مقابله با ریزگرد‌ها نیاز به احیای تالاب‌ها دارد/ هورالعظیم نیازمند نسخه جدید است

به گزارش « نسیم آنلاین »، وطن امروز نوشت:

نمایندگان مردم در مجلس با بیان وضعیت وخیم تالاب‌های کشور بر این باورند که سازمان حفاظت محیط‌زیست باید قوانین مرتبط با احیا را عملیاتی کند و دولت هم منابع مورد نیاز این بخش را تخصیص دهد. حفاظت، احیا، مدیریت و بهره‌برداری مناسب از تالاب‌های کشور همان برنامه متفاوتی است که برای نخستین بار ذیل وظایف سازمان حفاظت محیط‌زیست در برنامه ششم توسعه گنجانده شد، تکلیفی که تا پیش‌از این کمتر رنگ و بوی قانونی به خود گرفته بود.

طبق مصوبه مجلس تالاب‌های ثبت‌شده در کشور بویژه تالاب‌های ثبت در کنواسیون رامسر باید تا پایان برنامه ششم حداقل 20درصد احیا شوند، این در حالی است که مهم‌ترین تالاب‌های کشور چون هامون، هورالعظیم، جازموریان و دریاچه ارومیه حال و روز خوشی ندارند. نمایندگان مجلس هم از دردها و خشکی‌های پی‌درپی تالاب‌های کشور گلایه می‌کنند هرچند معصومه ابتکار از تدوین مطالعات مربوط به احیا و مدیریت تالاب جازموریان و تشکیل کارگروه ملی برای حفاظت و احیای این تالاب و برنامه احیای سایر تالاب‌ها خبر می‌دهد، نمایندگان کرمان درباره وضعیت تالاب جازموریان گفته‌اند: «متاسفانه امروز دیگر آبی وجود ندارد که به تالاب جازموریان بریزید ضمن اینکه حفر چاه‌های بی‌رویه احیای تالاب‌ را با مشکلات جدی روبه‌رو کرده است. نمایندگان سیستان‌وبلوچستان اما معتقدند هامون به دلایل مشکلات داخلی خشک نشده و عدم تامین حقابه هامون از سوی کشور افغانستان به خشکی این تالاب دامن زده است.» این نمایندگان هورالعظیم را هم یکی از کانون‌های ریزگردها می‌دانند و اعلام می‌کنند کاهش ورودی آب به این تالاب و استمرار استخراج نفت از این منطقه سبب شده چیزی از تالاب هورالعظیم باقی نماند. با این توصیفات گفته می‌شود یک‌و‌نیم هکتار از مساحت تالاب‌های کشور خشک شده و به نوعی ریزگردها را میهمان ناخوانده شهرها و استان‌های همجوار خود کرده است، نمایندگان، برنامه‌ریزی برای احیای تالاب‌ها را تنها محدود به تشکیل کارگروه نمی‌دانند بلکه بر این باورند که حقابه‌های مرزی باید تامین شده اعتبارات مصوب تخصیص یابد و وزارت نیرو و وزارت نفت نیز عملیات خود در تالاب‌هایی چون هورالعظیم را مدیریت کنند.

در همین باره، علی‌محمد شاعری، رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی درباره وضعیت تالاب‌های کشور و تاثیر مصوبات برنامه ششم توسعه در حوزه احیای تالاب‌ها و تامین حقابه رودخانه‌های مرزی، گفته است: «برنامه ششم توسعه نخستین برنامه توسعه‌ای کشور بود که در حوزه احیای تالاب‌ها تکلیف جدی‌ای را برای دولت مشخص کرد، متاسفانه 50 درصد تالاب‌های کشور خشک شدند یعنی از مساحت 3 میلیون هکتاری تالاب‌ها حدود 5/1 میلیون هکتار از مساحت آنها خشک شده است». وی با بیان اینکه بهبود وضعیت تالاب‌ها نیازمند حمایت بودجه‌ای دولت است، تصریح کرد: دولت باید با تخصیص منابع، بخش خشک‌شده تالاب‌ها را احیا کند، از این رو در برنامه ششم توسعه ذیل وظایف مترقی محیط‌زیستی به احیای تالاب‌ها نیز پرداخته شد. این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی یادآور شد: دیپلماسی ما در سیاست خارجی باید در جهت احقاق حقوق محیط‌زیست استان‌های مرزی باشد که متاسفانه در سال‌های گذشته فعالیت خوبی در این زمینه صورت نگرفته است.

عبدالکریم حسین‌زاده، عضو کمیسیون عمران مجلس هم در واکنش به شیوع برخی بیماری‌ها به دنبال خشکی دریاچه ارومیه، تاکید کرد: حدود یک ماه قبل مدیران ستاد احیای دریاچه ارومیه اعلام کردند که حدود 262 روز است اعتباری برای احیای دریاچه ارومیه تخصیص داده نشده است و هر آنچه انجام شده براساس ظرفیت‌های استانی و تعامل‌های انجام گرفته با دیگر دستگاه‌هاست.

