کردوانی: روستاهای سیلزده حاشیه رودها را به نواحی مرتفع‌تر منتقل کنید / سیل هم قربانی سوءمدیریت شد
روستاهای سیلزده‌ای که در حاشیه رودخانه‌ها واقع شده‌اند را به جای بازسازی به مناطق مرتفع‌تر منتقل کنند؛ برای مردم خانه‌های خوب بسازند و اشتغال از دست رفته اعم از کشاورزی و دامداری را به آنها بازگردانند تا مردم به ناچار به شهرها مهاجرت نکنند.
- اخبار اجتماعی -
پرویز کردوانی در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، سیل های ماه جاری را فرصتی دانست که قربانی سوءمدیریت شده است و گفت: بر خلاف انتقاداتی که از سدسازی به گوش می رسد، سدها بسیار مفید و ارزشمندند اما مشکل آنجاست که در کشورمان مدیریت سد نداریم.
آبخیزداری، رسوبگیری، پخش سیلاب و تغذیه مصنوعی، لازمه مدیریت سد
پدر کویرشناسی ایران ادامه داد: ما سدهای ذخیره ای بسیاری ساخته ایم اما اقداماتی که به منظور بهره برداری بهینه از این سدها ضروری است را نادیده گرفته ایم: لازمه عملکرد مطلوب سد، انجام اقدامات آبخیزداری در ارتفاعات، ساخت سدهای رسوبگیر پیش از رسیدن آب به سد ذخیره ای و ایجاد تاسیسات مهار آب و تغذیه مصنوعی زمین در خروجی سدهاست که ما هیچ کدام را انجام نداده ایم.
وی یادآور شد: مشکل بزرگی که با سیل های اخیر برای کشورمان ایجاد شده، ورود حجم قابل توجهی از گل و لای به سدهاست به گونه ای که سدها دیگر ظرفیت ذخیره بارش های آینده را ندارند. در حالی که اگر اقدامات آبخیزداری در ارتفاعات صورت گرفته بود و در مسیر سیلاب، پیش از سدهای ذخیره ای، سدهای رسوبگیر ایجاد شده بود این حجم از گل و لای به سدها وارد نشده و عمر سدها را کوتاهتر نمی کرد. چه آنکه شست وشوی هیدرولیک سدها که باید سالانه انجام شود تا مانع انباشت گل و لای در سدها شود هم در کشور ما صورت نمی گیرد و حالا مسئولان وزارت نیرو از افزایش سطح آب در سدها ابراز خرسندی می کنند در حالی که بخشی از این آب، گل و لای است.
این جغرافیدان افزود: علاوه بر این اقدامات، باید با ایجاد تاسیسات تغذیه مصنوعی سفره های زیرزمینی، در آغاز دشت ها، زمینه را فراهم کرد تا هنگام جاری شدن سیلاب، آب خروجی از سدها به جای جاری شدن و به بار آوردن خسارات گسترده، پس از خروج از سد در دشت مهار شده و با نفوذ در زمین، سفره های آب زیرزمینی را غنی کند که بدین منظور، بسته به جنس خاک، باید صدها استخر یا چاه ایجاد کرد تا آب خارج شده از سد را مهار کرده و تدریجا به داخل زمین نفوذ دهند. ضمنا با چنین اقدامی، گل و لای همراه با سیلاب هم در این دشت به جا مانده و خاکی حاصلخیز به وجود خواهد آورد.
گل و لای هم می توانست نعمت باشد
کردوانی به هدر رفتن آب خروجی سد کرخه اشاره کرد و گفت: اگر آب خارج شده از سد کرخه را که به دشتی به وسعت هزاران هکتار وارد می شود مدیریت کرده بودند و برای پخش سیلاب و تغذیه مصنوعی زمین برنامه ریزی کرده بودند نه تنها شاهد چنین خسارات مالی و جانی تاسف باری نبودیم بلکه این دشت که منشاء ریزگرد هم به شمار می رود می توانست از منابع آبی ارزشمند زیرزمینی برخوردار شده و در اثر به جا ماندن گل و لای سیلاب، خاکی حاصلخیز برای کشاورزی داشته باشد.
کردوانی، هشدارهای سازمان هواشناسی را ارزشمند دانست و گفت: در صورتی که اقدامات فوق صورت گرفته بود، با پیش بینی به موقع سازمان هواشناسی می توانستیم از بارش های ماه جاری بهترین بهره را ببریم اما حالا به جای منفعت، از این بارندگی ها دچار خسارت شده ایم و اکنون در موقعیتی حساس قرار گرفته ایم که باید بکوشیم از خسارات بیشتر جلوگیری کنیم.
