کورسوی امیدی برای ادبیات فانتزی ترسناک در ایران

گروه فرهنگی « نسیم آنلاین »- کتاب 7 جن رمانی است به قلم امید کوره چی،. انتشارات کتابستان معرفت این رمان سیصد و بیست صفحه ای را در سال 1394 چاپ کرده است.

امید کوره چی، نویسنده جوان اما نسبتا پرکاری است. 5 رمان در کنار یک داستان بلند و یک مجموعه شعر و همینطور تالیفات پژوهشی کارنامه قلمی امید کوره چی را شکل داده است. در عالم جایزه های ادبی هم قفسه جایزه های ادبی او پر و پیمان به نظر میرسد. از مهمترین آنها میتوان به رتبه اول جشنواره ملی گام، نامزد دریافت جایزه کتاب فصل و اثر برگزیده جشنواره ملی هنرمندان اشاره کرد.

رمان 7 جن، داستان اجنه است. راوی داستان انسانی است خاص که علاقه مند به داشتن ویژگی های خاص و تسلط بر جهان و آنچه ماوراء جهان است. او برای افزودن به قدرتش به سراغ درویش میرود. مردی که بر بعضی طوایف اجنه مسلط است و او تنها انسان همدم درویش است. بعد از دو سال ، درویش به او مأموریتی میدهد. میرانا را پیدا کند و پیش او بیاورد. او که فکرمیکند پیداکردن میرانا برای درویش مهم نیست و درویش فقط میخواهد او را از سر خودش باز کند. اما او نمیداند آشنایی با میرانا سرآغاز اتفاقات مهمی است. این اتفاقات و سر انجام آنها برای هیچکس حتی خودش هم قابل باور نیست. حضور زنی مانند میرانا باعث چنین اتفاقاتی در زندگی او شود.

قبل از توضیح درباره 7 جن، باید دو نکته مهم را مد نظر داشت؛ مهمترین ضعف ادبیات داستانی معاصر ایران یکسویه بودن ژانرهاست. به این صورت که جز در چند سبک محدود، در زمینه دیگری رمان نوشته نشده است. ادبیات فانتزی ترسناک را میتوان از مهمرین سبکهای دیده نشده توسط نویسندگان ایرانی دانست. در کنار این ضعف، بازار داغ ترجمه داستان های فانتزی نشان از عطش مخاطب ایرانی برای خواندن چنین داستانهایی دارد.

دومین نکته: ویژگی های داستانهای غیر ایرانی که با این موضوع و سبک نوشته شده است. مهمترین نکته ، نفی مستقیم و غیرمستقیم توحید در ربوبیت است. جهانی که نویسنده خلق میکند چنان است که گویی از اول خدایی نداشته است و همه خود به خود به وجود آمده اند. مسئله دیگر چنین داستانهایی، ایجاد فضاهایی است کاملا تخیلی و بدون هیچ گونه وام گیری از طبیعیت. این صحنه ها صرفا برای جذاب بودن و خاص نشان دادن فضای قصه شکل گرفته است. مسئله سوم؛ چنین داستانهایی عموما برای سرگرمی نوشته میشوند و جنبه های آگاهی بخش و تربیتی اندکی دارند.

حال در چنین فضایی کتاب 7 جن نوشته شده و در دسترس مخاطب قرار گرفته است 7 جن نه تنها از قدرت قلم نویسنده در پیمودن سبکهای کمتر دیده شده در ادبیات فارسی پرده برمیدارد بلکه نشان میدهد این کتاب فقط یک کپی دست چندم از فلان نویسنده خارجی نیست و حرفهای جدیدی برای گفتن دارد. 7جن نه تنها حضور اجنه را اثبات میکند بلکه جایگاه آنها را در جهان هستی و نوع مواجهه آنها را با دیگر آفریده های الهی به نمایش میگذارد. این مواجهه فقط تولید ترس برای بالا بردن جذابیت نیست. بلکه در همان ترس و هیجان، تفکر را هم وارد ذهن مخاطب میکند.

مخاطب فقط با مجموعه ای از اتفاقات ترسناک روبرو نیست. نویسنده برای تک تک اتفاقات برنامه داشته است. این برنامه منجر به همان رخداد نهایی داستان میشود. آنجاست که مخاطب رشته تسبیح داستان را کامل در دست میگیرد و راز نهایی قصه برایش فاش میشود. این راز نه فقط جنبه داستانی و آشنایی زدایی دارد بلکه جنبه های تربیتی آن نیز به زیبایی ترسیم شده است. این قسمت از جنبه های فرمی و محتوایی چنان به زیبایی در هم تنیده شده است که هیچ گونه شائبه شعارزدگی در آن دیده نمیشود. مخاطب با یک اثر تخت و بدون بعد روبرو نیست. خواننده در همان حال که مشغول خواندن اتفاقات ترسناک و دلهره آور قهرمان داستان است با قسمتهای جدیدی به صورت غیرمستقیم مواجه میشود. این قسمتهای جدید است که ذهن مخاطب را شکل میدهد و بر افکار او اثر میگذارد.

در کنار نکات مثبت محتوایی باید از جنبه فرمی هم به این کتاب نگاه کرد. اولین مسئله خود ظاهر کتاب است. جنبه های گرافیکی کتاب چشم نواز است و در خدمت ایده اصلی رمان. استفاده از اَشکال مختلف حرزها و دعاها برای تایپوگرافی در کنار فونت نوشته های رمان 7جن را به یک اثر استاندارد در این زمینه تبدیل کرده است. قطع و وزن کتاب، صفحه آرایی، همه و همه در استاندارترین حالت قرار دارد. حتی اگر این کتاب جنبه های محتوایی بسیار قوی هم نمیداشت باز هم از جنبه های ظاهری و فرمی در سطحی کاملاً استاندارد قرار دارد.

از نظر فرمی، نثر کتاب یک دست و پخته است. علی رغم اصطلاحات خاص اجنه، روان نوشته شده است. توصیفات بکر در سراسر کتاب کم و بیش دیده میشود و این یعنی نویسنده فکرشده عمل کرده است. استفاده از اسامی مختلف جن و پری، کیمیاها و اکسیرها، دعاها و وردها هم داستان را باورپذیر کرده است و هم کاملا در دل داستان جا گرفته است. طنزی شیرین و بدون لودگی در جای مناسب خود در داستان قرار گرفته است و به نحوی نمک داستان محسوب میشود. نمونه بارز آن، اصول سی و دو گانه قهرمان داستان است که با طنزی دقیق، کام مخاطب را شیرین میکند و او را به فکر وا میدارد.

به عنوان نکته آخر 7 جن در مقام یک کتاب مدعی نیست که بگوید حرف اول و آخر را در این ژانر زده است اما کورسوی امیدی است. هم برای نویسندگان تا بدانند نویسنده ایرانی هم چنین آثاری میتواند خلق کند و هم جامعه مخاطبان تا بدانند قلم نویسنده ایرانی رو به افول نرفته است.