داغ شدن تب فرار و پایان رویای "داعش"
اجساد ۳۰ تا ۴۰ نفر که بیشتر خارجی هستند، ماه گذشته در شهر "رقه" یافت شد که به نظر میرسد این افراد، جنگجویانی هستند که تلاش کردهاند از دست داعش بگریزند اما گرفتار شدهاند
گروه بینالملل - «نسیم»: نشریه "وال استریت ژورنال" در گزارشی به بررسی نشانههایی پرداخته که گواه از فروپاشی داعش از درون دارند و در این زمینه نوشته است: به نظر میرسد که داعش در آستانه فروپاشی از درون است؛ چرا که اختلاف نظر، ارتداد و عقب نشینی از میدان جنگ، این گروه را تضعیف کرده است و تصور شکست ناپذیری را از اذهان افرادی که تحت حاکمیت این گروه هستند، زدوده است.
گزارشها از افزایش تنش میان جنگجویان داخلی و خارجی، تلاشهای ناموفق برای تربیت نیروهای محلی و اعزامشان به خطوط مقدم نبرد و افزایش حملات چریکی علیه داعش حکایت دارد.
مدیر مرکز خاورمیانه اندیشکده کارنگی در بیروت، "لینا خطیب" میگوید: عمدهترین تهدید برای داعش، از درون این گروه بر میخیزد؛ یعنی چالشهای اصلی که داعش با آن مواجه است، بیشتر داخلی است تا خارجی. شاهد شکست در ایدئولوژی داعش هستیم که قرار بود مردم مختلف را تحت فرمانروایی یک خلیفه گردهم آورد. در عمل این اتفاق محقق نشده است و این مساله عامل کاهش کارائی داعش در حکمرانی و کاهش کارآمدی اشان در عملیاتهای نظامی است.
نکته جالبتر، افزایش نشانههای شکاف است بین افراد خارجی که به این گروه پیوستهاند و افراد محلی که از سوی این گروه تربیت و به کارگیری شدهاند و امروز به امکاناتی نظیر حقوق بالاتر و شرایط بهتر زندگی وعده داده شده، رغبتی ندارند.
یکی از فعالان ضد داعش که در شهر "ابوکمال" در مرز سوریه و عراق زندگی میکند و خواست که نامش فاش نشود، میگوید که جنگجویان خارجی که در شهرها زندگی میکنند که به خاطر وجود شهروندان عادی، کمتر مورد اصابت حملات قرار میگیرد اما جنگجویان سوری باید در مناطقی باشند که احتمال حمله به آنها زیادتر است.
این فعال ضد داعش میگوید که هفته گذشته و در خیابانهای شهر طی چند نوبت، میان جنگجویان و سوریهایی که از فرمان فرمانده کویتیشان برای حضور در خطوط مقدم جنگ در عراق خودداری کردهاند، تیراندازی رخ داده است.
فعالان ضد داعشی در دیر الزور و رقه در کشور سوریه نیز چند مورد را مثال میزند که در آن جنگجویان خارجی از مردم محلی کمک خواستهاند تا به مرز ترکیه فرار کند. گروه "رقه در سکوت سلاخی میشود" که فعالیتهای داعش را رصد میکند، میگوید اجساد ۳۰ تا ۴۰ مرد که بیشترشان نیز آسیایی هستند ماه گذشته در این شهر یافت شد. به نظر میرسد این افراد، جنگجویانی هستند که تلاش کردهاند از دست داعش بگریزند اما گرفتار شدهاند.
این گروه میافزاید که طی چند هفته اخیر نیز محدودیتهایی برای ورود و خروج از مناطق تحت تسلط داعش وضع شده است که شامل ممنوعیت حمل افراد بدون مجور است. همچنین ناظران حقوق بشر سوریه ساکن در انگلیس میگویند اعدام در ملاعام نیز که عنصر اصلی داعش است در هفتههای اخیر شامل بیش از ۱۲۰ عضو خود این گروه شده است. برخی از این افراد به جاسوسی و اعتیاد محکوم بودهاند اما اغلب بر این باورند که بیشتر این افراد کسانی هستند که تلاش داشتند از چنگال داعش بگریزند.
داعش در حال حاضر در سه جبهه درگیر است، کردها در شمال سوریه، کردها در شمال عراق و نیروهای عراق و شیعیان در بخشهای مرکزی تکریت. جنگجویان داعش نیز در مناطق شرعی حمص و دمشق گسترش یافتهاند اما پیشرفتهایشان در این مناطق به اندازه سال گذشته چشمگیر نیست.
تحلیلگران بر این باورند که ادامه کنترل تکریت نیز آزمون بزرگی پیش روی داعش است. داعش میزان قابل توجهی نیرو و سرزمینهای تحت تسلط خود از جمله صدها روستا در کوبانی و شرق دیالیه را از دست داده است.
تخمین زده میشود که ۲۰ هزار جنگجوی داعشی و شمار زیادی نیروهای سوری و عراقی در این نبردها جان خود را از دست دادهاند. پنتاگون نیز مدعیست که ۸۵۰۰ جنگجو در حملات هوای ائتلاف علیه داعش کشته شدهاند. مقامات سوری میگویند که این کشتارها از پیوستن شهروندان محلی که میخواستند از تنها فرصت شغلی موجود، استفاده کنند و برای کسب درامد به داعش بپیوندند، ممانعت میکند.
در عین حال، داعش نیروگیری خود را از میان جوانان و کودکان افزایش میدهد. یک تاجر ساکن رقه که هفته گذشته به دوست خانوادگی خود، مرگ پسر ۱۵ سالهاش را تسلیت گفته است و او هم مثل سایرین از ترس جانش خواست نامی از او درج نشود، میگوید: والدینش حتی نمیدانستند او به نبرد رفته است و خبر مرگش را چند روز بعد از گم شدنش از همسایهها شنیدند.
"احمد محیدی"، که دو هفته پیش از شهر دیر الزور به ترکیه پناهنده شد و در حال تشکیل گروهی به نام DZGraph است، میگوید: داعش بسیار تلاش میکنند تا با پولهایی نظیر حقوق ماهانه ۸۰۰ دلار، سوریها را به خطوط مقدم جنگ بفرستند اما با استقبال زیادی مواجه نشده است.
او میافزاید: داعش هیچ وقت محبوبیت نداشت اما مردم از این گروه حمایت کردند چون یا پول نیاز داشتند یا از آنها میترسیدند. الان هم مردم نمیدانند با آنها چه کنند، اگر داعش بهشان فشار بیاورد، تنها چاره اشان این است که فرار کنند.
طبق اظهارات ساکنان رقه، حضور خارجیهای داوطلب که ار مرز ترکیه به داعش میپیوندند در این منطقه مستمر است. امروز اروپاییها، عربها، آسیاییها و افریقاییها جمعیت این شهر را تشکیل میدهند. به محض ورود این خارجیها به شهر، ماشین و آپارتمان در اختیارشان میگذارند. خیلی از خارجیها تمایلی برای حضور در خط مقدم نبرد ندارند؛ بلکه فقط میخواهند در حکومت داعش زندگی کنند. آنها برای جنگ نیامدهاند.