"راپورت‌های شبانه دکتر مصدق"، وقتی تالار وحدت نقطه ضعف یک تئاتر می‌شود

گروه فرهنگی « نسیم آنلاین »، مصطفی پورکیانی- همیشه افراد شناخته شده ی مذهبی، سیاسی، هنری و سلبریتی ها و زندگی آنها و وقایعی که برای آنها اتفاق افتاده و گره در تاریخ این مرز و بوم دارد، برای مردم جامعه از اهمیت خاصی برخوردار بوده و مردم نسبت به سرنوشت آنها علاقه منداند و وقتی مردم از وقایع زندگی آنها باخبراند و نویسنده و کارگردانی در عالم هنر بخواهد این زندگی را به روی صحنه تئاتر و یا به قاب سینما و تلویزیون ببرد، با دشواری های فراوانی باید دست و پنجه نرم کند چون تماشاگر با این وقایع تاریخی آشنا بوده و هر انحرافی از تاریخ می تواند دردسر ساز شود. شاید همین فرض باعث می شود که برخی کارگردان ها به خاطر ترس از این موضوع، فضای دراماتیک و درامی را که باید به کارشان دیکته کنند و وقایع تاریخی و زندگی آن فرد مورد نظر را در بسترآن فضا بازگو کنند به روایت خطی و تاریخی کار بسنده کرده و با پرداختن به جزئیاتی که به راحتی امکان حذفشان وجود دارد، کاری طولانی و خسته کننده به مخاطب تحویل می دهند.

این روزها نمایش " راپورت های شبانه دکتر مصدق" به نویسندگی و کارگردانی اصغر خلیلی در تالار وحدت در حال اجراست و این اجرای صد دقیقه ای، به عوامل کودتای 28 مرداد و چگونگی انجام این کودتا تا مرگ دکتر مصدق اشاره دارد.

کاملا مشخص است که خلیلی در مقام نویسنده، مطالعه و پژوهش فراوانی قبل از نوشتن این نمایش داشته و به خاطر این تعهد تاریخی سعی در اجرای تمام حوادث آن برهه تاریخی با تمام جزئیات آن داشته که همین کار باعث طولانی شدن اغلب صحنه ها و درنهایت خستگی تماشاگر شده است. ای کاش خلیلی به جای روایت خطی کار، لحظات دراماتیک زندگی مصدق را به تصویر می کشید و به بهانه آن به سایر حوادث و اتفاقات زندگی مصدق سرک می کشید. به عنوان مثال صحنه دادگاهی دکتر مصدق می توانست محوریت نمایش قرار گیرد و مابقی ماجرا حول آن به صورت غیر خطی بازگو شود تا جذابیت و انرژی کار باقی بماند.

البته شاید خلیلی با انتخاب عامدانه این بخش از زندگی دکتر مصدق و بازنمایی وقایع انجام رفراندوم و انحلال مجلس، به نوعی خواسته نگاهی انتقادی سیاسی نیز به شرایط روز جامعه داشته باشد و تماشاگر را عامدانه به یاد وقایع اخیر بیاندازد.

یکی از مشکلات این کار که درنهایت به کاهش حس نهایی تماشاگر می انجامد، اجرای کار در تالار وحدت است که به دلیل فاصله تماشاگران تا صحنه نمایش و سن تئاتر، این رابطه چهره به چهره و حسی که در ارتباط نزدیک بازیگر تئاتر با تماشاگر وجود دارد، در این سالن کمتر دیده می شود و همین موضوع باعث می شود که انرژی بالای بازیگران به صورت کامل به تماشاگران منتقل نشود. برای ادعای این فرض می شود به لحظه ای در نمایش اشاره کرد که بازیگر نقش باغبان که پایین سن و در کنار ردیف اول صندلی بازیگران به اجرای نقش می پردازد، در هنگام بازی حس بیشتری به تماشاگر منتقل می کند و بازی او تماشاگر را بیشتر با خود همراه می کند.

حضور فرهاد آییش در نقش دکتر مصدق و شباهت ظاهری او به این شخصیت تاریخی، بازی و حسی که آییش در اجرای این نقش از خود به یادگار می گذارد، همان آکسون گذاری ها و مکث های همیشگی آییش در بازی خود، همه و همه باعث شده تا مصدق، به عنوان قهرمان این نمایش به خوبی بدرخشد. ایرج راد با بازی زیبای خود به خوبی توانسته به عنوان عامل غرب، سیاست های پنهانی آنها را در براندازی حکومت ایران و نخست وزیری مصدق به خوبی نشان دهد.

هر کسی که به تماشای این نمایش بنشیند، نمی تواند به بازی زیبای خسرو احمدی در نقش و تیپولوژی یک جاهل و کلاه مخملی های دهه سی اشاره نکند که چقدر زیبا احمدی از عهده این نقش درآمده و می شود براحتی به بازی زیبای او و مقایسه آن با سایر کلاه مخملی های کار اشاره کرد. همچنین نرگس محمدی در این کار برخلاف سابقه تلویزیونی و سابقه تصویری مخاطب از او، این بار در نقش " پری بلنده" بازی خوبی از خود در ذهن تماشاگر به یادگار می گذارد و با دیالوگ هایی که بین او و خسرو احمدی برقرار می شود، باری از نمایش را به دوش می کشند.

فرهاد آئیش، ایرج راد، خسرو احمدی، رضا بهبودی، رویا میرعلمی، نرگس محمدی، علیرضا آرا، علی نیکزاد، پیمان شیخی، منوچهر علیپور، خسرو امیری، علیرضا زمانی‌نسب، حمیدرضا کاظمی‌پور، نگین ابدالی، یزدان منصوری و تعداد دیگری از هنرمندان تئاتر بازیگران "راپورت های شبانه دکتر مصدق" هستند.