یک چهارم حقوق ماهانه کارگران برای شب یلدای امسال رفت!
گرانی عجیب در شب یلدای ۹۵/ هزینه یک شب یلدای کوچک ۱۰۰ هزار تومان!
فندق و بادام هندی امسال از ۳۰ تا ۶۰ درصد گران‌تر نسبت به سال‌های گذشته در بازار خشکبار کشور عرضه می‌شود، انار شب یلدا هم از کیلویی ۱۵۰۰ تا پنج هزار تومان در میادین میوه و تره بار کشور به فروش می‌رسد.
گروه اقتصادی « نسیم آنلاین » - به اعتقاد مردم، یکی از اقلام اصلی در شب یلدا آجیل و انواع مختلف خشکبار است. قیمت خشکبار در روزهای عادی سال گران است و تمامی اقشار جامعه توانایی خرید آن را ندارند؛ چه برسد به آجیل شب یلدا که فروشندگان خشکبار با زیرکی خاصی قیمت آن را افزایش می‌دهند. با این حال مردم به دلیل اعتقادی که به این سنت دارند با وجود افزایش قیمت‌ها از خرید خود منصرف نمی‌شود. بر اساس آمارهای موجود تولید، عرضه و قیمت انواع خشکبار در کشور وضعیت مناسبی دارد تا جایی که صادرات محصولات خشکباری تولید شده به ۲/۲ میلیارد دلار رسیده است که این رقم مربوط به صادرات به ۱۷۰ کشور جهان است. با این حال بادام هندی و فندق جزو آن دسته از خشکباری هستند که مساله ساز شده‌اند.
بادام هندی به دلیل اینکه در داخل کشور تولید نمی‌شود و واردات آن ممنوع شده است، به صورت کالای قاچاق در کشور عرضه می‌شود و فندق به دلیل سرمازدگی که در سال گذشته داشته با کاهش تولید رو به رو بوده است. همین عوامل باعث شده است فندق و بادام هندی امسال از ۳۰ تا ۶۰ درصد گران‌تر نسبت به سال‌های گذشته در بازار خشکبار کشور عرضه شود. اما درباره سایر اقلام خشکبار ظاهرا افزایش قیمت در شب یلدا نداریم، زیرا سالانه به میزان ۲۶۰ هزار تن پسته، ۱۶۰ هزار تن بادام، ۲۳۰ هزار تن گردو، ۲۳۰ هزار تن کشمش، ۲۵ هزار تن فندوق، ۲۲ هزار تن توت، ۴۴ هزار تن انجیر و ۱۸ هزار تن بادام زمینی به عنوان مهم‌ترین اقلام خشکباری در کشور تولید می‌شود که با توجه به تنوع و بالا بودن تولید، بازار این محصولات در شرایط و وضعیت مناسبی قرار دارد.
میوه و شیرینی یلدایی
در تمام ایران، جایی را پیدا نمی‌کنید که هندوانه در بساط یلدایی‌شان نباشد. در نقاط مختلف ایران، انواع تنقلات و خوراکی‌ها با توجه به محیط و سبک زندگی مردم آن منطقه مصرف می‌شود، اما هندوانه میوه‌ای است که هیچ گاه در شب یلدافراموش نمی‌شود و از قلم نمی‌افتد زیرا بسیاری معتقدند که خوردن هندوانه در شب چله باعث می‌شود که در سراسر چله بزرگ و کوچک یعنی زمستانی که در پیش دارند سرما و بیماری به سراغ آنها نرود.
آن‌طور که مسئولان عنوان می‌کنند با توجه به اینکه امسال هندوانه سه برابر سال گذشته تولید شده است نگرانی برای کمبود این محصول وجود نخواهد داشت. انار یکی دیگر از میوه‌های پرطرفدار در شب یلداست که با قیمت هر کیلوگرم از ۱۵۰۰ تا پنج هزار تومان در میادین میوه و تره بار کشور عرضه می‌گردد و با توجه به اینکه انار به وفور در بازار وجود دارد، گران‌ترین نرخ برای این محصول پنج هزار تومان است. با این حال تمامی میوه‌ها با افزایش ۳۵ درصدی نسبت به میادین میوه و تره‌بار در مغازه‌ها به‌فروش می‌رسد که قطعا برای شب یلدا هم با افزایش قیمت بیشتری رو به رو خواهیم بود. علاوه بر آجیل و میوه، بازار شیرینی نیز داغ است و اکثر قنادی‌ها اقدام به عرضه محصولات یلدایی می‌کنند، به این صورت که کیک، شیرینی و دسرهایی در قالب هندوانه یا انار را برای فروش در شب یلدا تهیه می‌کنند. با توجه به قول مسئولان قیمت شیرینی در شب یلدا افزایش نخواهد داشت و از قرار شیرینی‌تر کیلویی ۱۵ هزار تومان، شیرینی دانمارکی کیلویی ۱۲ هزار تومان، شیرینی زبان و پاپیونی کیلویی ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان و هر کیلو کیک یزدی ۹ هزار تومان به فروش می‌رسد.
