گزارش «نسیم» از "دیدار تاریخی" که پس از آن ایران حامی تروریسم خوانده شد

گروه سیاسی «نسیم» ::

۳۶ سال پس از انقلاب اسلامی ایران اولین دیدار سران ایران و انگلیس، عصر چهارشنبه در سطح بالاترین مقامات اجرایی دو کشور اتفاق افتاد و حجت الاسلام دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران و دیوید کامرون در حاشیه شصت و نهمین مجمع عمومی سازمان ملل، با هم دیدار کردند. ملاقاتی که بلافاصله در صدر اخبار رسانه های جهان قرار گرفت. اما تنها چند ساعت نگذشته بود که این دیدار تحت الشعاع موضوع دیگری قرار گرفت. فضاسازی های قبل از دیدار

چند روز پیش روزنامه "ایندیپندنت" انگلستان با اشاره اولین دیدار پیش‌روی مقامات دو کشور بعد از انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 میلادی به نقل از منابع نخست وزیری انگلیس نوشته بود: انتظار می‌رود کامرون در جریان دیدار با روحانی ضمن درخواست از تهران برای پایان دادن به حمایت‌های ایران از دولت بشار اسد در سوریه، خواستار انعطاف‌پذیری ایران درباره برنامه هسته‌ای خود شود .

روزنامه "تلگراف" چاپ بلفاست نیز با "تاریخی" توصیف کردن دیدار کامرون با روحانی در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل پیش‌بینی کرده بود: کامرون در این نشست از رئیس جمهوری ایران خواهد خواست به تلاش‌های بین المللی برای مقابله با تهدیدات داعش پیوسته و به حمایت از رژیم بشار اسد پایان دهد.

روزنامه "تایمز" در شماره روز سه شنبه خود دیدار نخست وزیر انگلیس با رئیس جمهوری ایران را به عنوان یک "گام تاریخی" از سوی کامرون یاد کرد.

از سویی دیگر اغلب رسانه های داخلی از جنس مطبوعات جریان اصلاح طلبی کشور نیز با ذوق زدگی زاید الوصفی با تیترهای بزرگ خود از این دیدار به عنوان "دیدار تاریخ"یاد کردند.

اما "جک استراو" وزیر امور خارجه پیشین انگلیس چهارشنبه در مقاله‌ای در روزنامه "دیلی تلگراف" نوشته بود: دیدار امروز کامرون با حسن روحانی رئیس جمهوری ایران بسیار مهم است. اگر دیدار آنها از این شناخت حکایت داشته باشد که منافع مشترک تهران-لندن در مورد امنیت منطقه‌ای، روابط دو سویه و موضوع هسته‌ای باید بر دشواری‌های تاریخی غلبه کند، پیامدهای بسیار مهمی در بر خواهد داشت . وی با زیاد پیش‌بینی کردن مخاطرات پیش روی توافق تهران-لندن گفته بود: شکست در رسیدن به توافق جامع هسته‌ای که باید طی هشت هفته آتی نتیجه قطعی آن مشخص شود، می‌تواند این دیدار را به یکی از اشتباهات عمده در عرصه سیاست خارجی تبدیل کند. استراو می افزاید: امروز با توجه به تهدید مشترک گروه داعش تحولات منطقه خاورمیانه در حال تغییر است. دشمنان قدیمی کنار رفته اند و ائتلاف های جدیدی هرچند به طور غیررسمی در حال شکل گیری است وزیر خارجه پیشین انگلیس ابراز امیدواری کرده بود: کامرون به این موضوع پی برده باشد که ایرانی‌ها برای حفظ ثبات و امنیت در سوریه، شمال عراق و لبنان نقش کلیدی دارند.

استراو در جای دیگری نوشت: انگلیس و دیگر کشورهای عضو گروه 1+5 باید مراقب باشند با تحت فشار قرار دادن بیش از حد ایران از این کشور دشمن نسازند. اگر فشار زیاد شود، در نهایت بدون دست یافتن به هیچ توافقی مذاکرات خاتمه می یابد و اگر این امر محقق شود، شرکای مهم آمریکا تحت امر روسیه و چین از ائتلاف بین المللی علیه ایران کنار می‌روند. لندن با اعمال سیاست یکجانبه حمایت نکردن از تجارت با ایران به منافع خود بشدت آسیب رسانده است. صادرات آلمان به ایران سال گذشته 20 برابر و صادرات ایتالیا به ایران 10 برابر شد؛ اگر انگلیس بخواهد نفوذ خود را در ایران دست کم به اندازه دیگر کشورهای اتحادیه اروپا افزایش دهد، باید هر چه سریع تر برای از سرگیری کامل فعالیت های سفارت انگلیس در تهران و سفارت ایران در لندن تلاش کند.

