نهضت مردمی "نه به روغن‌نباتی"!

به گزارش « نسیم آنلاین »، نهضت مقابله با مصرف روغن نباتی نهضتی است که این بار با همت خود مردم و از طریق فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی پس از 50سال مصرف این روغن‌های زیان‌آور به نهضتی فراگیر تبدیل شده است.

در پی این تغییر رویکرد مردم از مصرف روغن‌های نباتی مضرر به روغن‌های مفیدی همچون زیتون و کنجد و مصرف غذاهای آب‌پز و بخارپز موجب شده تا فروشگاه‌ها هم به عرضه این نوع روغن‌ها روی بیاورند. با وجود این، اما باید دید این نهضت در مقابل مافیای روغن نباتی چقدر می‌تواند فراگیر شود و موفق عمل کند. «سکته قلبی اولین علت مرگ ایرانی‌هاست‌»؛ ‌این خبری است که معاون درمان وزارت بهداشت آن را بیان می‌کند. از سوی دیگر بر اساس آمار رسمی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی 33 تا 39 درصد مرگ و میرها در کشور ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی است، تا آنجا که ایران را با مرگ 300 نفر در روز رکورددار بالاترین آمار مرگ قلبی در جهان کرده است. چرایی این رکورد داری، اما مهم‌ترین سؤالی است که به باور بسیاری از کارشناسان باید پاسخ آن را در تغذیه و به خصوص روغن مصرفی مردم کشورمان جست‌وجو کرد.

همیشه هر کالایی که بنا باشد به کشوری وارد شود ابتدا فرهنگ مصرف آن کالا باید وارد شود و ذائقه مصرف‌کنندگان را به نفع مصرف آن کالا تغییر دهد. این درست همان اتفاقی است که حدود نیم قرن پیش وقتی جرقه‌های نخست واردات و تولید روغن نباتی در کشورمان آغاز شد، شاهد آن بودیم و ذائقه مردم ایران از مصرف غذاهای پخته به سمت غذاهای سرخ‌کردنی تغییر کرد تا بازار فروش مطمئنی برای واردات و تولید روغن‌های نباتی ایجاد شود. از سوی دیگر برای همگونی این روغن‌ها با ذائقه مصرف مردم ایران که روغن مصرفی‌شان اغلب از دنبه به دست می‌آمد، واردات و تولید روغن نباتی در کشورمان با هیدروژنه کردن یعنی فرآیندی شیمیایی برای تولید روغن جامد همراه بود. تبلیغات گسترده رسانه‌ای و مقالات سفارشی متعددی رفته‌رفته مردم ما را روغن نباتی‌خور و طرفدار پر و پا قرص غذاهای سرخ‌کردنی کرد. این تغییر ذائقه برای مردم کشورمان تبعات سنگینی در پی داشت تا جایی که به گفته رئیس انجمن آترواسکلروز ایران ۴۰ درصد مرگ و میرهای کشور ناشی از کاردیوواسکولار و ۲۰ درصد مربوط به سکته مغزی است. علاوه بر این روزانه حدود ۳۰۰ نفر بر اثر عوارض قلبی فوت می‌کنند، در حالی که نسبت این بیماری در زنان و مردان به ترتیب ۵۰ و ۴۰ درصد است. در کل کشور ۳۴ درصد افراد ۳۵ تا 70 ساله با فشار شریانی مواجه هستند و در تهران این آمار به ۳۸ درصد می‌رسد.

در حالی که از دانه‌های روغنی بومی ایران مانند کنجد یا زیتون روغن‌های سالم و مفیدی قابل استحصال است، اما پشت پرده‌هایی موجب شد تا به جای این دانه‌های مفید، مزارع کشورمان زیر کشت دانه‌های وارداتی و غیر‌مفید مانند کلزا و کانولا برود. هر چند 96 درصد روغن مصرفی در کشورمان وارداتی است، با وجود این با خواندن برچسب روغن‌های موجود در بازار متوجه می‌شویم این روغن‌ها ترکیبی از دانه‌هایی مانند آفتابگردان، سویا، ‌پنبه دانه، ‌کلزا، ‌پالم و کانولا هستند. تناسب نداشتن قیمت روغن‌های آفتابگردان با قیمت عمده تخمه آفتابگردان و استحصال یک کیلو روغن از 5 تا 7 کیلو دانه روغن‌های آفتابگردان موجود در بازار را زیر سؤال می‌برد. پالم هم هر چند با گسترش روابط تجاری ایران و مالزی ناگهان مفید اعلام شد، اما پیش از آن بارها به عنوان یکی از مضرترین روغن‌ها از سوی وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو معرفی شد؛ ‌اظهاراتی که بعدها تغییر کرد و تعدیل شد، اما آنچه مسلم است پالمی که به کشور ما وارد می‌شود از بدترین نوع روغن‌های پالم و با مصرف صنعتی است که در صنایع غذایی مصرف می‌شود. ضمن آنکه هر چند قرار بود 5/12 درصد از روغن‌های خوراکی پالم باشد، اما به گفته برخی کارشناسان نظیر علیرضا مهاجر، مجری طرح دانه‌های روغنی وزارت جهاد ترکیب روغن مصرفی تا 70 درصد پالم هم رسیده است. دانه‌های روغنی، ‌کانولا، ‌پنبه دانه، ‌ذرت و سویا هم همگی از جمله محصولات دستکاری شده ژنتیکی هستند که هنوز محافل علمی دنیا در پاسخ به ابهامات درباره سلامتی این محصولات به پاسخ صریح و علمی نرسیده‌اند و به همین خاطر هم 26 کشور اروپایی مصرف و تولید تراریخته‌ها را ممنوع کرده‌اند.

