با درس گرفتن از انقلاب اسلامی را از دیگر عوامل شکست کودتا در ترکیه عنوان کرد.
وی با بیان اینکه با وجود شکست کودتا هنوز مداخلات غرب با هدف واژگون‌سازی اردوغان و گرفتن قدرت از وی ادامه دارد، گفت: امروز ترکیه بر سر یک دوراهی قرار دارد، اینکه یا با تکیه بر قدرت درونی و اصلاح روابط با همسایگان، تأثیر غرب بر جامعه خود را از بین ببرد و یا تسلیم غرب شود، البته بیش از 95 درصد مردم ترکیه با آمریکایی‌ها مخالف هستند و بعد از کودتا نیز این مخالفت بیش‌تر شده است.
زارعی در ادامه افزود: ترکیه باید با اصلاح رویکرد منطقه‌ای و بازگشت به سیاست حل و فصل اختلافات با همسایگان، شرایط جدیدی برای خود فراهم کند. همچنین باید در متن جامعه خود همگرایی به وجود آورد.
این کارشناس مسائل منطقه اظهار داشت: متأسفانه دامن زدن به اختلافات توسط دولت ترکیه پس از کودتا مشاهده می‌شود که ممکن است در ادامه بحران‌هایی را در ترکیه به وجود بیاورد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: در حقیقت ترکیه باید اصلاح سیاست‌های منطقه‌ای و بازگشت به سیاست حل و فصل اختلافات با همسایگان و همچنین تلاش برای همگرایی مردم محور در جامعه ترکیه را دنبال کند.
