کمیته اقتصاد مقاومتی مجلس با انتشار گزارشی تاکید کرد:

اصلاح تعرفه مشترکین پرمصرف خانگی بهترین راه حل بحران خاموشی های در کشور

کدخبر: 2264110

در این گزارش آمده است: «ضروریست هیئت وزیران به منظور حل بحران خاموشی در سال های آتی و جلوگیری از وارد آمدن فشار به عموم مردم و تولیدکنندگان و همچنین اصلاح اقتصاد صنعت برق، افزایش تعرفه صرفا برای مشترکین پرمصرف خانگی را در دستور کار قرار دهد».

به گزارش نسیم آنلاین کمیته اقتصاد مقاومتی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، با انتشار گزارشی با عنوان «بررسی ابعاد و آثار حل بحران خاموشی برق از طریق اصلاح تعرفه مشترکین پرمصرف خانگی» ضمن بررسی ضرورت و نتایج اصلاح تعرفه برق و نقش مشترکین پرمصرف خانگی در این اصلاح و همچنین بررسی تجربه کشورهای مختلف در این مورد، پیشنهاد کرد که هیئت وزیران افزایش تعرفه برق مشترکین پرمصرف خانگی که تنها 20 درصد مشترکین را شامل می شود، در دستور کار خود قرار دهد.

گفتنی است حدود دو هفته قبل (14 شهریورماه) رحیم زارع، رئیس کمیته اقتصاد مقاومتی مجلس، این گزارش را در پیوست نامه‌ای به هیئت وزیران ارسال و از آنها درخواست کرد که هرچه سریع‌تر نسبت به افزایش تعرفه برق مشترکان پرمصرف اقدام کنند.

متن کامل گزارش کمیته اقتصاد مقاومتی کمیسیون اقتصادی مجلس از اینجا قابل مشاهده است. در ادامه نگاهی به بخش‌های از این گزارش می اندازیم:

ارزان بودن قیمت برق برای مشترک های پرمصرف عامل اصلی بحران خاموشی

در بخش چکیده گزارش کمیته اقتصاد مقاومتی با اشاره به نقش مشترکین پرمصرف بخش خانگی در ایجاد بحران برق و به وجود آمدن خاموشی های اخیر آمده است: «عامل اصلی که باعث شده مشترکین پرمصرف تمایلی به کنترل مصرف برق خود نداشته باشند، ارزان بودن قیمت برق (اعطای برق یارانه ای) در پله های بالای مصرف است. بنابراین اتخاذ سیاست مناسب در قیمت گذاری و اصلاح تعرفه برق، اقدامی است که طبق تجربیات جهانی، می تواند در کاهش مصرف بخش خانگی اثرگذار باشد؛ این سیاست علاوه بر سوق دادن مصرفکنندگان به کنترل مصرف خود، منجر به کاهش زیان های تولید برق بیش از حد برای وزارت نیرو (در گام اول) و اقتصادی شدن تولید برق(در گام های بعدی) نیز خواهد شد. بنابراین مشترکین پرمصرف خانگی به دلیل سهم بالایی که از مصرف برق به ویژه در ساعات اوج بار دارند، اصلی ترین گزینه برای اصلاح تعرفه برق بوده و در نتیجه، لازم نیست قیمت برق برای همه مردم افزایش داشته باشد. بر این اساس ضروریست وزارت نیرو و در سطح بالاتر هیئت وزیران به عنوان نهاد تصمیم گیر در این زمینه، به منظور حل بحران خاموشی در سال های آتی، جلوگیری از وارد آمدن فشار به عموم مردم و تولیدکنندگان و همچنین اصلاح اقتصاد صنعت برق، افزایش تعرفه صرفا برای پله های بالای مصرف را در دستور کار قرار دهد».

اقتصاد معیوب تولید برق در ایران

کمیته اقتصاد مقاومتی مجلس در بخش دوم این گزارش به زیان ده بودن تولید برق برای وزارت نیرو اشاره کرده است. این کمیته با اشاره به اینکه این وزارتخانه 378ریال زیان به ازای هر کیلووات ساعت برق فروش رفته، متحمل می شود (تصویر زیر) بیان کرده است: «نتیجه اینکه، وزارت نیرو به دلیل این عدم توازن در درآمدها و هزینه ها، روز به روز بدهکارتر می شود، تا آنجا که هم اکنون با بیش از 30 هزار میلیارد تومان بدهی در مجموع بخش آب و برق، لقب بدهکارترین وزارتخانه دولت را به خود اختصاص داده است... بر این اساس، اصلاح تعرفه برق علاوه بر آثاری که در مدیریت و کنترل مصرف خواهد داشت، از منظر کاهش هزینه های وزارت نیرو نیز امری ضروری و اجتناب ناپذیر است».

