"مفتون و فیروزه"؛ وقتی که تشکری از رهبر انقلاب می‌گوید

گروه فرهنگی « نسیم آنلاین »؛ سعید تشکری نامی شناخته شده در عرصه ادبیات است؛ نویسنده ای مشهدی که در نوشته هایش همیشه حال و هوای این شهر نگاشته شده است.

به بهانه شهادت امام رضا(ع)، به بررسی یک از کتاب های این نویسنده می پردازیم.

"مفتون و فیروزه" یکی از کتاب های سعید تشکری است؛ که با روایت داستانی به برهه ای از تاریخ ملت ایران پرداخته است.

کتاب روایتگر قصه ی زندگی طیف خاصی از انقلابی های مشهد است؛ طیفی که در آن زمان در همه شهرهای ایران دیده می شدند.

بیشتر اتفاقات حول محور روابط میان هنرمندان می افتد؛ در "مفتون و فیروزه" صرفاً با گروهی مبارز اسلحه به دست و سیاسی اسلامی طرف نیستیم؛ در این کتاب، شخصیت های داستان که تئاتری هستند و هنرمند درگیر مبارزات انقلابی می شوند.

کتاب در حد و اندازه‌ی یک شاهکار ادبی ظاهر شده و در دسترس مخاطبانش قرار گرفته تا برگی تازه از ادبیات داستانی انقلاب اسلامی را ورق بزند .

کتاب «مفتون و فیروزه» هرچند که سعی در حفظ ویژگی‌ها و رعایت قوانین داستان‌نویسی داشته اما برخلاف سایر آثار به نگارش درآمده در حوزه‌ی تاریخ شفاهی و رمان تاریخی از چرخه‌ی روایت تاریخ از زاویه دید سیاست خارج شده و فرهنگ و هنر را مدنظر قرار داده تا اثبات کند که انقلاب اسلامی پیش از آنکه یک حرکت سیاسی باشد بر پایه‌های فرهنگ استوار شده و برجای مانده است .

مفتون و فیروزه کتابی نیست که بتوان به راحتی و مثل بیشتر کتاب های منتشرشده ی دیگر از کنار آن گذشت. می توان گفت که به طورکلی در فضای ادبیات داستانی حال حاضر کشور، اصولاً هیچ اثر ۱۱۰۰ صفحه ای را نمی شود نادیده گذاشت. در شرایطی که مؤلفین به هر دلیل حوصله ی نوشتن آثاری حجیم تر از دویست سیصد صفحه را ندارند و ترجیح می دهند هر چیزی را به موجزترین شکل ممکن (اگر بتوان میان این خلاصه نگری و ایجاز نسبتی برقرار کرد) بیان کنند، در هیاهوی این مجلدهای نحیف بسیار زیادند مفاهیمی که ناگفته باقی می مانند و محکوم به شنیده نشدن.

مفتون و فیروزه با ما از تئاتری حرف می زند که هنرش تنها برای هنر نیست و تعهد هم در آن از جایگاه ویژه و انکارناپذیر و حتی سرنوشت سازی برخوردار است.

همان تعهدی که دمیدنش را امام خمینی(ره) لازمه ی هنر به ذات خود می داند . می بینیم که در بحبوحه ی انقلاب، به غیر از کسانی که در زندان ها و مسجدها مبارزه می کردند، هنرمندانی هم بودند که روی صحنه ی تئاتر از متون کلاسیک مفاهیم مقاومت بیرون می کشیدند و سرخاب و سفیدآب ایستادگی در مقابل طاغوت به چهره می زدند.

مفتون و فیروزه را نه می توان اثری صرفاً داستانی خواند، و نه می شود کتابی پژوهشی دانست که حاصل مطالعات تخصصی پدیدآورنده اش است. این قصه گراییِ توأم با واقعیات، اعتمادبه نفس بسیار باارزشی به خواننده می دهد که می تواند با اتکا به آن خود را بسیار آسان در اختیار جریان کلمات قرار دهد.

این توسلِ هوشمندانه به واقعیات را می توان با حضور شخصیت «آقا سید علی» در کتاب باور کرد. آقا سید علی که رهبر معظم انقلاب است، در کسوت روحانی مبارزی ظاهر می شود که آمد و رفت اش مایه ی دلگرمی شخصیت هاست و ارجاعات نویسنده به نشانه های بارز وی، هم به صورت مفتون ها و فیروزه های کتاب لبخند می آورد، و هم مخاطبِ درگیر شده با این قصه ی واقعی را بر سرِ ذوق . یکی از اولین ویژگی هایی که در این اثر برجستگی خود را به رخ می کشد، ضرب آهنگ نسبتاً تند آن است. فصل های کوتاه و جمله های کوتاه تر. ریتمی که به درستی منطبق است بر فضای حاکم و رسالتی که نویسنده برای خود قائل بوده؛ وزیدن بر ایستادگی های یک شهر در برابر ظلم، مثل نسیمی که نه مثل طوفان دچار خلاصه نگری و اجمال است، و نه چون هوایی ساکن، مبتلا به رخوت و انفعال.

سعید تشکری انگار آن هیاهوی عاشقانه ی دهه ی پنجاه را از قاب دیگری تماشا می کرد. چرا که در خط به خط کتاب می توان جبهه و طرفِ او را لمس کرد و وابستگیِ هنوزش را به آرمان های زیبا و محترم کسانی رصد کرد که جان و جوانیِ خود را به پای دفاع از جوهره ی آزادگی گذاشتند.

کسانی که آزادگی را به آن آزادی ولنگار ترجیح دادند و همیشه به ستون هایی استوار قائل ماندند تا بشوند پری و ستاره و حبیب و مفتون و فیروزه.