روستاهای سیل زده حاشیه رودخانه ها را به نقاط امن منتقل کنیم
وی نسبت به مهاجرت روستاییان سیل زده به شهرها هشدار داد و گفت: در تمام دنیا دو عامل سیل و خشکسالی، روستاییان را به سوی شهرها می کشاند که ریشه معضلات بسیاری است. در حال حاضر ارتش، سپاه، بسیج و خود مردم برای کمک به مناطق سیل زده تلاش بسیاری می کنند اما این کافی نیست؛ آنچه در حال حاضر اهمیت دارد این است که بپذیریم روستاهای سیل زده ای که در حاشیه رودخانه ها واقع شده اند به جای بازسازی، باید به دامنه ها و مناطقی مرتفع تر منتقل شوند؛ اینکه برای بازسازی روستاها در مناطق سیل خیز و حواشی رودخانه برنامه ریزی و هزینه کنیم منطقی نیست. این اشتباه نباید تکرار شود.
پدر کویرشناسی ایران با اشاره به انباشت گل و لای در پلدختر گفت: متاسفانه سیلاب به درون چاه های فاضلاب خانه ها وارد شده و فاضلاب به همراه گل و لای تا ارتفاع بیش از دو متر بالا آمده. این منازل به شدت آلوده هستند و هرقدر هم که برای پاکسازی آنها تلاش شود همچنان بهداشت عمومی و سلامت مردم را تهدید می کنند. همچنین همانطور که توضیح دادم این مناطق در مسیر سیلاب هستند و در صورت بازسازی و پاکسازی ممکن است چند صباحی دیگر دوباره قربانی سیلاب شوند. پس تصمیم منطقی آن است، که به جای بازسازی این مناطق سیل زده، برای انتقال ساکنان این مناطق به دامنه ها و نقاط مرتفع تر برنامه ریزی شود.
وی ادامه داد: این جابه جایی درباره جاده ها هم باید مورد توجه قرار بگیرد. جاده ای که در پلدختر در حاشیه رودخانه ساخته بودند را سیلاب از بین برده. اینکه همان جاده را بازسازی کنند اشتباه است. از نکات دیگری که باید مدنظر قرار گیرد، ایجاد مسیل در زمین های کشاورزی است تا سیلاب مسیری برای جاری شدن داشته باشد.
کردوانی همچنین نسبت به لزوم خودداری مردم آق قلا از بازگشت به مناطق سیل زده هشدار داد و گفت: به دلیل نفوذ آب تا عمق قابل توجهی از زمین، امکان ریزش آوار در آق قلا زیاد است که با ایجاد صدا و حضور جمعیت، افزایش هم خواهد یافت. بنابراین مردم باید از بازگشتن به این مناطق خودداری کنند. برخی از بخش های سیلزده آق قلا را هم باید به مناطق مرتفع تر منتقل کرد و همچنین دیواره رودخانه را به جای لایروبی با دیواره ای بتنی از سطح دشت جدا کرد چرا که در آق قلا دشت از سطح رودخانه پست تر است و بیشتر در معرض سیلاب قرار دارد.
سدها را بیش از حد تخلیه نکنند تا با کم آبی مواجه نشویم
این جغرافیدان همچنین هشدار داد: در حال حاضر مسئولان باید سدها را به دقت مدیریت کنند در غیر این صورت امکان دارد آب سدها را بیش از حد خالی کنند و از آنجا که به دلیل نامنظم شدن بارش در کره زمین، ممکن است تا مدتی بارندگی نداشته باشیم، تخلیه بیش از حد سدها می تواند کشور را با کم آبی مواجه کند.
وی ادامه داد: به عنوان مثال در حال حاضر از سد کرخه 10 شاخه فرعی و 3 شاخه اصلی آب به هورالعظیم می ریزد و هورالعظیم پرآب شده و در اختیار کشور عراق گرفته و سیلی که برای ایران خسارت داشته برای عراق فرصت به ارمغان آورده است. اما تخلیه این حجم از آب اگر بدون برنامه ریزی و کارشناسی نشده باشد در صورتی که دیگر در این منطقه بارندگی نداشته باشیم ممکن است ما را با کم آبی و سدی خالی مواجه کند.
کردوانی در پایان بر لزوم توجه ویژه به مردم سیلزده تاکید کرد و گفت: باز هم تاکید می کنم که روستاهای سیلزده ای که در حاشیه رودخانه ها واقع شده اند را به جای بازسازی به مناطق مرتفع تر منتقل کنند؛ برای مردم خانه های خوب بسازند و اشتغال از دست رفته اعم از کشاورزی و دامداری را به آنها بازگردانند تا مردم به ناچار به شهرها مهاجرت نکنند. این روستاییان سیلزده آنهایی هستند که تا کنون تمایلی به مهاجرت به شهرها نشان نداده اند و به زندگی روستایی خود علاقه دارند؛ با سوء مدیریت این علاقه را از آنها نگیریم.
پدر آمایش سرزمین ایران: با آبخوانداری، دوره ترسالی را به فرصت تبدیل کنیم
منبع: تسنیم
مسئولیت صحت اخبار ارائه شده به عهده منبع خبر بوده و این رسانه صرفاً رسالت اطلاع‌رسانی خود را در این رابطه انجام می‌دهد.