تصویر - زیان ناشی از تولید هر کیلووات ساعت برق در سال 1395

در ایران برخلاف اکثر کشورهای جهان، برق صنعتی گرانتر از برق خانگی است

در بخش بعدی این گزارش، با بررسی مصرف برق و تعرفه برق در بخش صنعت آمده است: «در حال حاضر برخلاف بسیاری از کشورهای جهان، در ایران قیمت برق مشترکین صنعتی گران تر از مشترکین خانگی و تجاری است، سیاستی که برخلاف حمایت از تولید و تشویق کننده مصرف بیشتر در کشور است. بنابراین، بخش صنعت به دلیل سهم کم و تعرفه بالای برق، اولویت افزایش قیمت برق و اصلاح نظام تعرفه گذاری در این حوزه نخواهد بود».

نمودار 1- مقایسه قیمت برق بخش صنعتی و خانگی در کشورهای عضو OECD

بحران برق نتیجه مصرف مسرفانه 20 درصد مشترک پرمصرف خانگی است

کمیته اقتصاد مقاومتی مجلس در بخش چهارم این گزارش، با بررسی سهم مصرف برق در زمان اوج مصرف اعلام کرده است که بخش خانگی با 50.8 درصد، اصلی ترین عامل شکل گیری اوج مصرف است. این کمیته تاکید کرده است: «طبق اعلام مسئولین وزارت نیرو 80درصد از مشترکین خانگی مصرف متعادلی دارند و تنها 20 درصد از مشترکین هستند که الگوی مصرف نامتعارف و مسرفانه ای را در پیش گرفته اند و تحت عنوان مشترک پرمصرف می توان از آنها یاد کرد. بر اساس آمار شرکت توانیر 20 درصد از مشترکین خانگی که تحت عنوان مشترکین پرمصرف شناخته می شوند، 42 درصد از مصرف برق در بخش خانگی را به خود اختصاص داده اند. بنابراین با توجه به اوج بار 57000 مگاواتی تابستان سال جاری و مصرف تقریبا 50 درصدی بخش خانگی، مشترکین پرمصرف بیش از 10000 مگاوات از مصرف برق را شامل می‌شوند. برای درک اهمیت این میزان مصرف باید دانست علت خاموشی های اخیر کمبود تولید 5000 مگاوات برق بوده است. به این ترتیب چنانچه این مشترکین نیز مانند سایرین مردم به صورت متعارف برق مصرف میکردند، حدود 5000 مگاوات از ظرفیت شبکه کاسته می شد و خاموشی برق اتفاق نمی افتاد».

نمودار 2- نقش مولفه های تشکیل دهنده اوج بار برق

دستاوردهای مهم اصلاح تعرفه برق مشترکین پرمصرف

در بخش بعدی گزارش کمیته اقتصاد مقاومتی به بررسی آثار اصلاح تعرفه برق مشترکین پرمصرف خانگی پرداخته شده است. برخی از مهم ترین آثار این اقدام عبارتند از:

«الف) اصلاح الگوی مصرف یا پرداخت هزینه مصرف نامتعارف: افزایش تعرفه برق مشترک پرمصرف، این مشترکین را با هزینه های واقعی مصرف شان روبرو می کند و قاعدتا این موضوع، آنها را به سمت اصلاح الگوی مصرف در جهت استفاده بهینه از انرژی برق و کاهش اسراف ترغیب خواهد کرد. اگر هم این مهم به هر دلیلی این اتفاق نیفتد، این مشترکین هزینه رفتار مصرفی ناصحیح خود را پرداخت کرده و کشور از این ناحیه، با دادن یارانه پنهان به مشترکین پرمصرف متضرّر نمی شود. هرچند می توان با اعمال جریمه هایی برای مشترکین که حتی با پرداخت قیمت واقعی برق رفتار خود را اصلاح نمی کنند، احتمال وقوع چنین مواردی را کاهش داد.

