رئیس سازمان نوسازی تهران: نوسازی به صورت تجمعی در بافت‌های فرسوده رشد داشته

به گزارش خبرنگار «نسیم»، شهر تهران 3268 هکتار بافت فرسوده با سه شاخص نفوذناپذیری(بلوک‌هایی که بیش از 50 درصد معابر آن عرض کمتر از 6 شش متر دارند)، ناپایداری(بلوک‌هایی که بیش از 50 درصد بناهای آن ناپایدار و فاقد سیستم سازه است) و ریزدانه بودن (بلوک‌هایی که بیش از 50 درصد پلاک‌های آنها مساحت کمتر از 200 متر مربع دارند) وجود دارد و چنانچه تنها شاخص ناپایداری را برای بافت‌های فرسوده مدنظر قرار دهیم حدود 14 هزار هکتار از بافت‌های شهر تهران فرسوده محسوب می‌شوند . با این وجود تنها 30 درصد از بافت‌های فرسوده شهر طی حدود 10 سال اخیر نوسازی شده است و این آمار بیانگر آن است که باید اهتمام به نوسازی بافت‌های فرسوده بیشتر شود. عباداله فتح‌اللهی، مدیرعامل سازمان نوسازی شهرداری تهران، در گفتگوی تفصیلی با خبرنگار خبرگزاری «نسیم» موارد زیادی در زمره دلایل کند بودن روند نوسازی در شهر تهران بیان می‌کند و آنگونه که خودش می‌گوید: نوسازی تنها کار شهرداری نیست و بیش از 35 دستگاه در آن دخالت دارند. علل کند بودن نوسازی بافت‌های فرسوده و شرایط آینده نوسازی بافت‌ها، در پی می‌آید:

«نسیم»: شهر تهران بافت‌های فرسوده بسیاری به ویژه در مناطق مرکزی و قدیمی خود دارد همواره یکی از نگرانی‌ها در مواقع بحران به ویژه رخداد زلزله آوار این خانه‌ها و افزایش تعداد کشته‌های آن است برنامه شما برای بهبود وضعیت نوسازی بافت‌های فرسوده به چه صورت است؟

فتح‌اللهی: در قوانین شهری و کشوری برای مقوله نوسازی موارد متعددی وجود دارد و تأکید به نوسازی است در همین راستا سازمان نوسازی در سال 1347 تشکیل شد به طوری که این سازمان در ایجاد بخشی از پارک ملت، میدان آزادی نقش داشت پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز سازمان نوسازی برنامه‌هایی داشت اما مهمترین مأموریت آن در زمان کرباسچی شهردار وقت بود که مأموریت نوسازی بافت‌های فرسوده نواب را بر عهده گرفت از آن زمان تا سال 1384 که آقای قالیباف شهردار تهران شد این سازمان ورود جدی به بافت‌های فرسوده نداشت اما پس از اهمیت یافتن مجدد بافت‌های فرسوده پروژه امام علی(ع) و خوب‌بخت اجرایی شد پروژه‌ای که هموزن با پروژه نواب بود با یک تفاوت عمده که این پروژه با مطالعات انجام شد. در دوره گذشته مدیریت قالیباف و حتی در دوره سوم تلاش‌ها بر این است که نوسازی انجام شود و از زمان ابلاغ طرح تفصیلی نیز به دنبال آن هستیم تا نوسازی رنگ و بوی جدی‌تری به خود بگیرد.

«نسیم»: در هشت سال گذشته براساس سیاست‌های شهرداری تهران نوسازی بافت‌های فرسوده به دو طریق مشارکت مداخله مستقیم شهرداری و نوسازی توسط مردم انجام شد یکی از انتقادات دور سوم شورای شهر تهران به نوع مداخله مستقیم سازمان نوسازی به بافت‌های فرسوده بود آیا شما از عملکرد این سازمان در این بخش دفاع می‌کنید؟