در همین باره، عباس پاپی‌زاده، عضو مجمع نمایندگان استان خوزستان در مجلس در توضیح وضعیت تالاب هور‌العظیم، گفت: تالاب‌ هورالعظیم در پاییز و زمستان سال جاری هم وضعیت بهتری نسبت به گذشته پیدا نکرد زیرا بارش‌ها در این منطقه چشمگیر نبود از این رو متاسفانه در تابستان سال 96 هورالعظیم وضعیت وخیمی را پیش‌رو خواهد داشت بویژه در شرایطی که این تالاب به یکی از کانون‌ ریزگردهای کشور تبدیل شده که علاوه بر استان خوزستان استان‌های دیگر چون ایلام و تعدادی از استان‌های همجوار را نیز تحت تاثیر قرار داده است. نماینده مردم دزفول در مجلس با بیان اینکه سازمان حفاظت محیط‌زیست تاکنون برنامه جدی برای احیای این تالاب نداشته است، تصریح کرد: تاکنون گزارشی مبنی بر احیای تالاب هورالعظیم از سوی این سازمان ارائه نشده، وزارت نفت نیز در این تالاب به کار خود ادامه داده هرچند در سال گذشته تنها تعداد محدودی از مخزن‌های استخراج نفت را تخریب کرد اما این تالاب در عمل ذخیره آبی ندارد.

وی با تاکید بر اینکه تالاب هورالعظیم نیازمند نسخه جدید است، افزود: دبی آب رودخانه کرخه بعد از سد کرخه نزدیک به صفر است، از این رو ورودی آب از رودخانه کرخه به تالاب هورالعظیم قابل مقایسه با تبخیر آب نیست، متاسفانه سازمان حفاظت محیط‌زیست، وزارت نیرو و نفت هیچ کدام اقدام جدی برای احیای این تالاب انجام ندادند. پاپی‌زاده با بیان اینکه وزارت نیرو با داشتن اطلاع از وضعیت این تالاب با مسؤولان کشور عراق مذاکره نکرده است، یادآور شد: برخی علل کاهش ورودی آب به تالاب هورالعظیم به اقدامات انجام گرفته از سوی کشور عراق مرتبط است، علاوه بر این وزارت نیرو با وجود مسائل و مشکلات تالاب هور‌العظیم باز تصمیم به احداث سد‌های جدید در این استان گرفته است در حالی که سد کرخه با ظرفیت 7 میلیارد متر مکعب آب تنها 2میلیارد مترمکعب آب را در پشت خود جمع کرده است بنابراین ساخت سدهایی دیگر در بالا دست سد کرخه جز تخریب محیط‌زیست اثرات دیگری به همراه نخواهد داشت. این نماینده مردم در مجلس با یادآوری تحقیق و تفحص از وزارت نیرو با محوریت انتقال آب از رودخانه دز و کارون، گفت: براساس بررسی‌های انجام شده ظلم بزرگی به کشور صورت گرفت زیرا وزارت نیرو به جای مدیریت مصرف و بهینه‌سازی مصارف به انتقال آب به سایر حوزه‌ها پرداخت که سبب ایجاد تنش جدی برای رودخانه‌های دز و کارون شد.

این در حالی است که حبیب‌الله دهمرده، عضو مجمع نمایندگان استان سیستان و بلوچستان در توضیح وضعیت دریاچه و تالاب هامون و راهکارهای نجات آن، ضمن انتقاد از نبود سند بالادستی احیای این دریاچه و تالاب، گفت: هم‌اکنون مشخص نیست وضعیت دریاچه به چه شکل باید باشد در حالی که در تمام دنیا روش‌های علمی، برنامه کوتاه‌مدت، میان مدت و بلندمدت احیا برای رودخانه‌ها و دریاچه‌ها به صورت ثبت شده وجود دارد. نماینده مردم زابل، زهک و هیرمند در مجلس با بیان اینکه سازمان حفاظت محیط‌زیست اقداماتی برای احیای تالاب و دریاچه هامون انجام داده است، تصریح کرد: این اقدامات متاسفانه پس از مدتی تخریب می‌شود، به عنوان نمونه سازمان حفاظت محیط زیست در نقطه‌ای از دریاچه هامون دریچه‌ای برای جمع‌آوری آب ایجاد کرد اما سال بعد همین سازمان این دریچه را خراب کرد.

وی با انتقاد از عملکرد سازمان حفاظت محیط‌زیست برای احیای دریاچه هامون، گفت: سند و نقشه راه برای احیای دریاچه و تالاب هامون باید تدوین شود تا هر مدیر و مسؤولی با استناد به آن اقدامات احیا را در پیش گیرد، برای این منظور هم باید از دانش و تخصص کارشناسان و متخصصان داخلی و خارجی استفاده شود. همانگونه که در سال 1350 برای حل مشکل خشک‌شدن رودخانه هیرمند از تجارب کارشناسان ژاپنی استفاده شد. این نماینده مردم در مجلس افزود: وزیر امور خارجه باید قراردادی را به منظور مطالبه حقابه ایران از افغانستان منعقد کند، متاسفانه یک مترمکعب آب هم از کشور افغانستان مطالبه نشده است، در حالی که خشک شدن دریاچه و تالاب هامون منشأ بسیاری از گرفتاری‌ها شده است. در حقیقت بادهای سیستان که با گذشت از روی آب دریاچه هامون موجب تلطیف هوای این منطقه می‌شد حال به دلیل خشک شدن موجب بروز ریزگردها و بیماری‌ها شده است.