مشاور نفتی استاندار فارس: با احداث پالایشگاه جدید، امکان صادرات فرآورده‌های نفتی وجود دارد
امین عربی در گفتگوی تفصیلی با «نسیم» افزود: تبدیل فارس به "پایتخت انرژی" با دارا بودن قدیمی‌ترین پتروشیمی و ۷۰ درصد خطوط انرژی، با ترسیم چشم‌انداز امکان‌پذیر است
گروه استانی «نسیم»- فارس؛ عرضه و تقاضای منابع طبیعی، زیربخشی از اقتصاد با عنوان اقتصاد منابع طبیعی را به‌خود اختصاص می‌دهد که هدف اصلی از مطالعه آن، شناخت نقش منابع در اقتصاد و بهرهبرداری بهینه از منابع جهت توسعه پایدار است.
گرچه فارس به‌عنوان استانی شناخته می‌شود که کشاورزی، غالب فعالیت اقتصادی را به‌خود اختصاص می‌دهد و همیشه در تلاش بوده تا سهم اثرگذار خود در تأمین مواد غذایی کشور را حفظ کند اما این موضع سبب شده تا منابع زیرزمینی مثل آب با بحران مواجه شود و لذا می‌طلبد تا جوانب دیگر منابع طبیعی در فارس نیز مد نظر قرار گیرد.
معادن زیرزمینی فارس از جمله مزیت‌هایی است که در سال‌های گذشته چندان توجهی بدان نشده که البته این خود به سبب دیدگاه غلطی بوده که نسبت به این استان در سال‌های قبل از انقلاب وجود داشته است؛ چراکه معادن زیرزمینی فارس اگر بیشتر از استان‌های معدن‌محور نباشند، کمتر هم نیست.
نفت و گاز از جمله محصولاتی است که علاوه بر ارزش اقتصادی مواد خام، فرآوریشان سبب ایجاد ارزش‌افزوده و در نتیجه بهای پولی دو چندان می‌شود و سودآوری قابل توجهی را به‌خود اختصاص می‌دهد و این همان افقی است که فارس در جاده تبدیل به پایتخت انرژی بدان چشم دوخته است.
قطعا تبدیل فارس به پایتخت انرژی مستلزم اسبابی است که نه با اقدامات پارتیزانی بلکه با شناخت ظرفیت‌ها، ترسیم چشم‌انداز و برنامه‌ریزی برای دسترسی به ایده‌آل امکان‌پذیر است و در این راه پژوهش، جمع‌آوری و انتشار اطلاعات اقدامی مؤثر است ؛ از این‌رو خبرگزاری «نسیم» در استان فارس بر آن شد تا در آغازین گام، گفتگویی با امین عربی، مشاور استاندار فارس در امور نفت، گاز و پتروشیمی داشته باشد.
نسیم: جناب عربی، آنچه در اقتصاد منابع مطرح می‌شود، در درجه اول شناسایی منابع و سپس بهرهبرداری اقتصادی از آن برای دستیابی به درآمد و در نتیجه طی دیگر مراحل رفاه در جامعه است، وضعیت فارس به لحاظ منابع طبیعی در نفت و گاز چگونه است؟
عربی: از جمله محورهایی که در تولید مورد توجه است، منابع طبیعی است، فارس به این لحاظ از ظرفیتی مناسبی برخوردار است و میادین نفت و گاز مناسبی در این استان وجود دارد، علاوه بر آن، ذخایر نفت و گاز که در دیگر استان‌های همسایه از جمله بوشهر وجود دارد وضعیت مناسبی را در زمینه تأمین منابع برای استان برای تأمین خوراک نفت و گاز ایجاد می‌کند، یکی از بزرگترین ذخایر گازی دنیا پارس جنوبی است که در همسایگی ما قرار دارد ولذا از نظر ذخایر نفت و گاز وضع خوبی داریم و در حوزه ترانزیت نیز 70 درصد لوله‌هایی که گاز کشور را انتقال می‌دهند در فارس قرار دارد.
نسیم: برای بهرهبرداری از این ظرفیت موجود چه اقدامی صورت گرفته است؟
عربی: یکی دیگر از محورهایی که در موضوع تولید با آن روبرو هستیم، موضع علم و فن است؛ چه اینکه ممکن است ذخایر فراوان باشد اما علم استخراج و اکتشاف وجود نداشته باشد. با نگاهی به استان فارس، پالایشگاهی را مشاهده می‌کنیم که اگر چه کوچک اما از قدمت زیادی برخوردار است، مشاهده می‌کنیم که اولین پتروشیمی کشور با نیم قرن تلاش و کوشش در استان فارس به فعالیت مشغول است و جدیدا نیز پالایشگاه گازی پارسیان بیانگر دسترسی به فناوری است .
از نظر نیروی انسانی نیز که سومین محور تولید در اقتصاد را تشکیل می‌دهد نیز از متخصصانی برخوردار هستیم که از نظر علم و فن و نیز در حوزه تجربه و توانمندی وضعیت خوبی داریم، نقش دانشگاه‌ها نیز در این بخش بسیار مهم و مؤثر است و دانشکده نفت و گاز شیراز، دانشگاه صنعتی شیراز و نیز دیگر دانشگاه‌های استان توانسته‌اند نیروهای متخصص قابل توجهی را تربیت کنند و در کنار آن، پارک علم و فناوری نیز در وجود دارد که در ارائه فناوری‌های جدید نقش مهمی را می‌تواند به انجام رساند، وضعیت نیروی انسانی در بخش نفت، گاز و پتروشیمی به‌گونه‌ای است که حتی مشکل بیکاری این نیروی انسانی را داریم، اما این نیروی انسانی باید از مهارت لازم برخوردار باشد به این معنا، یعنی دانشی که دارد را بتواند به محصول تبدیل کند که همه اینها وجود دارد.
اگر مقایسه‌ای با زمان پیش از انقلاب داشته باشیم، متوجه می شویم که قبل از انقلاب اگرچه از نیروی قوی و مهندسان خوبی برخوردار بودیم اما تعداد اندک بود و وابستگی شدیدی نیز در این زمینه وجود داشت؛ اما امروز نیروهای انسانی که در مراکز علمی خودمان مثل دانشگاه شیراز و دانشگاه صنعتی فارغ‌التحصیل می‌شوند، از مهارت خوبی نیز برخوردار هستند که در برخی مواقع جذب مراکز و شرکت‌های خارجی نفتی می‌شوند، البته یکی از چالش‌های ما همین است که این تخصص‌ها بیرون نروند و در زمینه تخصصی این افراد، کار فراهم شود، در مجموع می‌توان گفت از لحاظ محورهای تولید از جمله منابع طبیعی، علم و فن و نیز نیروی انسانی وضع خوبی داریم.
نسیم: به طور مشخص از ظرفیت دانشگاهی در زیربخش نفت، گاز و پتروشیمی در استان چه بهرهبرداری صورت گرفته است؟
عربی: یکی از برنامه‌های نظام و نیز دولت یازدهم این است که میادین نفت و گاز را در اختیار دانشگاه‌ها قرار دهد و در فارس نیز این میدان در اختیار دانشگاه‌های استان فارس قرار گرفته است ، البته ممکن است پیشتر اقداماتی انجام گرفته اما اکنون در اختیار اساتید و اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها قرار می‌گیرد، دانشگاه راجع به میدان کار پژوهشی انجام می‌دهد.
نسیم: آیا اتصال فارس به دریا تأثیری در معرفی فارس به‌عنوان استانی نفتی و یا پایتخت انرژی ایجاد می‌کند؟
عربی: اینکه تعداد استان‌های ساحلی افزایش یابد موضوعی سیاسی است، اما این اتصال می‌تواند مؤثر باشد. اتصال به آب دریا از طریق افزایش رقابت در بین تولید و صادرکنندگان نفت مؤثر است و از این لحاظ می‌تواند مؤثر باشد.
نسیم: چشم‌اندازی برای نفت و گاز استان دیده شده است؟ برای نمونه در چه بازه زمانی، چه میزانی اکتشاف و بهرهبرداری صورت گیرد؟
عربی: آمایش نواحی تأثیرپذیر از حوزه گازی جنوبی در سال 84 تدوین شده که نقش فارس نیز مشخص شده است اما به دلیل وجود تحریم‌ها زمانی برای آن تعیین نشده است، دولت در مصوبه سال 84 مشخص کرده که فارس چه گام‌هایی را بردارد و برای بهرهبرداری از مزیت‌های استان مثلا منابع انسانی چگونه تأمین شود.
نسیم: کدام بخش انجام گرفته و چه بخشی انجام نشده است؟
عربی: در زمینه مراکز علمی و فناوری در موضوعات مربوط به نفت یا پتروشیمی در شیراز اقداماتی صورت گرفته است، اما باید تقویت شوند و ارتباط محکمی بین پارک علم و فناوری با مراکز علمی نفتی ایجاد شود به‌گونه‌ای که نیازهای پژوهشی مراکز نفتی ما را تأمین کند و مراکز نفتی نیز احساس نیاز کند.
نسیم: ضرورت‌های تبدیل فارس به پایتخت انرژی کشور از نگاه مشاور استاندار فارس در امور نفت، گاز و پتروشیمی چیست؟ آیا صرفا شناساسی میادین نفتی کافی است؟
عربی: منابع، علم و نیروی انسانی موجود است، در جوار استان‌های نفتی نیز قرار داریم که مزیتی برای فارس است و با توجه به وجود بزرگترین مخازن نفت و گاز در بوشهر یا فارس چشم‌انداز این است که در استان فارس از لحاظ منابع طبیعی مشکل نداریم و خوراک به اندازه کافی وجود دارد و در کنار آن منابع غنی نیز شناسایی شده است.
نسیم: پس از شناسایی منابع، برای معرفی فارس به‌عنوان پایتخت انرژی کشور در بخش استخراج و فرآوری چه اقدامی باید صورت گیرد؟
عربی: اگر این مخازن را داشته باشیم و صرفا آنها را به کشورهای دیگر صادر کنیم، به اقتصاد خدمت نکردیم اما اگر در زمینه علم و فناوری اکتشاف، استخراج و تبدیل به محصول و انتقال نیز کار کنیم علاوه بر اینکه از لحاظ اقتصادی تولید افزایش و بیکاری کاهش می‌یابد، اقدام مؤثری نیز در زمینه حفظ استقلال کشور به انجام رسانده‌ایم چرا که دانشی است که خود سبب تولید دانش می‌شود.
نسیم: با توجه به فراوانی نیروی متخصص در استان، برای بهرهبرداری از این ظرفیت انسانی چه باید کرد؟
عربی: علاوه بر اینکه نیروی متخصص بیکار داریم، از نیروهای بازنشسته و مجرب خوبی نیز در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی برخورداریم؛ اگر نیروی کار متخصص اما فاقد مهارت باشد، آماده به کار محسوب نمی‌شود، باید امکانی را فراهم کرد تا نیروی متخصص در کنار افراد مجرب قرار گیرند.
نسیم: برای کنار هم قرار دادن تخصص و تجربه چه اقدامی انجام داده‌اید؟ یکی از راهکارها ایجاد دانشگاهی علمی - کاربردی است، آیا اقدامی در این زمینه صورت گرفته است؟
عربی: علم به همراه تجربه سبب شکوفایی ظرفیت‌های نفتی می‌شود و این همان مزیتی است که فارس از حالتی مطلوب برخوردار است، مدیریت دانش در این زمینه بسیار مهم است و می‌تواند این دو را در کنار هم هدایت کند، در پارک‌های علم و فناوری که بر آن تأکید داریم پیوند بین تخصص و تجربه است، در جلساتی که در استانداری با حضور مدیران نفتی برگزار می‌شود نیز اساتید دانشگاه حاضر هستند، علاوه بر آن سیاست دولت برای قرار دادن میادین نفتی به دانشگاه‌ها نیز وجود دارد.
متأسفانه یکی از موارد بخش علم و تجربه در نفت و گاز این است که مراکز صنعتی ما به مراکز علمی احساس نیاز نمی‌کنند، ما به‌دنبال آن هستیم که مراکز صنعتی متوجه شوند دانشگاه‌ها می‌توانند به آنها کمک کنند چرا که یکی از عوامل ورشکستگی کارخانجات به روز نبودن علم آنهاست و اگر به علم روز مجهز شوند می‌توانند بر بسیاری از مشکلات غلبه کنند، اینکه واحدهای نفتی و دانشگاه از ارتباطی قوی و تنگاتنگ برخوردار شوند به اقتصاد و فرهنگ بر می‌گردد؛ باید فرهنگ را ایجاد کنیم به این معنا که فرهنگ ارتباط بین مراکز علمی و صنعتی و مراکز تولیدی در صنعت نفت و گاز به‌وجود آید.
نسیم: آیا فارس را به عنوان استان نفتی و گازی می‌شناسند؟
عربی: استانی که قدیمی‌ترین پتروشیمی ایران در آن قرار دارد، استانی که دارای ذخایر گاز شیرین است و از طریق پالایشگاه پارسیان امکان بهرهبرداری دارد، اینکه 70 درصد خطوط انتقال انرژی در فارس قرار دارد همه نشان از توانمندی فارس در موضوع انرژی است ، در حال حاضر تنها 40 درصد فرآورده‌های نفتی در استان تولید می‌شود و بقیه از دیگر استان‌ها وارد می‌شود، اما با احداث پالایشگاه جدید که ظرفیت آن حدود چهار برابر پالایشگاه فعلی است، امکان تولید تمامی نیاز در داخل استان و حتی صادرات نیز وجود دارد.
