یک اقتصاددان: سهل انگاری در درک مفاهیم اسلامی میتواند به فعالیتهای بانکی آسیب بزند
سبحانی در همایش "اقتصاد بدون ربا" با بیان اینکه اگر خواهان کاهش نرخ سود هستیم باید بتوانیم نرخ تورم را کنترل کنیم، افزود: در سیستم بانکی ما بدهکار، بدهکارتر و سرمایهدار سرمایهدارتر میشود
به گزارش خبرنگار «نسیم»، این اقتصاد دانشگاه تهران در این نشست با اشاره به اینکه آسیبهای کسی که بدون دین است نسبت به کسی که دین دار است کمتر است گفت: باید به بایستههای دین توجه کنیم.
وی افزود: بیتفاوتی به دینداری در شرایطی که در اسلام دینداری از روی تعقل و انتخاب صورت میگیرد بسیار مضموم و ناپسند است و در واقع فرد متدین از غیرمتدین بدین شکل تمیز داده میشود.
این کارشناس اقتصادی، اقتصاد اسلامی را مبتنی بر دین دانست و بیان کرد: اقتصاد اسلامی مبتنی بر بایستههای دینی است و تمام قواعد و جزئیات آن باید براساس مفاهیم دینی ترسیم شود.
وی گفت: قرض دادن در آموزههای دینی به رسمیت شناخته شده البته ملاحظاتی هم دارد به قرض دهنده توصیه میشود که به دیگران قرض دهد و به قرض گیرنده توصیه میشود که قرض نگیرد.
استاد اقتصاد دانشگاه تهران اظهار داشت: در تفاسیر قرآن به قرضالحسنه اشاره شده و به آن انفاق نیز میگویند اگر قرض داده شود و شرط شود که باید مازادی داده شود آن مازاد ربا است.
سبحانی گفت: گفته شده که میتوان با عقود دیگر قرض را داد و مازاد هم گرفت. نمیشود که قرض دهنده بدون در نظر گرفتن ارزش پول خود و نرخ تورم قرض بدهد، اگر میخواهیم نرخ سود کاهش یابد باید کمک کنیم تا نرخ تورم کاهش یابد.
استاد اقتصاد دانشگاه تهران با اشاره به شاخصه های بانکداری اسلامی گفت: در بانکداری اسلامی تعیین نرخ سود بانکی براساس تورم موضوعیت ندارد.
وی با بیان اینکه سنت نیکوی قرضالحسنه 6 یا 7 مورد آمده است گفت: در خصوص قرضالحسنه نیز شاهد اجرای 6 یا 7 مورد از این سنت نیکو هستیم و در کنار آن اسلام به انفاق نیز توصیه کرده است.
این استاد اقتصاد دانشگاه تهران به نحوه قرض دادن در اسلام اشاره کرد و گفت: در اسلام قرض دادن بدون هیچ شرط و شروطی صورت میگیرد و قرض به شرط دریافت مازاد نوعی ربا به حساب میآید که این مسئله ناظر بر کلیه فعالیتهای اقتصادی در اسلام است.
سبحانی افزود: مسئلهای که در اینجا مطرح میشود بحث انگیزه است که اسلام در این خصوص نیز بر این مسئله تاکید دارد که قبل از دریافت قرض نباید پیششرطی تعیین شود اما به معنای نفی انگیزه قرض دهنده از واگذاری قرضی مال خود نیست.
وی مسئله مهم در نظام بانکداری را میان سود بهره در اسلام و دیگر نظامهای بانکداری دانست و تصریح کرد: متاسفانه برخی مفاهیم در بانکداری ما تغییر کرده است به شکلی که در بانکداری اسلامی چیزی به عنوان بهره وجود ندارد و در خصوص سود بحث شده است.
این استاد اقتصاد دانشگاه تهران با انتقاد از ورود به بحث تحریم نرخ سود در بانکها خاطرنشان کرد: ورود به تعیین نرخ سود در بانکها یک بحث انحرافی است و در واقع در نظام بانکداری اسلامی چنین بحثی موضوعیت ندارد.
سبحانی ادامه داد: در بانکداری اسلامی نرخ سود براساس تورم تعیین نمیشود و این مسئله در خصوص بهره که در بانکداری غیراسلامی وجود دارد مطرح است. بنابراین این مسئله که متاسفانه در برنامه پنجم توسعه به آن اشاره شده است با مفاهیم بانکداری اسلامی در تضاد است.
وی بانکداری را در مفاهیم اسلامی یک نوع بحث مشارکتی دانست و بیان کرد: در بانکداری اسلامی چیزی از قبل تعیین نمیشود. این مسئله که برای پایین آمدن نرخ سود بانکها باید نرخ تورم پایین بیاید تناسبی با اقتصاد اسلامی ندارد.
این استاد اقتصاد دانشگاه تهران با بیان این مطلب که متاسفانه در نظام بانکداری ما به قرض دادن افتادهایم تصریح کرد: متاسفانه با سهلانگاریهایی که صورت گرفته است ما به قرض دادن افتادهایم و میخواهیم با نام بانکداری اسلامی از مدلهای غربی تقلید کنیم و در واقع این سهلانگاریها مارا به بیراهه برده است.
سبحانی در پایان گفت: در مسئله بانکداری اسلامی سوالی که مطرح است این است که نمیشود در کلیت بانکداری اسلامی برخورد کرد اما در جزئیات آن از روشهای غیراسلامی استفاده کردیم زیرا این مسئله با روح اسلام در تضاد است.