دیداری پس از چند دهه سرانجام عصر چهارشنبه دوم مهرماه 1393 فرارسید و دکتر روحانی و دیوید کامرون با یکدیگر دیدار کردند. محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه و محمد نهاوندیان رئیس دفتر رئیس جمهور، آقای روحانی را در این دیدار همراهی کردند.

پایگاه اینترنتی رسمی ریاست جمهوری ایران ساعتی پس از این ملاقات گزارش داد؛ در دیدار روحانی و کامرون در مورد روابط اقتصادی، تسهیل رفت و آمد شهروندان دو کشور و همچنین ارتقای روابط علمی و فرهنگی گفتگو شده است. به گزارش این سایت، رئیس جمهوری در این دیدار درخصوص مذاکرات هسته‌ای ‌ گفت: اگر ۱+۵ انعطاف لازم را داشته باشد در مدت معقول، توافق در دسترس ماست. از فواید آن بنای اعتماد است که می تواند مبنای توسعه همکاری ها در سایر حوزه ها باشد. روحانی همچنین اظهار داشت: برای مبارزه با تروریسم نیازمند همکاری و همفکری هستیم. باید تروریست‌ها تعقیب و فعالیت‌هایشان رصد شود و با کشورهایی که به آنها کمک‌های مالی و تسلیحاتی می‌کنند برخورد صورت گیرد.

دفتر نخست‌وزیری انگلیس نیز بعد از این دیدار در بیانیه با بیان اینکه نخست‌وزیر انگلیس با استقبال از حمایت ایران از تشکیل دولت جدید در عراق خواستار اتخاذ رویکردی مشابه برای تشکیل دولت انتقالی در سوریه شده خبر داد: دو طرف توافق کردند که دولت‌های منطقه باید تلاش خود را برای قطع حمایت‌‌ها از گروه‌های تروریستی افزایش دهند. در جای دیگری از این بیانیه آمده دو طرف بر توسعه روابط دو جانبه که به اعتمادسازی متقابل می‌انجامد، توافق کرده و بر لزوم استفاده از فرصت برای رسیدن به توافق جامع در زمینه برنامه هسته‌‌ای ایران تاکید کردند.

اما به جز این اخبار رسمی،‌ خبرنگار روزنامه شرق که در نیویورک به سر می‌برد بلافاصله پس از این ملاقات در توئیتر خود نوشت: «دیوید کامرون در حال خروج از اتاق ملاقات با روحانی: تاریخ دیگری درست کردم.»

و همزمان، حمید ابوطالبی، معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور در توییتر خود با اشاره به نگرانی‌ها در ایران در خصوص دیدار رئیس جمهور ایران با رئیس جمهور آمریکا نوشت: «وقتی عده ای نگران دیدار با اوباما باشند، دیدار با کامرون دیگر محل نزاع آنان نخواهدبود؛ زیرا زمانی که گروهی تصور می‌کنند قصد داری گامی بلند برداری و دل نگران آن می شوند؛ فرصت داری در این مسیر، گامهای مدنظر را راحت‌تر تنظیم کنی.»

یخی که شکسته نشد!

هرچند ابوطالبی با ابراز خوشحالی از دیدار دو طرف ایرانی و انگلیسی از اینکه رئیس دولت توانسته‌ است بدون سروصدا با نخست وزیر انگلیس دیدار کند احساس بردی تاریخی را متصور بود اما این پایان ماجرا نبود و نخست وزیر انگلیس تنها ساعاتی بعد از این دیدار در نشست مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کرد و اتفاقا در مورد ایران حرف زد و اولین جمله ای که گفت پافشاری بر "اختلافات جدی" طرفین بود.