فتح‌اللهی: گفته‌های شما صحیح است شهرداری در هشت سال گذشته به دو سبک برای نوسازی بافت‌های فرسوده مداخله کرده است نخست مداخله مستقیم که در قالب طرح‌های خانه به خانه فروش اوراق مشارکت و غیره آغاز شد. در این پروژه‌ها سازمان نوسازی صفر تا 100 را برعهده داشت و حدود هزار میلیارد تومان سرمایه و دارایی برای این کار در نظر گرفت تا 12 هزار واحد مسکونی، اداری و تجاری طراحی شود از این تعداد تنها پنج هزار واحد به نتیجه رسید که باز از این تعداد سه هزار واحد آن ساخته و تحویل مردم شده است و ما بقی در حال ساخت هست که قرار است بنا به تعهدات پولی و بانکی جابه‌جایی مالکیت اتفاق افتاده و در اختیار ذی‌نفعان قرار گیرد در این روش از اوراق مشارکت و "ای‌بی‌سی" بحرین نیز استفاده شد اما نتیجه کار براساس آنچه که شورای شهر نیز در دور گذشته اعلام کرد رضایت بخش نبود اما در شیوه دوم نوسازی بافت‌های فرسوده توسط مداخله مستقیم مردم بر این‌ اساس از سال 84 تاکنون 199 هزار واحد مسکونی در شهر تهران نوسازی شده است که این نوسازی‌ها در راستای ارائه تسهیلات ویژه بوده است.

«نسیم»: براساس آمارهای موجود برآیند شما از خروجی این دو روش به چه صورت است آیا به عنوان یک مدیر از عملکرد شهرداری در بخش مداخله مستقیم دفاع می‌کنید؟

فتح‌اللهی: در این مورد داوری باید با احتیاط صورت گیرد معتقدم که در مداخله مستقیم در بخشی موفق و در بخشی ناموفق بوده‌ایم برای نمونه در مداخله مستقیم شهرداری زیرساخت‌هایی را تعریف کرده که در مداخله غیرمستقیم این زیرساخت‌ها تأمین نشده است در پروژه خوب‌بخت سازمان به سراغ زیرساخت‌ها رفت اگر چه ناقص بود اما تلاش شد به بافت اجتماعی و فرهنگی منطقه آسیب نرسد سازمان در این پروژه به نیابت از حاکمیت به سراغ مردم رفت این در حالی است که انتظارهای مردم به طور کامل از حاکمیت به مدیریت شهری واگذار شد با این اوصاف معتقدم باید داوری منصفانه باشد من در مدت اندکی که در این سازمان به عنوان مدیرعامل حضور دارم تلاش کردم که مطالعات گسترده‌ای را در خصوص اقدامات انجام شده و برنامه‌های آتی سازمان داشته باشم آنچه که اهمیت دارد این است که قطع به یقین در تمامی پروژه‌های نوسازی باید پیوست اجتماعی وجود داشته باشد آنچه که در نواب شاهد آن هستیم گسست فرهنگی و اجتماعی دو منطقه است منطقه‌ای فاقد خاطرات مشترک با این وجود سیاست کنونی این سازمان این است که روش تسهیل‌گری را برای نوسازی در نظر داشته باشد. در همین راستا تاکنون 350 میلیارد تومان برای نوسازی بافت‌های فرسوده در مداخله مستقیم از سوی شهرداری تهران تخفیف داده شده و نتیجه آن نوسازی 199 هزار واحد مسکونی بوده است.

اما نکته دیگر در نوسازی این است که باید قبل از قضاوت در دوره عملکرد شهرداری به آن توجه کرد در یک نوسازی 35 دستگاه اجرایی سازمان و نهاد دخالت دارند اما چقدر این نهادها پاسخگوی نیازهای مردم هستند؟ وقتی ما در نوسازی بافت‌های فرسوده با خانه‌های کوچکی مواجه می‌شویم که فرد در آن نه تنها سکونت دارد بلکه محل کسب و کار آن و تمامی خاطرات آن است شرایط برای ما سخت‌تر می‌شود.