بازخوانی پشت پرده واردات گسترده دانه‌های تهیه روغن نباتی به کشور شاید شاه‌کلید مرگ و میر روزانه 300 ایرانی بر اثر بیماری‌های قلبی باشد. علیرضا مهاجر، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس نهم و مجری طرح تولید دانه‌های روغنی با اشاره به اینکه در زمینه واردات دانه‌های روغنی 3 میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار مبادلات تجاری داریم، می‌گوید: کمتر از ۵ تا ۶ نفر در این موضوع دخیل هستند.

مصرف سرانه روغن در کشور از حدود ۲ کیلوگرم در سال ۱۳۴۰ به بیش از ۲۰ کیلوگرم در حال حاضر رسیده است، ضمن اینکه تولید مرغ و تخم‌مرغ هم به تأمین کنجاله بستگی دارد. وی معتقد است واردات دانه‌های روغنی ربطی به جناح یا دولت خاصی ندارد، بلکه هر کدام از افراد واردکننده به یک جناح نزدیکند و هر جناح که بر سر کار بیاید آنها نفوذ می‌کنند و کار را انجام می‌دهند.

مهاجر تصریح می‌کند: کسانی که دانه‌های روغنی را وارد می‌کنند صاحبان کارخانجات روغن نباتی و روغن‌کشی هستند که این ظاهر ماجراست. باطن ماجرا اما این است که واردکننده‌ها این کارخانجات را در اختیار دارند و سود خود را بیشتر از طریق واردات به دست می‌آورند و در حقیقت برخی اوقات کارخانه‌های آنها تعطیل است. عباسی پاپی زاده دیگر عضو کمیسیون کشاورزی مجلس هم با تأکید بر انحصار واردات روغن می‌گوید:‌ یکی از واردکنندگان عمده دانه‌های روغنی، شرکت بازرگانی دولتی زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی و دیگری بخش خصوصی است. به باور پاپی‌زاده قطعاً در این زمینه انحصار و رانت وجود دارد.

وی تصریح می‌کند: رانت واردات دانه‌های روغنی در خود شرکت دولتی اتفاق می‌افتد، زیرا مدیریت واردات در اختیار دولت است. بر اساس تحقیق و تفحص در شرکت دولتی بازرگانی که واردات دانه‌های روغنی را مدیریت می‌کند به روابطی رسیدیم، اما این مستلزم آن است تا قوه قضائیه احکام را صادر کند تا نام‌ها را اعلام کنیم.

سال گذشته وال‌استریت ژورنال در گزارشی نوشت، از سال ۲۰۰۴ تا کنون شرکت سعودی صافولا 80 درصد سهام شرکت صافولا بهشهر را خریداری کرده است. دو کارخانه مواد غذایی زیرمجموعه صافولا بهشهر بیش از ۵۰ درصد از بازار روغن خوراکی ایران را در اختیار دارند. اعراب با رخنه در بازار روغن ایران و با توجه به سهم ۵۰ درصدی مجموعه صنعتی بهشهر و مارگارین، در تولید روغن مورد نیاز بازار ایران، با برنامه‌ریزی برای به دست گرفتن بخش عمده‌ای از بازار پخش روغن در کشور، هم اکنون 80 درصد سهام این شرکت را به نام خود کرده‌اند.

بررسی سایت رسمی شرکت سعودی صافولا نیز ضمن تأیید این موضوع، در معرفی زیرمجموعه‌های خود، از سه مجموعه شرکت صنعتی بهشهر، شرکت کارخانجات مارگارین و شرکت طلوع پخش آفتاب در ایران نام می‌برد که این شرکت سعودی مالکیت 9/79 درصد سهام «شرکت صنعتی بهشهر» و «شرکت کارخانجات مارگارین» و ۱۰۰درصد مالکیت سهام «شرکت طلوع پخش آفتاب» را در اختیار دارد!

تمام این هشدارها و حقایق اما زورشان به تبلیغات گسترده‌ای که هر لحظه پیش چشم مردم رژه می‌روند و با تکرار در زمان پخش پر بیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیونی مصرف بیشتر روغن‌های مضر را به آنها القا می‌کنند نمی‌رسد تا بدین‌گونه جیب مافیای روغن نباتی پر شود. این در حالی است که مصرف بالای این روغن‌ها با افزایش بار بیماری‌های غیر واگیر، هزینه‌های سنگینی را به نظام سلامت و مردم تحمیل می‌کند.

منبع : روزنامه جوان