یلدای پرهزینه
فراهم و تهیه کردن آجیل، شیرینی و میوه از سنت‌های تفکیک ناپذیر شب یلدا در فرهنگ ایرانی است و با اینکه مسئولان وعده داده‌اند که افزایش قیمتی در شب یلدا نداریم، همچنان برآورد خرید این اقلام عدد قابل توجهی می‌شود که بسیاری از خانواده‌ها توانایی مدیریت این گونه هزینه‌ها را ندارند. با توجه به اینکه حداقل دستمزد دریافتی امسال حدود ۸۱۲ هزار تومان است و از این مبلغ هم حدود ۵۰ درصد به هزینه‌های مربوط به مسکن خانوارها اختصاص دارد، با احتساب خرید اقلام شب یلدا برای یک خانواده چهار نفره به این قرار که ۶۰ هزار تومان برای یک کیلو آجیل، ۲۰ هزار تومان برای یک هندوانه متوسط، انار و میوه‌های دیگر فصل و ۱۵ هزار تومان برای یک کیلو شیرینی‌تر در مجموع رقمی نزدیک به ۱۰۰ هزار تومان برای برپا کردن سنت یک شب باید هزینه شود که این مبلغ یک چهارم باقیمانده حقوق یک کارگر است. به این ترتیب بسیاری از خانواده‌های ایرانی به ویژه خانواده‌های کارگری ترجیح می‌دهند یا شب یلدایی نداشته باشند یا اگر هم قرار بر دور هم نشینی باشد، سبد خریدهای خود را کوچک‌تر بگیرند تا با مشکل مالی در آن ماه رو‌به‌رو نشوند. در رابطه با کنترل و کاهش قیمت‌ها مسئولان ذیصلاح می‌توانند تصمیماتی بگیرند که با اجرایی شدن آن فشار کمتری به قشر کم درآمد جامعه وارد شد.
برای نمونه در حوزه میوه و تره بار وزارت جهاد کشاورزی که بر اساس قانون تمرکز وظایف بازرگانی بخش کشاورزی وظیفه تامین و تنظیم بازار را نیز بر عهده دارد می‌تواند با در اختیار قرار دادن تسهیلات کم بهره به اتحادیه‌های بخش خصوصی به ایجاد بازارهای موازی در کنار بازار موجود میوه و تره بار کمک کند تا در ایام خاصی مانند شب یلدا یا عید نوروز در صورت بالا رفتن بیش از حد قیمت میوه این اتحادیه‌ها بتوانند با حدود ۲۰ درصد زیر قیمت بازار محصولات مورد نیاز مردم را عرضه کنند و دولت نیز به اتحادیه‌ها یارانه پرداخت کند تا بازار نیز کنترل شود.
در زمان‌های نه چندان دور که خانواده‌ها به شکل گسترده‌تری بودند، نزدیکی اعضای خانواده به هم بیشتر بود و شاید این یکی از دلایل جذاب‌تر و با صفا‌تر بودن شب یلدا در گذشته باشد. گسترش ارتباطات جمعی، ماشینی شدن زندگی مردم و کوچک شدن خانواده‌ها و مسائلی نظیر چشم و هم چشمی و اختلاف بین خانواده‌ها در سال‌های اخیر موجب شده است که سنت‌های شب یلدا به زیبایی گذشته برگزار نشود. دور شدن از سنت‌هایی که در قدیم چه در شهر و چه روستا رایج بود، معضل بزرگی است که باید با حمایت مردم و مسئولان دوباره احیا شود. احیای سنت‌های گذشته خود یک نوع ارزش محسوب می‌شود که مسئولان و متولیان فرهنگی جامعه باید تلاش کنند تا نسل جوان با این نوع مسائل بیشتر آشنا شود.