نکته دیگر در این بحث این است که براساس قانون دولت به همان میزان که شهرداری برای نوسازی بافت‌های فرسوده تخفیف می‌دهد باید بودجه تخصیص دهد اما تا کنون این امر محقق نشده است حتی ارائه تسهیلات بانکی برای وام‌ نوسازی خانه‌های فرسوده مسکوت مانده است این در حالی است که اگر این تسهیلات ارائه شود جهشی چشم‌گیر در نوسازی بافت‌های فرسوده خواهیم داشت.

«نسیم»: تعامل شما با دولت یازدهم برای دریافت بدهی نوسازی و ایجاد شرایط لازم برای تسهیلات بانکی به منظور نوسازی بافت‌های فرسوده به کجا رسیده است؟

فتح‌اللهی: از زمان تشکیل دولت یازدهم تعاملات خود را با وزارت مسکن آغاز کردیم و حتی برای اینکه هماهنگی بیشتری با دولت داشته باشیم معاون وزیر مسکن را عضو هیئت مدیره سازمان نوسازی کردیم تا در جریان امور قرار گیرد با این وجود هنوز ریالی از محل تخصیص‌ها دریافت نکرده‌ایم تلاش ما بر این است که شرایط برای ارائه وام‌ نوسازی فراهم شود از سویی اگر دولت بدهی خود را از محل نوسازی به ما بپردازد این پول را در یک حسابی قرار خواهیم داد تا مردم برای نوسازی بافت‌های خود از آن استفاده کنند.

«نسیم»: عملکرد دفاتر تسهیل‌گری مناطق در افزایش رشد نوسازی مناطق و محلات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

فتح‌اللهی: این دفاتر که پس از کش و قوس‌های فراوان در نهایت در قالب دفاتر تسهیل‌گری مناطق فعالیت می‌کنند، بخش فنی کار است. عملکرد این دفاتر در تجمیع بافت‌های فرسوده قابل دفاع است برای نمونه براساس آمار در سال 84 تنها 2 درصد از نوسازی بافت‌ها به صورت تجمعی صورت می‌گرفت اما در سال 92 ، 52 درصد از نوسازی‌ها به صورت تجمعی صورت گرفته این بیانگر آن است که این دفاتر به خوبی دانسته‌اند که چگونه مردم را از نظر فنی مجاب کنند تا نوسازی به صورت تجمیعی انجام شود. شورای شهر نیز برای فعالیت این دفاتر 20 میلیارد تومان بودجه تصویب کرده است.

«نسیم»: روند نوسازی بافت‌های فرسوده در شهر تهران در سال جاری به چه صورت بوده است؟ با توجه به اینکه ساخت و ساز با رکود مواجه شده است آیا تأثیری در نوسازی شهر داشته است؟

فتح‌اللهی: بدون شک تأثیرگذار بوده است در نوسازی بافت‌های فرسوده نیز به نسبت سنوات گذشته افت داشته‌ایم برای نمونه صدور پروانه در پنج ماهه امسال 48 درصد کاهش یافته اما این آمار در بافت‌های فرسوده تنها 28 درصد بوده است ساخت و ساز با زندگی مردم سر و کار دارد و از آنجا که توان مالی مردم کاهش یافته است بدون شک این رقم نیز به طور مستقیم کاهش می‌یابد اما معتقدم اگر دولت وام نوسازی را از سر گیرد شاهد جهشی در نوسازی بافت‌های فرسوده خواهیم بود.

«نسیم»: برنامه آتی سازمان نوسازی برای بافت‌های فرسوده شهر به ویژه مناطق مرکزی چگونه است؟

فتح‌اللهی: پیش از این شهردار تهران برای بازسازی بافت‌های فرسوده بسته‌های تشویقی ابلاغ کرد در جدیدترین بسته تشویقی قرار است برای زمین‌ها با وسعت 150 متر و حتی 200 متر نیز در صورت تجمیع پروانه به صورت رایگان صادر شود بدون شک تلاش مدیریت شهری بر این است که بافت‌های فرسوده به ویژه در مناطق مرکزی که هویت شهر محسوب می‌شود نوسازی شوند.

..........

گفتگو از الهه ابراهیمی