به گزارش سایت بی بی سی فارسی وابسته به دولت انگلیس، کامرون در این نشست گفت: "من پیشتر با پرزیدنت روحانی دیدار کردم... ما اختلافات جدی داریم. حمایت ایران از سازمان های تروریستی، برنامه اتمی این کشور و نحوه رفتار با مردم خودش، جملگی باید تغییر کند. "

وی در این سخنان که رنگ و بوی مداخله گرانه به خود گرفت، خواستار این شده بود که «ایران بخشی از راه‌حل معضل داعش باشد، نه قسمتی از خود مشکل آن» و افزوده بود: باید با شرکای خود در منطقه و به طور بالقوه ایران، که حاضر به فعالیت در زمینه حل معضل داعش هستند، همکاری کنیم؛ رهبران ایران می‌توانند در دفع تهدید داعش کمک کنند.

اظهارات کامرون واکنش سخنگوی وزارت امورخارجه ایران را برانگیخت؛ افخم، سخنرانی کامرون را "نشان دهنده تداوم دیدگاه خودمحورانه انگلستان" دانست و گفت: باعث تاسف است دولتی که جهان را به شر داعش مبتلا ساخته به خود اجازه قضاوت نابجا درباره ما را می‌دهد.

حال سوالی که مطرح می شود این است که در حالی که به اعتراف وزیر امورخارجه پیشین بریتانیا و دیگر رسانه‌های این کشور، این انگلیس است که در زمینه اقتصادی و مبارزه با داعش نیازمند به همکاری تاریخی با ایران است و همچنین باید سعی کند تا فرصت مذاکرات هسته‌ای از دست نرود، آیا مسرت برخی دولتمردان ما از این "تابوشکنی" و تصور اینکه توانسته‌اند با طرح موضوع دیدار روحانی - اوباما، نگرانی ها را به آن سمت سوق دهند و دیدار سران ایران - بریتانیا را را سابقه منفی چند دهه ای، عادی سازی کنند، منطقی است؟

بسیاری از کاربران ایرانی شبکه های اجتماعی نیز دیروز بلافاصله پس از انتشار تصاویر این دیدار، به نحوه نشستن کامرون مقابل رئیس‌جمهور اعتراض کرده و آن را نشانه بی نزاکتی نخست وزیر بریتانیا دانسته بودند.

به این موارد اضافه کنید ذوق‌زدگی رسانه‌های دولتی و اصلاح طلب را که پیش از سخنرانی کامرون در مجمع عمومی سازمان ملل از اتفاق تاریخی در گشایش روابط ایران و انگلیس خبر می‌دادند و به شکل زنجیره‌وار به استقبال شکستن شدن این تابوی 36 ساله رفتند؛ روزنامه‌های حامی دولت امروز در حالی بر روی دکه‌ها خبر از دیدار تاریخی می‌دهند که اظهارات کامرون در مجمع عمومی،‌همچون آب سردی بود که بر این دیدار ریخته شد.

به نظر می رسد این دیدار حتی به لحاظ اثرگذاری بر پرونده هسته ای نیز نتوانست کارآیی لازم را داشته باشد. عباس عراقچی، دیپلمات ارشد ایران و دستیار ظریف در مذاکرات با 1+5، امروز طی گقتگویی با شبکه خبر در نیویورک در واکنش به اظهارات دیوید کامرون در مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفت: متاسفانه این روحیه برخی سران کشورهای غربی است. ملاقات دیروز کامرون و روحانی در جو خوبی بود. درباره مسایل مهم بین المللی صحبت شد . درباره برخی مسایل، اشتراکات و برخی دیگر اختلاف نظرهایی وجود دارد. این کاملا طبیعی است . ما درباره موضوع هسته ای و نحوه برخورد با افراط گرایی مسلم اختلاف نظر داریم . اما اینکه کامرون این را در سخنرانی مجمع مطرح کرد جای تاسف دارد . اشاره مسایل داخلی ایران در جایی که دولت انگلیس تحت اتهام است به خاطر سیاست هایش در منطقه و حمایت های یکجانبه از رژیم صهیونیستی به شدت زیر سوال است . اینها رو ما در ملاقات های خصوصی و عمومی به طور شفاف بیان کردیم . اما این رفتار از طرف انگلیس مسلم قابل قبول نیست . سخنگوی محترم جواب ایشان را دادند در جاهای دیگر هم پاسخ لازم داده خواهد شد./