ب) بهبود وضعیت اقتصاد وزارت نیرو و صنعت برق: اقتصاد وزارت نیرو به دلیل عدم توازن هزینه ها و درآمدها به شدت در معرض خطر است. اصلاح تعرفه مشترکین پرمصرف می تواند بخشی از فاصله 40 تومانی تولید و فروش برق را پوشش دهد و امکان پرداخت بخشی از بدهی های وزارت نیرو را فراهم آورد و یا حداقل از روند افزایش این بدهی ها بکاهد. در واقع افزایش تعرفه برق مشترکین پرمصرف، یارانه پنهان هزاران میلیارد تومانی را به درآمد وزارت نیرو تبدیل خواهد کرد. البته ذکر این نکته ضروری است که از سوی دیگر حتماً باید وزارت نیرو برنامه منسجم و جامعی برای کاهش هزینه ها و کاهش حجم تصدی گری داشته باشد تا توازن درآمد و هزینه، زودتر محقق گردد. به بیان دیگر، هم باید تعرفه های برق برای مشترکین پرمصرف افزایش یابد و هم از هزینه ها کاسته شود.

ج)جلوگیری از ایجاد نارضایتی عمومی: سیاست های اجتماعی و نارضایتی مردم، همواره از سوی مسئولین به عنوان یکی از مهمترین دلایل عدم اصلاح تعرفه های برق معرفی شده است. با این وجود، دولت عمدتا با افزایش سراسری تعرفه برق برای همه مردم، اعمال این هزینه را به عموم مردم تحمیل می کند. با افزایش هدفمند قیمت برق(تنها برای مشترکین پرمصرف) طبیعی است که نارضایتی در 80 درصد از مشترکین که مصرف متعادلی دارند، به وجود نخواهد آمد و این موضوع زمینه را برای تصمیم گیری در این حوزه ایجاد می کند.

د) افزایش عدالت اجتماعی و کاهش نابرابری: در حال حاضر مشترکین پرمصرف برق علیرغم مصرف بی رویه، همچنان از برق یارانه ای استفاده می کنند و برر سی ها نشان می دهد که 10 درصد از مشترکین که تحت عنوان پرمصرف شناخته می شوند، بیش از 2 برابر سایر مشترکین از یارانه برق بهرمند می شوند.

نمودار 3 -مقایسه میزان متوسط یارانه ماهیانه برق مشترکین در پله های مختلف مصرف

بنابراین با اصلاح تعرفه برق برای این مشترکین، قیمت برق در پله های بالایی مصرف به صورت آزاد(متنا سب با متو سط قیمت تمام شده تولید برق تجدیدپذیر) محاسبه شده و مشترکین پرمصرف از هیچ گونه یارانه ای در مصرف برخوردار نخواهند شد، موضوعی که سبب افزایش عدالت در بهره مندی از یارانه برق خواهد شد».

بررسی تجربیات جهانی افزایش تعرفه برق مشترکین پرمصرف خانگی و ارائه پیشنهاد برای ایران

کمیته اقتصاد مقاومتی مجلس در بخش ششم این گزارش به تجربیات جهانی تعرفه گذاری برق در بخش خانگی در کشورهایی مانند فرانسه، مکزیک، کوبا، برزیل، ایالت کالیفرنیای آمریکا، زیمباوه، مالزی و آفریقای جنوبی پرداخته است. این کمیته در بخش پایانی گزارش خود، با توجه به بررسی های انجام شده، نظر دستگاه های مسئول، مطالعات کارشناسی و همچنین بررسی تجربیات جهانی، پیشنهادهای اجرایی برای اصلاح تعرفه پله های بالای مصرف برق که بر مشترکین پرمصرف تمرکز خواهد داشت، به شرح زیر اعلام کرده است:

«الف) الگوی مصرف بخش خانگی بر حسب کیلووات ساعت در ماه به تفکیک هر اقلیم آب و هوایی و به تفکیک فصل گرم و غیرگرم، به گونه ای تعیین می شود که بر اساس میانگین مصرف ماهانه مردم در سال 96 حداقل 80 درصد از مشترکین داخل الگو بوده و حداکثر 20 درصد از مشترکین بالای الگوی مصرف قرار بگیرند.

ب) وزارت نیرو تعرفه های برق را به نحوی تغییر دهد که تعرفه برق مشترکین داخل الگو نسبت به مصوبه شماره 12160/ت55055ه مورخ 09/02/1397 هیئت محترم وزیران بدون تغییر باقی بماند و تعرفه پلکان های مصارف مازاد بر الگوی مصرف، حداقل برابر میانگین تعرفه خرید تضمینی برق خورشیدی و حداکثر برابر تعرفه خرید تضمینی برق خورشیدی خانگی (20 کیلووات و کمتر) قرار داده شود.

ج) ردیف مربوط به عبارت «حداکثر بهای برق به ازای هر کیلووات ساعت» از جدول تعرفه ها حذف شود».

ارسال نظر: